Grip nedir?
Grip, influenza virüsünün neden olduğu, halsizlik, titreme, baş ağrısı, ateş, kuru öksürük, kas ve eklem ağrısı gibi belirtiler veren mevsimsel bir hastalıktır. Grip kelimesi Galya yerlilerinin dilinde ‘bulaşmak’ anlamına gelen “gripan” sözcüğünden türemiştir. Halk arasında “paçavra hastalığı” da denilmiştir. Her yıl okul öncesi ve okul çağı çocukların yaklaşık yarısı grip enfeksiyonu geçirmektedir.
A,B,C ve D olmak üzere dört tip influenza virüsü bulunur fakat bunlardan A ve B insanlar üzerinde klinik olarak hastalık etkeni olur. Bu virüsler toplumda mevsimsel griplere ya da sporadik olarak gerçekleşen pandemilere öncülük eder. Özellikle influenza A mevsimsel gripler için etkendir.H3N2 ve H1N1(domuz gribi) influenza A alt tipleridir. Her yıl yenilenen virüs suşları nedeniyle virüsün yapısı değişir. Aşılar da onunla beraber yenilenir.
Soğuk algınlığından(nezle) farkı çok daha ağır seyretmesidir. Nezlede yavaş gelişen belirtiler vardır ve ayakta atlatılır. Grip ise aniden belirti verir. Her yıl ciddi sayıda klinik hastalığa yol açan gripler, risk grupları ağırlıklı olmak üzere hasta yatışlarına ve ölümlere neden olabilmektedir.
Neden grip oluruz?
Grip kişiden kişiye kolaylıkla bulaş yolu olan damlacık yoluyla bulaşır. Hasta kişinin konuşması, hapşırması, öksürmesi sonucu etrafa birçok damlacık yayılır. Solunum yoluyla alınan damlacıklarla beraber virüs de vücuda girmiş olur. Ayrıca hasta kişinin ağız-burun salgılarına temas etmiş eşyalar da bulaştırıcıdır. Özellikle kapalı alanlarda geçirdiğimiz vaktin arttığı kış aylarında grip de artış gösterir. Ayrıca virüs 0-4 derece arasında haftalarca canlılığını sürdürebilir.
Belirtiler, virüsün vücuda girmesinden sonraki 1-3 günlük kuluçka dönemi sonrasında ortaya çıkar. Kişi bu evrede de bulaştırıcıdır. Şikayetler genelde 7 gün sürer ve 2-3 gün içerisinde şiddetlenir. Virüs burun, boğaz, bronş ve daha nadir olarak da akciğerleri tutan solunum yolu enfeksiyonuna neden olur. Sonrasında düzelme başlar.
Bazen iyileşme 2 haftaya kadar uzayabilir.
Grip olduğumuzu nasıl anlarız?
Eğer aşağıdaki belirtilerden bir ya da birkaçına sahipseniz grip olmuş olabilirsiniz.
- 38 derece ve üzeri ateş
- Kuru öksürük
- Titreme
- Bitkinlik
- Burun akıntısı, tıkanıklığı
- İshal
- Baş ağrısı
- Boğaz ağrısı
- Kas ve eklem ağrısı
Gripten nasıl korunabiliriz?
Mevsimsel gripler sonbahar sonu, kış ve ilkbahar başı dediğimiz dönemlerde açığa çıkar. Dolayısıyla bu sürecin başında yapılan aşılar(eylül-kasım) koruyucu niteliktedir. Her yıl aşılar bir önceki yıl en çok görülen suş baz alınarak hazırlanır. Koruyuculuğu 6-8 ay arasında değişir. Risk grubu içerisinde yer alan kişiler hastalandığında ciddi komplikasyonlar görülebilir. Bu kişilerde bronşit, zatürre, ensefalit, sinüzite kadar sebebiyet verebilir. Bu nedenle aşılanmak önemlidir. Aşı olması önerilen kişiler:
- 65 yaş ve üzerindekiler
- Yaşlı bakım evlerinde kalanlar
- 6 aydan büyük çocuklar
- Astım, kistik fibrozis, bronşektazi, kronik bronşit, amfizem gibi kronik akciğer hastalığı bulunan kişiler
- Kronik kalp rahatsızlığı olanlar
- Kronik böbrek hastalığı olanlar
- Şeker hastalığı(diabet) olanlar
- Bağışıklık sistemi bozuk olanlar
- Grip mevsiminde hamile olanlar (gebeliğin 4. ayı ve sonrasında)
- Sağlık çalışanları
- Bakımevi ve kreş çalışanları
- AIDS virüsü taşıyanlar
- Uzun süreli aspirin tedavisi alanlar
- 18 yaşından küçük olup uzun süreli asetil salisilik asit kullananlar
- Aşılanan kişiyle aynı evde yaşayanlar
Yumurta veya aşı içeriğindeki herhangi bir maddeye alerjisi olanlar, bir önceki grip aşısında alerjik reaksiyon gösterenler, yüksek ateşi olanlar, hamileliğinin ilk 3 ayı içerisinde olan kişiler hariç herkes uzman hekim önerisiyle aşılanabilir.
Ayrıca grip hastalığının sık görüldüğü zamanlarda kalabalıklardan uzak durmak, maske kullanmak, ellerimizi sık sık yıkamak, diyetimize özen göstermek, uykusuzluktan kaçınmak da korunmamıza yardımcı olur.
Grip tedavisi
Grip çoğu kişide ilaç almadan bir haftada iyileşir. Risk gruplarında daha ağır seyredebilir. Belirtiler başladıktan sonraki ilk 48 saat doktor kontrolünde antiviral kullanılır. Kişi evinde izole edilir. Yatak istirahati ve bol sıvı alımı önerilir.
Semptoma yönelik olarak ateş düşürücü ya da ağrı kesiciler de kullanılır.
Aspirin kesinlikle kullanılmamalıdır. Nadiren de olsa beyin iltihabına yol açabilir.
Bakteriyel enfeksiyonlar için kullandığımız antibiyotiklerin virüs tedavisinde yeri yoktur. Aksine direnç geliştirmemize neden olmakta ve gerekli kullanımda etkisi azalmaktadır.
Gribe yakalandıktan sonra hastalığın şiddetini ve uzamasını önlemek adına dengeli ve yeterli beslenmek önemlidir.
Bağışıklık sistemine iyi gelecek vitamin, mineral ve besinler şunlardır:
C vitamini(maydanoz, yeşilbiber, tere, roka, karnabahar, ıspanak, kivi, portakal, limon, mandalina, domates, nar, greyfurt, kuşburnu)
Çinko (kabak çekirdeği, çiğ fındık, ceviz, badem, hindi eti, kuzu eti, kuşkonmaz, mantar)
Selenyum (karides, somon, ton balığı),
Omega 3 yağ sitleri (balık, çiğ fındık, ceviz, badem)
Beta-karoten (balkabağı, havuç, ananas, hurma, kayısı)
Portakal, mandalina, kuşburnu, adaçayı, zerdeçal, kekik çayı, okaliptus çayı, greyfurt, tavuk çorbası, paça çorbası, zencefil, limonlu çay, ekinezya, bal, soğan, sarımsak faydalı besinler arasındadır. Antioksidan özellik gösteren beyaz çay tüketimi de bağışıklığınızı güçlendirir.
Gerekli önlemler alınır ve tedaviye sadık kalınırsa grip kolaylıkla atlatılabilir.
