Modernizm akımı, 19. yüzyılın ortalarında Ortaçağ’ın yaşam tarzı ve düşünüş kalıplarına karşı ortaya çıkmış bir tür tepkiydi. Şair Ezra Pound, 1934 yılında bu akımı çok kısa bir tanımla, ‘yenileşme’ diyerek özetlemiştir. Bu bağlamda, modernizm için, ortak noktası ‘gelenekten kopuş’ olan bir tür kültür ve sanat hareketiydi demek yanlış olmayacaktır. Buna ek olarak, modernizm akımı ister istemez postmodernizm akımının oluşumuna da kaynaklık etmiştir. Peki, postmodernizm nedir, bu akımın özellikleri nelerdir, mimariyle olan ilişkisi nedir?
Postmodernizm Ne Demek?
Harvard Dictionary’de yer alan tanıma göre, 1970’lerde; kurulu modernizm dogmasına ve uygulamalarına tepki olarak gelişen, bilhassa sanat ve edebiyatta etkilerini hissettirmiş bir dizi eğilim veya harekettir. Uygulamaları özellikle mimari ve dekoratif sanatlarda uluslararası stilden farklıdır.
Oxford Dictionary’de yer alan tanıma göre ise, 20.yüzyılın sonlarında; modern tarzlara tepki olarak öncelikle sanat, mimari ve edebiyatta ortaya çıkmış olan bir tür tepkisel harekettir.
Postmodernizm Akımının Özellikleri Nelerdir?
Postmodernizm, modern dönemin entelektüel varsayımlarına ve değerlerine karşı oluşmuş bir tepki olduğundan bahsettik. Bu bağlamda, postmodernist sanatçılar, modern çağda yok sayılan dini kavramlara ve tanrıya karşı daha ılımlı bir tavır sergiler ama buna karşın postmodernizim akımında aşırı görelilik anlayışı da hakimdir, bu duruma örnek olarak postmodernist sanatçıların kitapların ‘önsöz’ kısmının kaldırılması gerektiğini savunmalarını verebiliriz, bu isteklerinin nedeni; kitapların ‘önsöz’ kısmının kitaba karşı bakış açısını ve yaklaşımını etkileyebiliyor olmasıdır. Bu yaklaşımdan da anlaşılacağı gibi postmodernizm akımında, tek bir gerçek ve anlam vardır tutumunun yerine çoklu gerçekler ve anlamlar vardır düşüncesi hakimdir.
Ek olarak, postmodernist sanatçılar zıt kutupları birbirine entegre ederek kullanabilir, örneğin geçmiş-şimdi, sağ-sol ve geleneksel-modern birlikte var olup bir postmodernist eserin konusu olabilir. Postmodernizm’in modernizme karşı çıkmış olması postmodernistlerin gelenekseli olduğu gibi kabul etmesi anlamına gelmiyor, postmodernistler her alanda yaptıkları gibi geleneksel kavram ve bakış açılarını da sorgulayarak alaycı ve ironik bir tavır sergiler.
Postmodernist Mimari Nedir?
Postmodern mimari, ilk örneklerini 1950-1970 yılları arasında görmeye başladığımız ve mimarideki etkisini hala sürdürmekte olan uluslararası bir üsluptur. Modernist üslubun biçimselliğine bir tepki olarak ‘alay, ironi ve süslemenin’ geri dönüşüdür. Charles Willard Moore'un Piazza d'Italia adlı tasarımı, New York'taki Sony Binası, Frank Gehry'nin Venedik Plaj Evi tasarımı, Portland'daki Portland Binası ve Las Vegas Strip bölgesi postmodern mimarinin en meşhur ve güzel örneklerindendir.
