Uzmanlar soruyor: Zenginlik mutluluk getirir mi?

Ancak uzun dönemde refah ve mutluluk arasında anlamlı bir ilişki olduğuna dair kanıtlar eksiklik arz ediyor. Mutluluğun ölçümü kendi içinde problemlerle karşı karşıya çünkü çoğunlukla veriler katılımcıların kendi öznel değerlendirmeleri üzerine kurulu araştırmalardan sağlanıyor.

Warwick Üniversitesi’nden Daniel Sgroi ve Glasgow Üniversitesi’nden Eugenio Proto bir cevapları olduğunu söylülyorlar. 1820’den itibaren Amerika, Britanya, Almanya ve İtalya’da yayınlanmış makale ve kitapları inceleyerek her ülkenin tarihsel mutluluk seviyesinin nesnel bir ölçümünü sağlamayı umuyorlar. Bulguların yorumu zenginliğin mutluluğu getirdiği yönünde ancak başka pek çok şey de bu konuda etkili.

Önceki araştırmalarda mutluluk seviyeleri insanların kendi kişisel ifadelerine dayandırılarak ölçülüyordu. İngiliz araştırmacılar Google Kitaplar ve gazete arşivlerinde yaklaşık 8 milyon başlıkta basılı haldeki kitapların yüzde 6’sını kapsayan kaynaklara başvurarak bir araştırma yürüttü. Araştırma kapsamında kitaplardaki kelimeler psikolojik “valans”ına göre anlamı zaman içinde değişen kelimeleri kontrol ederek sınıflandırıldı.

Valans nedir?

Bir kelimenin duygusal olarak pozitif yahut negatif çağrışımlarını belirlemek için kullanılan bir değer olarak tanımlanıyor.

Tarih çizgisine yerleştirildiğinde valans çalışma kapsamındaki yerlerde ulusal mutluluk seviyesinin önemli tarihi olaylara rastladığını gösteriyor. Britanya’da mutluluk seviyeleri iki dünya savaşı arasında ciddi ölçüde düşmüş görünüyor. 1945’ten sonra artmaya başlayan seviye 1950’ler de en yüksek seviyesine ulaşıp kademeli olarak düşmeye başlıyor. Çalkantılı 60’lar da dahil olmak üzere 1980’lere değin en aşağı noktasına ulaşıyor.

Amerika’nın ulusal mutluluk seviyesi de savaşlar döneminde aynı seyrediyor. En düşük noktasına ise 1975 yılında Vietnam Savaşı’nın sonunda ulaşıyor.

II.Dünya Savaşı'nda sadece onlarda yüksek 

Almanya’da ve İtalya’da ise I.Dünya Savaşı mutlulukta keskin bir düşüş arz ediyor. Buna karşın İkinci Dünya Savaşı sürecinde bu iki ülkede mutluluk seviyeleri oldukça yüksek. İlk olarak bu savaşın başlarındaki başarılara bağlanabilir ama bu tespit Kızıl Ordu Berlin’e dayandığında Almanya’daki mutluluk seviyesinin yüksekliğini açıklamaktan çok uzak. Araştırmacıların savı buradaki ölçümlerin propaganda ve sansür sebepli olduğunu ifade ediyor ancak bunu kanıtlamak neredeyse imkânsız.

İtalya tarihinde 1848 senesinde mutluluk ölçümlerinde keskin bir düşüş bulgusu da ilginç addediliyor. Bu keskinlikteki düşüklüğün sebebi ise bir düzine dağınık devletten tek bir millet yaratma sürecindeki çatışmaların yarattığı huzursuzluk olarak gösteriliyor. Ancak 1860 senesindeki başarılı birleşme de mutluluk ölçümlerinde bir düşüklük gösteriyor.

Zenginlik yanında mesela Viktoryan Dönem boyunca Britanya mutluluk seviyelerinde de artış görülüyor. Tıpkı Ameika’da 1920’lere kadar yaşanan aşırı ekonomik genişleme döneminin “Amerikan ruhu”nu yükselttiği gibi bir etkiye sahip olduğu belirleniyor.

Her iki ülkenin de seviyelerinde 1929 Büyük Buhran’ı sonrasında bir düşüş gözleniyor. 1970’lerde yaşanan düşüşlerin ardından her iki ülkede de 70’lerden beri bir yükseliş trendi gözlemleniyor.

Sonuç olarak, Dr. Sgroi ve Dr. Proto mutluluğun  GSYİH’den etkilendiğini kabul ediyorlar. Ancak ekonomi gibi bir anda aşırı değişimler göstermeyen bir niteliği olan sağlık ve ömür beklentisi  gibi değişkenler daha yüksek etkenler. Ömür uzunluğundaki bir yıllık beklenti artışı GSYİH’de yüzde 4,3’lük bir büyümeye bedel olarak karşımıza çıkıyor. En büyük mutsuzluk kaynağı ise savaşlar. Ortalama olarak bir yıllık savaşta geçen sürenin mutluluk anlamında telafisi GSYİH olarak yüzde 30’luk bir artış gerektiriyor. Neticede, her ne kadar artan ulusal gelir mutluluk açısından önemli olsa da  nüfusun mutluluğunu garanti etmiyor.