"Dünya Diyabet Günü ve Türkiye'de Diyabet"

Diyabet nedir?

Diyabet, vücudumuzda bulunan pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi veya ürettiği insülin hormonunun tesirli bir biçimde kullanılamaması durumunda gelişen ve ömür boyu devam eden bir hastalıktır. Bu durum sonucunda; kişi, yediği besinlerden kana geçen şekeri (glukoz) kullanamaz ve kan şekeri yükselir.

Diyabeti olmayan bir kişinin kan şekeri düzeyi açlık durumunda 120 mg/dl, tokluk durumunda yani yemeğe başladıktan 2 saat sonra 140 mg/dl'yi aşmaz. Açlık ya da tokluk durumunda ölçülen kan şekeri miktarı bu değerlerin üstünde ise diyabet varlığını gösterir.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSO) (WHO) yaptığı araştırmalara göre, 2019 yılı itibariyle dünya genelinde yaklaşık 422 milyon insan diyabet hastası ve hastaların çoğunluğu düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün tahminlerine göre ise 2045'te dünya genelinde diyabet hasta sayısı 629 milyona ulaşacak.

Dünya Diyabet Günü'nün tarihçesi

1921 yılında insülini bularak diyabet hastası milyonlarca insana tedavi imkânı sağlayan Fredrick Bantig'in doğum yıl dönümü anısına 14 Kasım tarihi, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Diyabet Federasyonu (IDF) tarafından 1991 yılında Dünya Diyabet Günü olarak kutlanması kararlaştırılmıştır. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu ise 2006 yılından itibaren 14 Kasım Günü'nü resmi olarak "Dünya Diyabet Günü" olarak kutlanmasını tanımıştır. Ülkemizde ise Sağlık Bakanlığı'nın öncülüğünde, her yıl 14 Kasım tarihinde Dünya Diyabet Günü etkinlikleri kapsamında diyabetin belirtileri, nedenleri, tedavisi ve yol açabileceği organ tahribatları açısından halkı bilinçlendirmek maksadıyla çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.

Türkiye diyabet konusunda dünya geneline kıyasla nasıl?

DSO'nun verilerine göre; Türkiye, diyabet hasta sayısı konusunda Avrupa'ya ve dünyadaki diğer ülkelere kıyasla çok vahim bir konumda bulunuyor. Türkiye'de diyabet hastası sayısı Avrupa ortalamasının üç katına ve dünya ortalamasının iki katına ulaştı. Diyabetin artış hızında ise Türkiye, dünya çapında ilk sırada yer alıyor. Ayrıca, Türkiye'nin sağlık bütçesinin yaklaşık dörtte biri diyabete ve diyabetin neden olduğu komplikasyonların tedavisine harcanıyor. Yılda 25 milyar TL'ye yaklaşan bu bütçe, her yıl üç Marmaray projesinin hayata geçirebilmesi anlamına geliyor. Son 20 yıl diyabet açısından değerlendirildiğinde TİP 2 diyabet iki kat, diyabete aday olan pre-diyabetlilerin sayısının ise dört kat arttığı fark ediliyor. Daha da korkunç olan nokta: eğer Türkiye'de yaşayan insanlar sağlıklı beslenmemeye devam ederse, 40 yıl içinde nüfusun tamamının diyabetli olacağı tahmin ediliyor. 

Bu belirtiler sizde varsa dikkat etmelisiniz

1. Genel olarak kilo sorunu, özellikle bel ve göbek çevresinde kiloların toplanması
2. Kolay kilo alınmasına rağmen zor kilo verilmesi ve kilo verilse bile kısa zamanda fazlasıyla geri alınması
3. Çok sık şekilde acıkma ve tatlı krizi yaşanması
4. Sabahları yataktan kalkmakta zorlanma ve her zaman yorgun hissetme
5. Açlığa dayanamama durumu ve aç kalındığı zaman sinirli birine dönüşme hali
6. Yemek sonrası uykunun gelmesi
7. Odaklanma sorunu yaşama ve sürekli tekrar eden unutkanlık 
8. Hep unlu ve tatlı şeyler yeme isteği
9. Çok sık susamak ve çok su içmek
10. İştaha hâkim olamama durumu
11. Geceleri uykudan ter içinde uyanma
12. Çok fazla idrara çıkma

Eğer bu belirtilere sahip olduğunuzu düşünüyorsanız iş işten geçmeden önce doktora görünmenizde yarar var.