Ukrayna uçağı düştü mü, düşürüldü mü?

Dün, İran'ın başkenti Tahran yakınlarında Ukrayna Havayolları'na ait Boeing 737 tipi uçağın teknik nedenlerle düştüğü ifade edilmesine rağmen, kazanın dış etkenlerle olduğu ve uçağa bir füzenin isabet etmiş olabileceğine dair düşünceler de uzmanların aklını kurcalıyor. Düşen uçakta 82 İran, 63 Kanada, 11 Ukrayna, 10 İsveç, 4 Afganistan, 3 Almanya ve 3 İngiltere vatandaşı hayatını kaybetmişti. 

Kazanın ardından, İranlı yetkililer teknik sorunların kazaya sebep olduğunu söylemiş, Tahran'daki Ukrayna Büyükelçiliği de bu tutumu yinelemişti. Ancak elçilik daha sonra ifadesini değiştirerek kazanın nedenini resmî bir komisyonun belirlemesi gerektiğini söyledi.

Kazanın sebebine ilişkin, bazı havacılık uzmanları yorum yapmak için erken olduğunu söylerken, havacılık risk ve değerlendirme grubu OPS, olayın bir vurulma ile düşürülme olabileceğini ve bu yönüyle 2014 yılında Ukrayna'da vurulan Malezya Havayolları'na ait MH17 sefer sayılı Boeing 777-200 tipi uçakla benzerlik gösterdiği varsayımında bulunulması gerektiğini ifade ediyor.

Soru işaretleri 

Ukrayna Havayolları da, Boeing 737-800 tipindeki uçağın sadece iki gün önce teknik kontrolden geçtiğini ve yalnızca üç yaşında olduğunu söyleyerek teknik açıdan “yanlış bir şey” olmadığı konusunda oldukça ısrarlı davranıyor. Konuya dair açıklama yapan havayollarının sözcüsü "uçaklarımızın güvenliğini ve mürettebatımızın yüksek niteliğini garanti ediyoruz" ifadelerini kullandı.

Bağımsız bir havacılık uzmanı olan Vadim Lukashevich, "Şu anki fotoğraflara bakıldığında uçağın içinde bir çeşit yangın olduğu ve uçağın çarpma üzerine parçalarına ayrıldığını görüyoruz. Gerisi sadece 'varsayım' şeklinde konuşuyor.

Herhangi bir hava kazasında, insan, hava ve mekanik olmak üzere genellikle üç faktörün var olduğunu söyleyen Lukashevich, "bu kazada dördüncü siyasi faktörü ekleyebilirsiniz. Kazadan birkaç saat önce İran'ın Irak'taki ABD hedeflerine füze gönderdiğini biliyoruz. Hava yoluyla bir yanıt bekliyorlardı. Tam tetikte olduklarını biliyoruz." diyor. 

Havacılık uzmanı, "İddia edildiği gibi uçağın motorlarından biri alev almış olsa bile bunun dış bir saldırı olduğuna karar vermek için çok erken" ifadelerini kullanıyor.

Dolayısıyla motor yangını herhangi bir dış saldırının gerçekleşmiş olabileceği ihtimalini dışlamıyor. Bölgedeki bariz siyasi gerginlikler ışığında, hava sahasını sivil havacılığa kapatmamak ise başlı başına bir hata.

İran, uçağın kara kutusunu ABD'li uçak üreticisi Boeing'e teslim etmeyeceğini söyledi. Bunun da hâlihazırda iki ülke arasındaki duruma bakıldığında siyasi bir hamle mi, yoksa gerçeklerin ortaya çıkmasını engelleme girişimi mi olduğu merak ediliyor.

"Uluslararası Havacılık Güvenliği" (ASI) dergisinden Philip Baum, spekülasyon yapmak için çok erken olduğunu kaydederek, "olayın yeri ile zamanlaması göz önüne alındığında ve çatışmalarla ilişkilendirildiğinde, Ukrayna MH17 olayı yüzünden akla geliyor. Öte yandan, 1988 yılında ABD'nin sivil bir İran uçağını vurduğunu da eklemek gerekir" ifadelerini kullanıyor ve ekliyor: ancak bu belki de şimdi gerçekleşen tuhaf bir tesadüftür.

Şu an bunun bir dış saldırı olduğunu gösterecek hiçbir şey olmadığını söyleyen Philip Baum, "saldırıysa bunun kim tarafından yapıldığı da büyük merak konusu" şeklinde konuşuyor.

Öte yandan bazı uzmanlar uçağın düşmesine sebebiyet verecek teknik bir arıza için uçakta bazı oynamalar yapılmış olabileceğini söylerken, bazıları da uçağa yerleştirilmiş bir patlayıcının bu kazaya sebep olabileceği değerlendirmesinde bulunuyor. Bu noktada uçağın kalkış yapmasının 2 dakika sonrasında düştüğü göz önünde bulundurulduğunda, uçağa yerleştirilmiş bir bombanın uçağın belli bir yüksekliğe ulaştıktan sonra infilak etmiş olabileceği tartışmalar arasında.

İran Karayolu ve Ulaştırma Bakanlığı Sözcüsü Kasım Biniaz, motorlarından birinde yangın çıktıktan sonra pilotun "uçağın kontrolünü kaybettiğini" söylemişti.

Şimdi yapılacak incelemeler sonucu uçak düştü mü yoksa düşürüldü mü ortaya çıkacak.

Habernediyor.com / Turgut Başer