Yeşilçamın sevgi dolu efsanesi Ayşen Gruda, 2. ölüm yıl dönümünde anılıyor

İnsan olmanın, kadın erkek değil ‘insanız’ diyebildiğimizde güzelleştiğini belirten kocaman bir yürek! O, hayatına binlerce karakteri ve film sığdırmış bir Yeşilçam efsanesi… Gönlümüzün Domates Güzeli, Çöpçüler Kralı’nın iki gözümüzün çiçeği Hacer’i, Vecihi’nin uğruna gökleri deldiği Fikret’i “Ayşen Gruda”… 23 Ocak 2019’da 74 yaşındayken hayata veda eden usta sanatçıyı, aramızdan ayrılışının 2. yılında ardında bıraktığı karakterleriyle anıyoruz…

Akıllarda “Domates Güzeli” olarak kaldı

30 Kasım 1945 yılında, İstanbul, Yeşilköy’de doğdu. Doğduğu ev, Osmanlı Devleti döneminde ‘karargâh’ olarak kullanılan bir köşktü. Erman ailesinin ortanca kızı olan Gruda’nın babası bir tren makinistiydi. Küçüklüğünde Ermeni komşularının taklidini yaparak, herkesi eğlendiren Gruda’nın bir yeteneği olduğu keşfedildi. Ancak Ayşen Gruda’nın en büyük hayali bir avukat olmaktı.

Liseye gittiği yıllarda babasını kaybeden Gruda’nın ailesi bir anda geçim sıkıntısı yaşamaya başladı. Okulu bırakıp ablalarıyla çalışmak zorunda kalan Gruda, tam da hızlıca para kazanması gereken bir zamanda oyunculukla tanıştı. Ablası Ayten Gruda, Avni Dilligil tiyatrosunda oyunculuk yapmaya başlamıştı. Ayşen Gruda’nın yeteneğini gören tiyatrocular, onu da eğitmeye başladı. İlk olarak Tevfik Bilgi Turne Tiyatrosu’nda sahne alan Gruda, 1967 yılında bir vodvil olan “Kongre Eğleniyor” da hizmetçi rolünü oynadı. 16 yıllık tiyatro serüveninin ardından televizyon ile de tanışan Gruda, bir skeçte “Domates Güzeli Nahide Şerbet” karakterini canlandırdı. Bu karakter, tam da 33 yaşındayken Ayşen Gruda’nın daha da kitlelerce tanınmasına neden oldu. Ardından reklamlarda da “Domates Güzeli” olarak oynadı ve akıllarda “Domates Güzeli” lakabıyla yer etmeye başladı. Bu sırada Ankara Meydan Sahnesi’nde oyuncu Yılmaz Gruda ile tanışıp evlendiler. Bir kız çocukları da olan çiftin evliliği, 11 yılın ardından ayrılıkla sonuçlandı.

Tiyatronun ardından sinemaya yöneten Ayşen Gruda, bambaşka bir şans yakalamıştı. En yakın dostlarından Adile Naşit sayesinde, dönemin ünlü yönetmeni Ertem Eğilmez ile tanıştı. Böylece sinemadaki ilk filmi “Hababam Sınıfı” serisinin ilk filmindeki ufak rol oldu. İlk filmde Gruda, bilgi yarışmasının sunucusu oldu ve 3 yıl sonraki bir başka Hababam Sınıfı filmi olan “Hababam Sınıfı Tatilde” filminde, ‘Ayşe’ adında bir öğrenciyi canlandırdı. Ayrıca 1981 yılında gelen “Hababam Sınıfı Güle Güle” filminde de Melahat Öğretmen karakterini canlandırdı. O arada “Hanzo”, “Delisin”, “Bizim Aile”, “Tosun Paşa”, “Süt Kardeşler”, “Aile Şerefi”, “Şabanoğlu Şaban” ve “İbo ile Güllüşah” gibi filmlerde de git gide büyüyen rollere imza attı.

1977 yapımı “Gülen Gözler” filminde canlandırdığı Fikret karakterinin, Şener Şen’in canlandırdığı Vecihi’nin aşkını kimse unutamaz. Aynı yıl gelen “Çöpçüler Kralı” filminde canlandırdığı Hacer ile Kemal Sunal’ın canlandırdığı Apti karakteri arasında filizlenen duygusal aşk da unutulmazla arasında. Ayrıca filmde “Parka gidecekmiş iki gözümün çiçeği” repliği de dillere pelesenk olmuştur… Hemen ardından “Şarkı Bülbülü”, “Avanak Apti”, “Davaro”, “Çiçek Abbas”, “Gırgıriye”, “Namuslu”, “Şekerpare”, “Doktor Civanım” ve “Dolap Beygiri” gibi filmlerde de rol Alan Gruda, diğer yandan da “Hisseli Harikalar Kumpanyası”, “Deve Kuşu Kabare”, “Hababam Sınıfı Müzikali”, “Yedi Kocalı Hürmüz” gibi müzikallerde de rol almıştır.

Ertem Eğilmez’den Ayşen Gruda ve Tarık Akan’a ceza

Ayşen Gruda’nın hayatındaki ve bizlere de unutulmaz gelen iki önemli an bulunmaktadır. İlki gizli bir film set bilgisi ve Ayşen Gruda yıllar sonra anlatmıştır. Oldukça disiplinli bir yönetmen olan Ertem Eğilmez’in film setine bir gün Tarık Akan ve Ayşen Gruda geç kalır. Bunun üzerine Eğilmez, ikiliye bir daha geç kalmamaları için bir ceza vermeye karar verir. Eğilmez, tıpkı “Hababam Sınıfı” nda Mahmut Hoca’nın verdiği ceza olan ‘tek ayak üzerinde bekleme’ yi, Tarık Akan ve Ayşen Gruda’ya uygulamıştır. Gruda, bu anıyı tebessüm ederek paylaşmıştır. Bir diğer önemli an ise, ‘gerzek’ argo kelimesini bir film sayesinde dilimize eklemiştir. Daha önce hiç kullanılmayan bu kelime, Gruda sayesinde dillere pelesenk olur ve çoğu kişi tarafından. Gruda bunu fark ettiğinde ise bir daha bu kelimeyi kullanmadığını da ayrıca gülerek eklemiştir.

2000’li yıllara gelindiğinde de sinema ve dizilerde rol almaya devam eden Gruda; “Hababam Sınıfı Merhaba”, Dünyayı Kurtaran Adamın Oğlu”, “İlk Aşk”, “Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü?”, “Keloğlan Karaprens’e Karşı”, “Kağıt” ve “Pazarları Hiç Sevmem” gibi filmlerde de rol almıştır. Cem Yılmaz’ın “Pek Yakında” filminde de ‘Remziye’ tiplemesiyle yüzümüzü güldüren Gruda, 2016 yılında ise “Kötü Kedi Şerafettin” filminde de ilk kez bir animasyon karakteri seslendirmiştir. Gruda son olarak Dedemin Fişi, Babamın Ceketi ve Sevgili Komşum filmlerinde rol almıştır. Ayrıca 2018 yılında “Bizim Hikaye” dizisinin ilk sezonunda “Yedi Bela Aysel” karakterine hayat vermiştir.

55. Sanat Yılını, "Deli Kadın" adlı oyunla kutladı

2017 yılında ise 55. Sanat hayatını kutlayan Ayşen Gruda, "Deli Kadın" adlı tiyatro oyunuyla sevenlerini selamladı.  Sanat hayatına bir çok ödül sığdıran Gruda, 2006’da Sadri Alışık Ödülleri’nde, 2010’da da, Altın Portakal Film Festivali’nde “Kağıt” filmindeki rolüyle “En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü”ne layık görülmüştür. 2012 yılında İstanbul ve 2015’te ise Adana Altın Koza ve Antalya Altın Portakal Film Festivalleri’nde “Onur Ödülü” verilmiştir.

Pankreas kanseri teşhisi konulan usta sanatçı, uzun yıllar tedavi görmüştür. Bu süreçte oyunculuk sevdasından asla vazgeçmeyen Gruda, 23 Oc ak 2019’da solunum yetmezliği nedeniyle 74 yaında aramızdan ayrılmıştır. Usta sanatçı Ayşen Gruda’yı, güzümüzde tebessüm ve gülümseme bıraktıran karakterleri ve unutulmaz anlarıyla hatırlayacak ve hiç unutmayacağız…