Etik kavramı daha ziyade felsefenin çalışma sahasında yer alır. Felsefenin alt dallarından biri olarak kabul edilen kavram, insan tarafından oluşturulan değerleri yorumlar. İnsanın, doğru davranış nedir? Nasıl doğru insan olunur? Sorularına bulduğu yanıtlar etik kavramını oluşturmuştur. Etik mefhumu, insanın meydana getirdiği değerleri iyi, kötü ya da doğru ve yanlış biçiminde analiz eder.
Etik TDK Kelime Anlamı Nedir?
Fransızca éthique
1. isim Töre bilimi.
2. isim Çeşitli meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünü.
3. isim Etik bilimi.
4. sıfat Ahlaki, ahlakla ilgili.
Etik ve Ahlak
Etik sorunu sadece bireysel ilişkilerin bir sonucu oluşmaz. İnsanın içinde yaşadığı ve etkileşimde olduğu aile, devlet gibi oluşumlarda da etik sorunlarla karşılaşılabilir. Sıklıkla ahlak kavramı ile aynı anlamda değerlendirilen etik mefhumu esasen birbirinden farklıdır. Ahlak anlayışı birçok toplumda var olan bir kavramdır. Yüzyıllar önce yaşayan toplumlar açısından da geçerli olan ahlaki değerler, çeşitli tarihi kaynaklar vasıtası ile bugünün toplumları tarafından öğrenilebilmektedir. Ahlaki değerler, insan varoluşunun temelinde bulunan unsurlardır. Bu unsurları, içinde yaşanılan toplumun değer yargıları ve yaşam biçimleri şekillendirir. Ahlak kuralları toplumdan topluma değişkenlik gösterebilir. Bunun yanı sıra toplumlarda temel anlamda benzerlik gösteren ahlak kuralları da mevcuttur. Toplum içinde yaşayan bireyler sosyal yaşamlarını ahlaki değerleri çerçevesinde düzenler.
Etik Kavramı
Felsefenin gelişimi süresince, çeşitli tarihsel dönemlerde filozoflar tarafından değişik yaklaşımlar kabul edilmiştir. Etik kavramı pek çok filozof tarafından yorumlanmış ve her düşünürün bakış açısı doğrultusunda akımlar oluşmuştur.
Düşünürler en temel değer olarak erdem ve mutluluk kavramlarını ele almışlardır. Antikçağ düşünürleri açısından ahlak öğretileri “eudaemonist” bir yapıdadır. İnsan davranışlarının amacını mutluluk olarak gören bu anlayış Yeniçağ'a gelindiğinde bireysel anlayıştan kurtulur ve toplumun mutluluğunu ifade eder hale gelir.
Filozoflara Göre Etik
Sokrates’in “Hayat nasıl yaşanmalıdır?” Sorusuna verilen cevaplar etik kavramının oluşumuna yol açmıştır. Etik kavramı insanın doğru davranışlarda bulunması için yapması gerekenleri kapsayan bir mefhumdur. Doğru insan olabilmek için insan aklını kullanmalı ve buna göre hareket etmelidir.
Platon etik konusunu ele alırken toplumsal bağlamda düşünmüş bireysel etik kavramını değerlendirmemiştir.
Aristotales de etik kavramını toplumsal bir bakış açısı ile ele almıştır. Aristotales her eylemin bir amaç doğrultusunda yapıldığını düşünür.
Epiküros’a göre sosyal bir varlık olarak değerlendirilmeyen insan için ideal yaşam biçimi yalnızlıktır. Filozof insanın sosyal hayattan uzak yaşaması gerekliliğine inanır.
Antik dönemden bu yana üzerinde felsefi bağlamda görüş geliştirilen etik kavramı çeşitli düşünürler için bir çalışma alanı olmuştur. Etik yaklaşımlar günümüz açısından değerlendirildiğinde dört ana başlık altında toplanabilir.
- Erdem etiği
- Ödev etiği
- Haklar etiği
- Yararcılık etiği
Etik kavramı üzerine fikirler geliştiren düşünürler arasında yararcılık ilkesinin kurucusu olan Jeremy Bentham (1748-1832) ve John Stuart Mill (1806-1873) de bulunur. Immanuel Kant’ın (1724-1804) düşüncesine göre ise ahlak, özgürlük kavramıyla birlikte anlam kazanır.
