Uçakların pencereleri neden yuvarlaktır?

Uçaklarda bulunan pencerelerin hepsinin yuvarlak veya oval olmasının elbette bir sebebi var. Estetik kaygı gütmek, tabi ki önemli. Fakat estetikten önce gelen bazı kaideler vardır. Hayatta kalmak gibi misal... İşte tam da bu sebepten, uçakların her birinde hayati öneme sahip mühendislik harikaları mevcut. Bunlardan biri de, uçaklardaki pencereler...

Pencereler kare olsaydı ne olurdu?

Uçaklardaki pencereler evinizdekiler gibi kare şeklinde olsaydı eğer, uçuşun tam ortasında uçak parçalara ayrılırdı. (Neyse ki, pencereler yuvarlak değil mi?)

20. yüzyılın ortalarında ticari havayolları, uçakları daha yüksek rakımlara taşıyarak daha fazla kar etmeyi amaçladı. Zira uçakların daha yüksekte uçması demek, daha fazla tasarruf demek. Çünkü hava yoğunluğu düştükçe uçaklar daha az direnç gösterir. Hal ve durum böyle olunca, daha az yakıt harcanır.

Tasarruf için daha yükseklerde uçmak şart!

Uçakların daha yükselerde uçmasını sağlamak için, ticari havayolları uçakların tasarımında değişikliğe gitmek zorundaydı. Bunun için de ilk olarak, yolcuların rahat bir şekilde oksijen alabilmesi için uçak kabinlerinde hava basıncı olması şarttı. İkinci olarak ise, uçak içerisinde oluşan iç basınca karşı direnç oluşturmak için uçak silindirik şekilde olmalıydı.

Kare pencerelere sahip o uçak parçalara ayrıldı

Alın size, mükemmel bir biçimde tasarlanmış uçak! En azından o an için herkes öyle sanıyordu. Ama uçuşun sonuçları ağır oldu. 1950’lerde üç uçak, uçak gövdelerinin parçalara ayrılmasıyla birlikte büyük bir çarpışma gerçekleşti. Çünkü uçaklarda göz ardı edilen kritik bir kusur vardı: Pencereler kare şeklindeydi.

Atmosfer ve kabin basıncı arasındaki ufak bir farklılık bile dengesizlik meydana getireceği, buna bağlı olarak ağır sonuçlara mahal verebileceği için uçakların pencere şekli ve tasarımı büyük önem arz ediyor. İki basınç arasında yaşanan bu ufak farklılık kabinin genişlemesine, pencereye baskı yapmasına sebep oluyor.

Yuvarlak pencereler oluşan baskıyı yayma özelliğine sahip

Bu baskı, fizik kuralları gereği pencerelerin keskin köşeleri üzerinde oluştuğu için, sonrasında patlama meydana geliyor. Oysa ki, pencereler oval şeklinde olduğunda pencere üzerindeki baskı bir yerde toplanmak yerine dağılım gösteriyor. Böylece olası bir çatlamanın veya patlamanın önüne geçilmiş oluyor.

Pencereler neden koltuk hizasında değil?

Uçak pencerelerinden bahsetmişken şuna da değinelim. Pencerelerin neden koltuk hizasında olmadığını siz de merak etmişsinizdir. Bunun için uçak üretici firmaları suçlamayın. Bütün sorumluluk havayolları firmalarına ait. Sonuçta mülk hakkı onlara ait. Üretici firma zaten, istek doğrultusunda hareket ettiği için kendilerinden istenileni yapmakla mükellef. Peki, havayolları neden böyle bir talepte bulunuyor dediğinizi duyar gibiyim. Bunu ne yazık ki, biz de bilmiyoruz. Yükseklik korkusu olan yolcular için düşünülmüş bir kriter olabilir.