5 padişah, 27 başbakan ve 12 cumhurbaşkanı gördü! Hala çalışıyor
Bursa’da bir dönem saat ustalığı yapan Mehmed Şükrü’nün 1864 senesinde yaptığı saat, 157 senedir durmaksızın çalışıyor.
Bursalı saat ustalarından olan ve tüm saatlere el işçiliği ile hayat veren Ahmet Eflaki Dede’nin yetiştirdiği ustalardan olan Mehmed Şükrü, 1864 senesinde el emeği ile bir saat üretti. O günden bugüne, tam 157 senedir durmaksızın çalışan saat 5 padişah, 27 başbakan ve 12 cumhurbaşkanı dönemi boyunca tıkır tıkır çalıştı.
1,5 asır yaşında olmasına ve her görenin hayretle izlemesine karşın muntazam şekilde çalışmaya devam eden saat, şu anda restorasyon geçirmekle meşgul.
Mehmed Şükrü’nün sayılı eserlerinden biri
157 senelik saati restore eden saat restoratörü Fatih Yurtdakal, konuyla ilgili şunları aktarıyor: “Osmanlı döneminde ne yazık ki çok sayıda Türk saat ustası yoktu. En fazla bir elin parmağı kadar vardı. Ustaların en meşhuru Eflaki Dede idi. Onun yetiştirdiği en büyük saat ustası da Mehmed Şükrü idi. Mehmed Şükrü’nün yaptığı her saat birbirinden farklı sistemlere sahipti. Kendisinin bilinen saatlerinin sayısının yalnızca 8 tane. Bunlardan 3 tanesi koleksiyonerlerde iken diğerleri de Topkapı Sarayı ve Dolmabahçe Sarayı’nda sergileniyor. Mehmed Şükrü’nün bu elimdeki saati ise Bursalı iş insanı Mehmet Demiralay’ın masa saatidir. Bu saatlerden artık bulunmuyor. Bizim saatçilik mesleğimizin önemli örneklerinden biri. Öte yandan maalesef yurt dışına çeşitli yollardan çıkartılmış pek çok saatimiz olduğunu da biliyoruz.”
“Mehmed Şükrü’nün her işçiliği birbirinden farklı”
Yurtdakal: “Mehmed Şükrü’nün ürettiği her saatin deseni, çalışma sistemi ve özellikleri birbirinden farklı. Her saatin kadranları da farklı. Bunlar, saatçilik dünyası için oldukça önemli ürünler. Bursa da bu konudan nasibini almış. Mikromekanik ve saatçilik okulu ilk kez Bursa’da açılmış. Ayrıca Saatçilik Vakfı da Bursa’da kurulmuş. En iyi saat koleksiyonerleri de Bursa’da bulunuyor.”
“Büyük bir şaheser ortaya çıkmış”
Yurtdakal: “Mehmed Şükrü’nün bu eserinin en büyük özelliği, eşapman sistemi. Denizci kronometresi, marinler gibi eşapman sistemi kullanmış. Bunu da görünür bir yere koymuş. Kadranlarda saatin ne kadar dakik olduğu görmemiz için saniye iğnesi kullanmış. Yelkovan ve akrep iğneleri bulunuyor. Simetrik kadranlarda da hicri ve miladi takvimleri kullanmış. En altta da haftanın günlerini gösteren kadran var. Her kadranı da kalem işçiliği ile işlemiş ve ortaya büyük bir şaheser çıkarmış.”
