Osmanlı'da maymun idamları
3. Murat döneminde yaşanan ve Osmanlı tarihinin en garip olaylardan biri olan maymun idamlarını ele aldık.
Osmanlı padişahlarından 3. Murat zamanında yaşanan bir vaka, tarihimizin en trajikomik ve en acıklı hikayelerinden birisi…
Yavuz Sultan Selim zamanında fethedilen Afrika topraklarından getirilen birçok yiyecek ve hayvan Osmanlı pazarlarını doldurmaya başlamıştı. Kara kıtadan Osmanlı’nın başkenti İstanbul’a getirilen hayvanlardan birisi ise maymunlardı.
Savaş gemilerinde ve ev işlerinde maymunlar kullanılıyordu
Maymunlar birçok farklı alanlarda kullanılıyordu. Ev işlerinde kullanılan maymunlar da vardı, eğitilerek donanmada kullanılanlar da.
Donanmada kullanılan maymunlar gemi direklerine çıkıyor ve gözcülük yapıyordu. Bazı maymunlar ise hırsızlık amacıyla kullanılıyor ve halkı canından bezdiriyordu.
Hatta bazı maymunlar kasaplık ve bakkallık gibi mesleklerde bile işe yarıyordu! Galata ve Azapkapı gibi yerlerde maymun satılan pazarlar vardı. Ancak 1590-1591 yılları arasında yaşanan korkunç olaylar bu canlıların sonu olacaktı.
Bir molla ve asılan binlerce maymun
Padişah 3. Murat zamanında yaşayan Molla Abdülkerim Efendi, bu hayvanların azılı düşmanlarından biriydi. Bu maymun düşmanı, yıllar sonra padişah tarafından Rumeli kazaskeri ilan edilecekti.
Her şey Abdülkerim Efendi'nin Fatih Camiinde verdiği Cuma vaazıyla başladı. Vaazında maymunlara küfürler yağdıran Abdülkerim Efendi, halkın yoldan çıktığını ve kadınların bu mahlukları ‘fena işlerde kullandığını’ anlatıyordu.
Cami ahalisini galeyana getiren Abdülkerim Efendi, arkasına bir sürü kızgın kalabalığı da toplayarak maymun pazarlarını bastı.
'Maymun sallanmayan ağaç kalmadı'
Yakalanan maymunları kendi elleriyle asan Molla, farklı büyüklükteki maymunlara farklı büyüklükte darağacı hazırlatıyordu.
Sonuç olarak o günlerde binlerce maymun İstanbul’daki ağaçlara asılarak öldürüldü. Tarihçiler o günden “İstanbul’da maymun sallanmayan tek ağaç kalmadı” diye bahseder.
Abdülkerim Efendi’ye ‘maymunkeş’ lakabını taktılar
O günlerdeki maymun katliamına tanık olanlar, ağzından salyalar saçarak maymun peşine düşen Abdülkerim Efendi’ye ‘maymunkeş’ lakabını taktılar.
Bazı tarihçilerin kayıtlarına göre, Molla Abdülkerim Efendi’nin öldüğü gün halktan birçok kişi kutlamalar yapmıştır.
