Astronomi çalışmaları ile bilinen Maya Uygarlığı kimdir?

Maya Uygarlığı, atalarının buzul çağında Sibirya üzerinden göç ederek Amerika kıtasına geldiği varsayılan bir Kızılderili Orta Amerika uygarlığıdır. Maya Uygarlığı’nın M.Ö. 7000 ile M.Ö 2000 yılları arasında avcı toplayıcı yaşam tarzını bırakıp, yerleşik hayata geçtiği düşünülmektedir. Böylece ilk yerleşim yerlerini M.Ö. 1000’lerde kuran Maya uygarlığı M.Ö. 600 yılında ise en güçlü dönemine geçiş yapmıştır.

Maya Uygarlığını Diğer uygarlıklardan ayıran özellikleri nedir?

Her toplum elbette kendine özeldir. Fakat Maya uygarlığının yaşadığı zaman dilimi içerisinde kurulan diğer uygarlıklardan oldukça farklı ve gelişmiş bir yapıda olduğu söylenilebilir. Örneğin, kano yapabilen ve denize açılabilen tek Kızılderili uygarlığıdır. Ağaç kabuklarından kâğıt yapmış ve bu kağıtlar ile de kodeks adını verdikleri kitaplar yazmışlardır. Bunun için de Maya hiyeroglifleri olarak da bilinen Mezoamerika alfabesini kullanmışlardır. 




Tıpkı Rusya’nın doğusunda yaşayan Chukotka yerlileri gibi sayıları ondalık sayı olarak değil, 20 tabanlı sistem olarak kullanmışlardır. Her ne kadar yerleşik yaşama geçtiyseler de doğa ile iç içe yaşayan Maya toplumu, kendilerini savunmak için de doğayı fazlasıyla kullanmışlardır. Örneğin su kabaklarının içlerine arı yuvası ya da eşek arıları koyup, kabakları düşmanlarına doğru fırlatırlardı. 

Dünyada çikolata ve kauçuğu ilk defa kullanan toplumdur. Mısırlılar gibi onlar da piramitler inşa etmişlerdir. Ve yine Mısırlılar’ın güneş tanrısı ‘Ra ‘’ ya benzer şekilde Mayalar’da ‘’Mu Güneş’’ adını verdikleri bir dine inanmaktalardı. 



İnşa ettikleri piramitlerdeki toplam dört merdiven bulunmaktadır. Bu merdivenlerin  hepsinde 91 basamak vardır ve toplamı 364’tür. Piramit’in en üstündeki taşla beraber bir piramitte toplam 365 tane taş vardır. İnşa ettikleri bu piramitlerde çok sayıda insanı, tutsakları vs. tanrı için kurban etmişlerdir. 

Mayalar tıpta ne kadar gelişmişti?

Mayalar hakkında oldukça şaşırılan bir konu ise Mayalar’ın tıp alanında göstermiş oldukları gelişmedir. Dişçilikte çok iyi olan Mayalar, dolgu yapabiliyordu. Hatta isteyenler için, sağlam dişleri oyup, içerisine değerli taşlar yerleştirebiliyorlardı.



Dişçilik haricinde doğadaki şifalı bitkileri kullanmayı öğrenmiş olan Mayalar, bitkileri ayinlerde halüsinojenik bir madde olarak kullanırken, ameliyat gibi durumlarda ise aynı bitkiyi anestezik bir madde olarak kullanıyorlardı. Beyin ameliyatı ve hatta prostat ameliyatı yapmayı öğrenmiş olan Mayalar, ciltlerindeki yaraları da insan saçı ile iyileştirebiliyordu. 

Astronomi Çalışmaları 

Mayaların asıl uzmanlık alanı olan astronomi, Mayaların hayatının her alanına işlemiştir. Örneğin piramitlerini ve tapınaklarını gezegenlerin konumuna göre inşa etmişlerdir. Yazının bile ne olduğunun bilinmediği birçok medeniyetin var olduğu zamanda, Mayalar Dünyanın güneş etrafındaki dönüşünü fark etmiş ve bunu hesaplamışlardır. Bu hesaplamalar sonucunda Mayalar, Dünyanın Güneş etrafındaki yörüngesini 365.2421 gün olarak bulmuşlardır. Günümüzde son derece teknolojik cihazlarla yapılan araştırmalara göre ise bu sayı 365.2422 olarak bulunmuştur. Göğü incelemeyi görev edinmiş Mayalar ’ın M.Ö. 3379 yılında yazılmış olan yazılarda Ay tutulması ile ilgili bilgiler bulunduğu kaydedilmiştir.



Ayrıca sıfırı bulan uygarlık da Mayalar ’dır. Astronomik bilgisi bu kadar fazla olan bu uygarlığın yaptığı gözlem evleri 2000 yıl sonra 18. Yüzyılda Fransa’da apılmış olan gözlemevlerinden bile daha üstündür. 
Matematik ve astronomi konusunda gelişmiş olan Mayalar, bunları toplum yaşantılarındaki her alanda kullanıyorlardı. Örneğin, Mayalar ‘da dövme yaptırmak bir gelenektir. Dövme yaptırma işlemi çok acılı olduğu için, dövme yaptıranlar cesur ve korkusuz olarak kabul ediliyordu. Fakat yaptırılan bu dövmeler genellikle geometrik şekilli oluyorlardı. 

Cinsiyet Belirlenebilir mi?

Mayalar günümüz bilim dünyasının çok sonraları keşfettiği Venüs, Uranüs ve Neptün gezegenlerinin hareketlerini incelemiş ve gezegenlerin hareketlerine göre de bir doğum haritası çıkarmıştır.  Bu haritaya göre annenin yaşı ile hamile kalma ayı ‘’her ikisi de tek  ya da her ikisi de çift’’ sayı ise bebeğin cinsiyeti kız olacaktır. Annenin yaşı ve hamile kalma ayından ‘’biri tek ve diğeri çift ise bebeğin cinsiyeti erkek olacaktır.  

Tabi burada Mayalar’ın da kullandığı Ay takvimini kullanmak gerekir. Güneş takvimini kullanarak yapılan işlemler yanlış sonuç verecektir. 



NOT: Bugün Dünya’nın yedi harikasından biri sayılan ‘’Chicken Itza’’ Mayalılar’ın yaptığı bir yapıdır.  Ayrıca 1978 yılında ‘’Ceren – Joya de Ceren’’ isimli bir Maya köyü bulunmuştur.