Sönük bir ekran ışığı bile uykunuzu kaçırmak için yeterli bir sebep

Dijital aygıtlardan yayılan mavi ışık günümüzde uyku kalitesini en çok düşüren etkenler arasında. Peki mavi ışığın diğer ışıklardan farkı ne? Çözümü var mı?

ÖZEL HABER 24.04.2019, 11:49 24.04.2019, 16:16
Sönük bir ekran ışığı bile uykunuzu kaçırmak için yeterli bir sebep

Yatağa gitmeden birkaç saat önce bütün mavi ışıklardan uzaklaşmanın sağlıklı bir uyku için ne kadar önemli olduğunu hepimiz duyduk. Elbette herşeyin bir sebebi olduğu gibi, bu gerçeğin altında yatan bir sebep de var.

Kullandığımız telefon, tablet, bilgisayar vb. aletler açık olduğunda mavi ışık üretir. Ekrana her baktığımızda beynimiz farklı bir tepkime gösterir. Buna bağlı olarak da, uykumuz tabiri caizse, ziyan olur. Fakat asıl soru şu, mavi ışığa ne kadar maruz kalırsak uykumuz kaçar? Eminim, düşündüğünüzden daha azı yeterli olacaktır.

Mavi ışığın diğer ışıklardan farkı ne?

Genel anlamda, ışık zaten insanı ayakta tutacak türden bir etkendir. Evdeki bütün ışıkları açıp uyumayı denediğinizde, ne demek istediğimizi anlayacaksınız. Ancak mavi ışık, mevzu bahis olduğunda işin rengi değişiyor. Zira bu ışık türünün kendine has bir özelliği var.

Normal veya standart olarak nitelendirebileceğimiz ışıklar genellikle retinada bulunan ışığa duyarlı çubuk ve konileri aktif ederken, mavi ışık melanopsin retinal lenf bezi hücreleri adındaki ekstra ışık algılayıcı türlerini harekete geçirir. Bu hücreler, doğrudan beynin ana merkezine sinyaller gönderir. Bununla birlikte, vücudun işlevinden sorumlu diğer beyin bölgeleri de bu sinyallerden nasibini alır.

Mavi ışık uyku kalitesini çok daha fazla düşürüyor

Melanopsin hücreleri göz içerisinde yer alsa da, görme yetisi ile pek de ilişkisi yoktur. Bu hücrelerin asıl görevi, az önce de belirttiğimiz gibi, beyne sinyal göndermektir. İşte bu sebepten, görme engelli bireyler de mavi ışığa maruz kaldığında, uyku sorunları ile karşı karşıya kalabilimektedir.

Beynin ana merkezi (saati), vücudun sirkadiyen ritmini, yani bedenimizin 24 saat içerisindeki ritmini düzenler. Vücut ritim tutarken, belli başlı görevleri yerine getirir. Bu görevlerden biri de, uyku hormonu olan melatonin salgılanımıdır. Her gece, beynimiz ortalama uyku vaktimizin iki saat öncesinden melatonin salgılamaya başlar.

Televizyon veya telefonlardan yayılan mavi ışık, bu uyku hormonunu devre dışı bırakır. Melanopsin hücreleri mavi ışığı algıladığında, beynin ana merkezine sinyal göndererek ‘daha uyku vakti gelmedi’ diye komut gönderir. Buna bağlı olarak da, beyin farklı bir tepkime gösterir. Yapılan araştırmalar, az miktarda mavı ışığın bile bu etki ve tepki sürecine sebep olabileceğini söylüyor.

Mavi ışıkla başa çıkmak için ne yapmalı?

Uyku düzeninizi bozmamak için yapmanız gerek ilk şey, tahmin edeceğiniz üzere, uyku vaktinden iki saat önce dijital aygıtlardan elinizi ayağınız çekmeniz olacak. Ama tabi bu seçenek, işin doğrusu, hiçbirimizi tatmin etmiyor. Peki diğer bir seçenek ne olabilir?

Mavi ışık kırıcı gözlük ve lensleri deneyin

Uykuya son iki saat kala dijital aygıtlarınızdan uzak kalmak istemiyorsanız, mavi ışık kırıcı gözlükleri kullanmanızı tavsiye ederiz. 2009’da yapılan bir araştırmada, iki hafta boyunca uyumadan önce üç saat boyunca mavi ışık kırıcı lens takan insanların uyku kalitesinin ve ruh halinin geliştiği tespit edildi.

Uzun sözün kısası; elimizdeki akıllı telefonlar, tabletler veya diğer dijital cihazlar uyku düzenimizi bozacak düzeyde mavi ışık barındırıyor. Bu mavi ışıklar melanopsin hücreleri aracılığıyla doğrudan beyin içerisinde farklı bir tepkime meydana getirerek uyku kalitesini düşürebiliyor. Bu sebepten, yukarıda belirtilen önerilere kulak asmanız hem göz sağlığınız hem de ruh haliniz için büyük önem arz ediyor.

Yorumlar (0)