Doktorlar uyarıyor: Yazın çocuk ishali ciddi sorunlara sebep olabilir

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğretim üyesi Zeynel Abidin Taşbaş, yaz aylarında özellikle, ishalin çocuklarda ciddi sorunlara sebep olmasının ani tuz ve su kaybına sebep olduğunu söyleyerek, su kaybından çocukların yetişkinlere göre çok daha fazla etkilendiğini kaydetti.

Medicana Konya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Zeynel Abidin Taşbaş, yaz mevsiminde çocuk ishali ve diğer hastalıklara ilişkin bilgiler paylaştı. Özellikle yazın artış gösteren ishalin çocuklar tarafından en sık karşılaşılan sağlık sorunlarından olduğunu söyleyen Dr. Öğretim Üyesi Taşbaş, besinler aracılığıyla geçen enfeksiyonların genel olarak gastroenterit olarak bilindiğini, kusma ve ishal gibi şikayetlere sebep olduğunu ve bundan dolayı diğer mevsimlere oranla yazın ishal gibi sorunların çok daha sık görülebildiğini ifade etti. 3 aydan küçük olan bebekler için günlük 10-12’den fazla, bezden taşacak gibi olan sulu kaka ishal olarak tanımlandığını söyleyen Taşbaş, “3 aydan büyük olan bebekler için ise, günlük 3-5 defadan çok sulu ve bol miktarda dışkılamaya ishal diyoruz. Bez kullanılıyorsa bebeklerde bez kakanın suyunu çekebiliyor. Bundan dolayı aileler kakanın ne kadar sulu olduğunu göremeyebilir. Bu durumda çocuk her zamankinden çok daha sık ve art arda kakasını yapıyorsa ve bez her zamankine göre çok daha ağırsa buna ishal diyebiliriz. Kakada sümüğün ve kanın olması ve çocuğun ateşli olmasıysa kusmanın eşlik ettiği durumun aciliyet gösterdiğine işaret etmektedir.” şeklinde konuştu.

“Aileler tarafından çocuklarının kusma ve ishalinin şiddetine dikkat etmeleri büyük bir önem taşımaktadır”

Yaz aylarında ortaya çıkan bakteriyel enfeksiyonların genel olarak kusma, ateş, mide bulantısı ve karın ağrısı gibi şikayetlerle ortaya çıktığını söyleyen Taşbaş, “Vücudun ateşi kimi zaman 39 derecenin üstüne çıkabilir. Bu zamanda çocuklar için asıl tehlikeli olan ise kusma ve ishaldir. İshalle beraber kusma vücutta ciddi bir sıvı kaybına sebep olmaktadır. Bundan dolayı ailelerin çocuklarındaki ishal ve kusmanın şiddetine dikkat etmesi çok büyük önem taşımaktadır. İshalin çocuklarda ciddi düzeyde sağlık sorunlarına neden olması tuz ve ani su kaybına bağlıdır. Çocuklarımızın bünyesi çok su kaybettiğinde yetişkinlere oranlandığında bunu daha az tolere edebilir. Yani çocuklar çok daha fazla hassastır. Bundan dolayı ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilmektedir.” dedi.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Zeynel Abidin Taşbaş

“Anne sütü ishalden koruyan önemli bir besindir”

Taşbaş, sıcak havalarda gıdaların çok daha bozulması ve mikropların kolay bir şekilde üreyebilmesi, terlemeyle beraber vücuttan ani bir tuz kaybı yaşanmasının ishal vakalarında yazın artışa sebep olduğunu ifade ederek, “Bu sebeplere, atık suların içme ve temizlik sularına karışması ve koşulların yetersizliği de eklendiğinde durum daha da kötü bir hal alabilmektedir. Uzun bir süre bekletilen besinler, besinlerin iyi düzeyde pişirilmemesi, uygun olarak hazırlanmayan konserveler, kaynağı belirsiz içme suları da ishal yapabilir.

Bunların dışında çocuklarda özellikle, bağırsak enfeksiyonları, diş çıkarma, gıda zehirlenmesi, gereğinden çok meyve ve meyve suyu tüketimi gibi durumlar da ishale sebep olabilmektedir. Küçük çocuklarda ishal olma durumu kusma varlığında özellikle ölümcül düzeyde olan su kayıplarına neden olabilir. Bundan dolayı kusan çocuklara bolca su içirilmelidir. Bununla beraber ek olarak pirinç suyu, çorba, seyreltilmiş sütle hazırlanan muhallebi, elma suyu, ayran gibi sıvılar susuzluğu önler ve kalori ihtiyacını karşılamak için kullanılabilir. Bebeklere mümkün olduğunda anne sütü vermek gereklidir. İshalden koruyan önemli bir besin kaynağı olarak anne sütü karşımıza çıkmaktadır. Hasta olunduğunda anne sütü alan bebeklerin çok daha hızlı iyileştiğini görüyoruz. Bebek eğer alırsa, aralıklı kaynatılmış ılık su da verilebilir.” dedi.

“İshalin ishal kesici ilaçlarla durdurulmaması gerekiyor”

Taşbaş, çok iyi bir şeklide temizlik yapmanın, dışkıyı iyi bir şekilde arındırmanın, elleri akan bir suyun altında 2 dakika en az yıkamanın rota virüsünü önlemek için çok önemli olduğunu kaydederek, “İshali kesen ilaçlar vasıtasıyla ishali durdurmamak gerekli. Çünkü vücutta bulunan zehir ve toksin bağırsaklar yardımıyla dışarıya atılıyor. Eğer ilaç kullanıp ishal durdurulursa toksin, bakteri, vücutta normalden çok daha uzun süre kalarak kana karışıp zarar oluşturabilir. İshalin bir diyeti yoktur. İshali olan çocuk ne yemek istiyorsa yiyebilir. İştahsız olacağından şekerli ve yağlı besinleri yememelidir. Halk arasında bilinen adıyla yoğurt, patates püresi, pirinç lapası ve peynir doğru besinlerdir ancak bunlarla birlikte vücut ihtiyacı olan enerjiyi alabilmek için istediği besinleri de vermek lazımdır. Kimi anneler ağızdan su verilmesinin sakıncalı olduğunu söyleyip çocuklarına su içirmezler. İçebildiği kadar halbuki, az ve sık sık su vermek su kaybının önlenmesi için büyük bir önem taşımaktadır. Şekerli ve gazlı içeceklerin ishale yararı olduğu düşünülür. Bu bütünüyle yanlıştır. Şeker oranı yüksek olan yiyecekler bağırsaklardaki su kaybını arttırmaktadır. İhtiyacından fazla miktarda vücuda su vermek çocuğun sağlığına olumsuz yönde etkileyebilir. Aşırı bir şekilde su verilmesi çocuğun midesinin bulanması ve kusmasına sebep olabilir. Mideden kusma ile tuz ve su kaybı yaşanabilir.” şeklinde konuştu.

Taşbaş, rota virüs aşısına da değinerek, “Rota virüsü oda sıcaklığında yaşamaktadır ve en bulaşıcı mikroplardandır. Bütün ishallerin yüzde 60’lık kısmı rota virüsü kaynaklıdır. İlk 2 yaşta hastaneye yatış gerektiren ağır ishallerin yüzde 80’lik kısmının rota virüsü kaynaklı olduğunu görmekteyiz. Rota virüs aşısı ishal sebebiyle hastaneye yatışı önlemede önemli bir yere sahiptir.” dedi.