Gelecek pandemiler için evrensel aşı çalışması: MERS, SARS, COVID-19...

Bilim insanları, bir seneden kısa bir sürede Kovid-19 karşı güvenli ve etkili aşılar geliştirerek önemli bir başarıya ulaştı. Bugünlerde ise araştırmacılar, sadece Kovid-19’a karşı değil, Kovid’in sebep olduğu MERS ve SARS gibi bütün ölümcül hastalıklara karşı koruma sağlayabilen evrensel bir aşı için çalışıyor. 

SAĞLIK 04.08.2021, 11:07 05.08.2021, 09:15
Gelecek pandemiler için evrensel aşı çalışması: MERS, SARS, COVID-19...

Kovid-19’un, insanlığın karşı karşıya kaldığı son salgın olmayacağını ön gören bilim insanları şimdiden, şu anda ve gelecek dönemdeki Kovid-19 kaynaklı hastalıkları engellemek için virüslerin ortak özelliklerinden hareketle tek bir aşı üretmeye çalışıyor.

2,5 milyar sterlinlik yatırım

Kovid-19'a sebep olan virüs, 2003'te önce SARS ve daha sonra 2009'da MERS’ten sonra, yirmi yıldan kısa bir zamanda uluslararası halk sağlığı krizini tetikleyen 3. korona virüs olma niteliği taşıyor. Bu tarz virüsler insanlar ve hayvanlar arasındaki temas sebebiyle yayıldığından, gelecekte bilim insanları, bu virüslerden kaynaklanacak farklı hastalıkların da ortaya çıkabileceğini tahmin ediyor. Bu senenin başlarında, salgın hastalıklara karşı aşılar üreten ve geliştiren küresel bir ortaklık olarak bilinen Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu, “gelecekteki salgın riskini azaltmak ve ortadan kaldırmak” amacıyla 2,5 milyar sterlin (29 milyar Türk lirası) gibi bir yatırımla beş yıllık bir plan hazırladı.

Söz konusu bu plan, daha ölümcül ve bulaşıcı olduğu belirlenen Brezilya ve Güney Afrika ve türleri de başta olmak üzere bütün Kovid-19 varyantlarına karşı aşı geliştirmek için ABD’li bir şirket olan VBI Vaccines ile 24 milyon sterlinlik bir ortaklığı kapsıyor.

İngiliz hükümetinden 276 milyon sterlinlik fon sağlayan CEPI, ayrıca Kovid-19, MERS, SARS, dahil olmak üzere birçok korona virüse karşı koruma sağlayacak 'hepsi bir arada' aşılar için çalışan araştırmacılardan teklifler bekliyor.

İnsan denemeleri başladı

Öte yandan evrensel bir aşı arayışı, 2020 yılının başında Kovid-19 ile enfekte olmuş kişilerden alınmış kan örneklerinin, MERS ve SARS’a sebep olan virüsün başak proteinini nötralize eden antikorlar içerdiğinin keşfedilmesiyle başladı.

2021’in nisan dönemine kadar, birçok corona virüse karşı koruma kabiliyeti olan tek bir aşının ilk insan denemeleri başladı. Ayrıca söz konusu aşı, şu ana kadar MERS, Kovid-19, SARS ve yarasa virüsleri de başta olmak üzere birçok corona virüse ve Delta varyantı gibi varyantlara karşı farelerde etkili olduğuna yönelik umut verici sonuçlar ortaya konuldu. 

Evrensel aşı nasıl çalışır?

ABD’nin Maryland eyaletinde bulunan Walter Reed Ordu Araştırma Enstitüsü'nde çalışan Kayvon Modjarrad, sivri ferritin nano parçacığını da içeren bir aşı geliştirmeyi başardı. Kandaki bir protein olarak bilinen ferritinden alınan nano parçacıklar, Kovid-19’un yüzeyinde başak proteinle birleştirildi. Modjarrad ile meslektaşları, bu sayede Kovid-19 aşılarının başak proteinin insanların bağışıklık sistemine pek çok açıdan yeniden sunulduğunu belirtti.

Bu tekrarlama, vücudun sadece ilk başta Çin’de ortaya çıkan Kovid-19’un orijinal versiyonunu değil, yeni varyantlarını ve 2003’te SARS salgınına sebep olan SARS-CoV’u da hedefleyebilen 'geniş nötralize eden antikor tepkileri' üretmesine sebep olduğunu belirtti.

Halihazırda insanlarda test edilen aşının, MERS-CoV gibi farklı virüslerden ek başak proteinlerinin eklenmesi hedefleniyor.

Yorumlar (0)