Sanayi devriminin tarihine yolculuk: Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’ni gezdik!

Ankara’nın ilk sanayi müzesi Rahmi M. Koç Müzesi’nde, bir dönemin kalbi atıyor!

İnşaat tarihi, Osmanlı Dönemi’nin ‘muhteşem’ dönemi olarak adlandırılan Kanuni Sultan Süleyman dönemine dayanan ve tarih boyunca tabakhane, tiftik deposu ve Pazar gibi amaçlarla kullanılan büyülü mekan, günümüzde bambaşka bir hizmet amacıyla kullanılıyor. 2005 yılından bu yana, Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı tarafından Vakıflar Genel Müdürlüğü'nden kiralanarak restore edilen büyülü kervansaraylar, “Ankara Rahmi M. Koç Müzesi” olarak hizmet veriyor. Ankara’nın ilk sanayi müzesi olmasıyla büyük önem taşıyan ve dikkat çeken müze, Ankara’nın tarihi Kale bölgesinde ve Altındağ merkezinde merkezi bir konumda bulunuyor.



Bünyesinde ‘Çengelhan’ ve ‘Safranhan’ adında iki tarihi kervansaray bulunduran Ankara Rahmi M. Koç Müzesi, ilk olarak eski adıyla ‘At Pazarı’ olarak bilinen ‘Çengelhan’ ın restore edilmesi ve sanayi koleksiyonlarının getirilmesiyle hizmete açıldı. 2016 yılında ise ‘Safranhan’ kervansarayının restore edilmesiyle, müze yerleşkesi daha da büyütüldü. Ankara’nın tarihi ticari hayatında büyük bir yeri olan kervansaraylar, tiftik ve dericilik üzerine ticarileşmenin başladığı yer olarak önem taşıyor. Bir dönem cezaevi olarak kullanıldığı da bilinen Çengelhan’ın avlusunda yer alan ve Koç ailesi üyesi Vehbi Koç’un ticaret hayatına atıldığı ilk dükkânın bulunması da, müzeyi olukça zenginleştiren önemli bir detay olarak dikkat çekiyor.

Rahmi M. Koç Müzesi Yöneticisi Özgür Ceren Can, Haber Ne Diyor.com’un sorularını yanıtladı

2005 yılından bu yana ziyaretçilerine sanayin devriminin gelişimini anlatan müze hakkında detayları, Rahmi M. Koç Müzesi Yöneticisi Özgür Ceren Can anlattı. Can ile gerçekleştirdiğimiz röportajda, 1994 yılında İstanbul’da açılan Rahmi M. Koç Müzesi’nin arsından Türkiye’deki ikinci sanayi müzesi olan “Ankara Rahmi M. Koç Müzesi” ni gezdik. Ankara Kalesi’nde bulunan müzelerle beraber bölgenin ‘müze yolu’ olduğunu ve Rahmi M. Koç Müzesi’nin bu konuda bir rol model olduğunu belirten Can, müzenin Ankara’nın kültür hayatına ve kale bölgesinin kalkınmasına önemli katkılarını olduğunu belirtiyor. 

Endüstri tarihine dair geniş bir koleksiyon bulunuyor

Ankara Kalesi’ndeki geçmişten gelen ticari hayat ve kültürel mirasa, Rahmi M. Koç Müzesi’nin sahip çıkan bir yapısı olduğunu belirten Can, müzenin her geçen gün yenilendiğini ve genişlediğini de sözlerine ekledi. Müzenin endüstri tarihine dair geniş bir koleksiyonu olduğunu belirten Can, müze bünyesinde karayolu, havayolu, demiryolu ve denizyolu ulaşımları üzerine koleksiyonların yoğun olduğunu belirtti. 1850’li yıllara yapımı dayanan ve sanayileşmede lider araçların müzede bulunduğunu belirten Can, ayrıca tıp, eczacılık ve bilimsel aletlerin de burada bulunduğunu belirtti.  Oyuncak, elektronik haberleşme ve kültür sanat objeleri gibi birbirinden farklı koleksiyon parçalarının da olduğunu sözlerine ekleyen Özgür Ceren Can, günümüzdeki teknolojinin 18. Yüzyılda nasıl evrelerden geçtiğini ve nasıl çalışmalar sonucunda ortaya çıkarıldığını keşfetmenin özellikle gençleri çok heyecanlandırdığını belirtti.

Müzede geçici sergilenen Ankara manzarası tablosu, ilgi çekiyor

Koleksiyonda nadide ve kıymetli parçaların da bulunduğunu belirten Can, pandeminin gelmesiyle beraber tıp ve eczacılık alanındaki seksiyonun özellikle dikkat çektiğini söyledi. Özellikle bu dönemde koleksiyonda bulunan ‘beyin ameliyatı seti’ nin en çok aranan obje olduğuna dikkat çeken Can, eserin Fransız politikacı Napolyon Bonapart’ın bıçakçısının imzasını taşıdığına da parmak bastı. Ankara Rahmi Koç Müzesi’nin şu sıra ayrıca önemli bir esere ev sahipliği yaptığına dikkat çeken Özgür Ceren Can, Hollanda Rijkmuseum’un envanterinde bulunan Ankara manzarası tablosunun, müzede olduğunu söyledi. Tablonun bilinen en eski Ankara manzarasının resmedilmiş tek tablosu olduğuna işaret eden Can, eserin 18.yüzyıla tarihlendiğini belirtti. Tabloda Ankara’nın en eski topografyasının resmedildiğini belirten Can, şu sıra ziyaretçilerin en ilgi gösterdiği eserin bu olduğunu söyledi.

Salgın döneminde dijitalleşme yoluna geçildi

Pandemi sürecinde müze ziyaretçi sayısında düşme olduğunu belirten Özgür Ceren Can, özellikle müze eğitimlerini ve atölyelerini, ziyaretçilerle bağ koparmamak adına dijital ortama taşıdıklarını belirtti. Okulda eğitimi gören çocuklarla sanal müze gezisi ve dijital oyun serisi düzenlediklerini belirten Can, çocukların kültürel miras ve endüstri envanterinden uzak kalmadıklarını belirtti. Müzenin ziyaretçi etkileşimini, pandemi döneminde kaybetmemek adına çalışmalar yürütüldüğünü belirten Can, çok iyi geri dönüşler aldıklarını ve daha farklı dijital neler yapılabileceği konusunda sürdürülebilirliği sağlamak adına çalışma yapacaklarını da sözlerine ekledi.

Röportaj: Deniz Ali Tatar / Kamera&Montaj: Yücel Karaduman