Sinema ve tiyatro efsanesi Münir Özkul, 3. ölüm yıl dönümünde anılıyor

O, Türk sinemasının yufka yürekli hocası ve babasıydı… Türk tiyatrosunun simgesi Kel Hasan Efendi’nin kavuğunun üçüncü sahibiydi… 5 Ocak 2018’de 92 yaşında hayata veda eden usta sanatçı Münir Özkul'u, aramızdan ayrılışının 3. yılında ardında bıraktığı eserleriyle anıyoruz…

15 Ağustos 1925 yılında İstanbul’un Bakırköy ilçesinde dünyaya gelen Özkul, bir paşa torunuydu. Küçüklüğünden beri içine kapanık biri olan Özkul için Miltiyadi Sineması, bir nevi sığınağı gibiydi. Amerikan ve Fransız filmleri izliyor ve İsmail Dümbüllü oyunları izliyordu. Sanata olan tutkusu işe bu sıralarda başlamıştı. 

Haldun Taner ile birlikte tiyatro kurdu

1939 yılında Bakırköy Halkevi'nde tiyatroya başlayan Özkul, ardından İstanbul Erkek Lisesi’nde okudu. Özkul, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesine ve Edebiyat Fakültesinin sanat tarihi bölümünde üniversite tahsiline devam etti. Profesyonel olarak tiyatroyla uğraşmak isteyen Özkul, Bir süre İstanbul Devlet Tiyatrosu oyunculuğundan sonra Ankara Devlet Tiyatrosu’nda görev aldı. Ama en çok beklediği çıkış, 1948 yılında başladığı Ses Tiyatrosu’nda sahneye çıktığı ‘’Aşk Köprüsü’’ oyunu ile oldu. Ardından  usta yazar Muhsin Ertuğrul’un çalışmalarıyla yürütülen Küçük Sahne’de Fareler ve İnsanlar,  Yaz Bekarı ve Çayhane gibi oyunlarda rol aldı. 1969’da ise Haldun Taner ile birlikte “Bizim Tiyatro” yu kurdu.

Mahmut Hoca karakteri, asla unutulmadı

1950’li yıllara gelince ise Özkul, sinemaya adım atmaya karar verdi. Arkadaşı Sırrı Gültekin vasıtasıyla, bir anı olur düşüncesiyle geçtiği kamera karşısından, uzun süre hiç ayrılmadı. Edi ile Büdü, Balıkçı Güzeli ve Kalbimin Şarkısı gibi filmlerde ilk olarak görünen Özkul, asıl büyük çıkışını 1975 yılı ile yakaladı. Ertem Eğilmez'li, Hababam Sınıfı serisinde canlandırdığı Özel Çamlıca Lisesi'nin tatlı sert müdür yardımcısı "Kel Mahmut" karakteri, unutulmaz oldu. 6 seri filmin ilk 5 filminde rol alan Özkul, Mahmut Hoca’nın yufka yüreği ile adeta bütünleşti. Hemen ardından Mavi Boncuk, Bizim Aile, Aile Şerefi, Gülen Gözler, Neşeli Günler, Gırgıriye ve Görgüsüzler ghibi filmlerdeki rolleriyle de asla unutulmadı. Özellikle Adile Naşit ile sıkı bir iyi ikili oldular. Özellikle “Neşeli Günler” filminde geçinemeyen bir karı kocayı canlandıran ikilinin ‘limonlu-turşu sirkeli turşu’ kavgası asla unutulmaz bir sahnedir.

Geleneksel ‘Kavuk’ u, İsmail Dümbüllü’den devraldı

Geleneksel Türk tiyatrosunun son temsilcisi olan İsmail Hakkı Dümbüllü, Türk tiyatrosunun simgesi haline gelen Geleneksel kavuğu, Kel Hasan’dan almıştı. Dümbüllü ise kavuğu devretme zamanı geldiğinde, 1967-1968 yıllarında Arena Tiyatrosu’nda sahnelenen ‘Kanlı Nigar’ Münir Özkul’u seyretmişti. İşte bundan sonra Dümbüllü 1968 yılında, yeteneğine bianen olarak bir törenle Kavuğu Özkul’a devretmişti. Özkul ise Kavuk’u, 1989 yılında Ferhan Şensoy'a devretmişti. Hayatı boyunca bolca ödülü bulunan Özkul’un Sev Kardeşim filmindeki performansıyla 1972 Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Erkek Oyuncu" ödülü ve "Bizim Aile" filmindeki Yaşar Usta performansıyla verilen 1977 Azerbaycan Film Festivali özel ödülü, unutulmazdır.

1998 yılında "Devlet Sanatçısı" unvanı aldı

1980 yılında ise Özkul, 40. sanat yılını kutladı. 1996 yılında ise Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen gecede 55. sanat yılı kutlanan Özkul’a, 1998 yılında Kültür Bakanlığı tarafından "Devlet Sanatçısı" unvanı verildi. Dört kez evlenen Özkul’un tek çocuğu olan kızı Güner Özkul da kendisi gibi oyuncudur. 2003 yılından bu yana demans hastalığıyla baş eden Özkul, ciddi bir hafıza kaybı da geçirdi. Hayatının son 15 senesini yatağa bağlı geçiren Özkul hakkında sayısız vefat ettiği yönünde haberler çıktı. Ancak bu acı olay, 2018 yılında gerçek oldu.  Münir Özkul’un sayısız karakteri, özellikle ‘Yaşar Usta’ ve ‘Kel Mahmut’ tiplemeleri asla unutulmayacak...