Trakya'da 4 bin yıllık kültürel yapılar kaçak kazıyla yok ediliyor!

Trakya’da yer alan ve bölgeye adını veren Traklar’dan günümüze kadar gelen yaklaşık 4 bin yıllık dolmenler tahrip edilmeye devam ediyor. Dolmen genel olarak mezar taşı için kullanılan ve iki dikey bir yatay taştan oluşan antik bir yapı. Kültürel anlamda oldukça değerli olan bu yapılar definecilerin tahribatları nedeniyle oldukça zarar görüyor.

Define avcıları kültürel mirası yok ediyor

Trakya bölgesinde yapılan yüzey ve kazı çalışmaları törenlerde kullanılan ve bazı durumlarda da mezar anıtı işlevi gören dolmenlere oldukça zarar verildiğini ortaya çıkardı. İçinde gömü olduğu düşünülen antik yapılan define kazıcılarının altın bulma hayalleri nedeniyle günden güne yok oluyor. Trakya Üniversite’sinde Sanat Tarihi bölümünün başkanlığını yapan eğitim görevlisi Prof. Dr. Engin Beksaç Trakya bölgesinin en eski ve anlamlı kültürel yapılarından olan dolmenlerin kaçak kazılar sebebiyle oldukça zarar gördüğünü söyledi. Beksaç Edirne bölgesinde 60’ın üzerinde dolmenin yer aldığını söyledi. Anıtsal ve kültürel yapıların yok olmanın eşiğine geldiğini dile getiren Beksaç konuya ilişkin şu ifadelere yer verdi:

"Dolmenler hızlı bir şekilde tahrip oluyor. Eskiden çok daha iyi durumda olan dolmenleri bugün ağır hasarlı veya yok olmak üzere bir durumda görüyoruz. Bundan ötürü büyük bir üzüntü içerisindeyim. Define avcılarının dolmenlere yönelik yoğun bir ilgisi var. Dolmenlerdeki tahribatın en büyük nedeni defineciler. Dolmenlerde ya da altında maddi değeri olan herhangi bir şey yok. Bu bölgelerden kıymetli bir madde çıkma olasılığı yok. Dolmenlerin yapıldığı ve kullanıldığı dönemlerde bu bölgelere değerli eşya koyma anlayışı yoktu. Ben bizzat gerçekleştirdiğim kazı çalışmalarında çoğunlukla iskelet kalıntısına bile rastlamadım. Çünkü bu yapıların çoğunun mezar olarak kullanılmadığını biliyoruz. Bu yapılar genel olarak dini ritüel amaçlı kullanılıyordu ve yılın belli dönemlerinde ayinler yapılıyordu. Yani bu bölgelerin içi boş. Etrafında da yalnızca keramikler var. Bunların dışındaki metal malzemelerin de bir değeri yok."

Turizm açısından oldukça değerli

Beksaç yaptığı açıklamalarda ayrıca dolmenlerin kültürel anlamda değerli olduklarını ve turizme kazandırılması gerektiğini vurguladı. Beksaç ayrıca şu ifadelere yer verdi:

Bu yapılan kültürel mirasın ve yine kültürel turizmin en temel yapı taşlarını oluşturuyor. Dolmenlerin yer aldığı diğer ülkelerde bu yapılar oldukça değer görüyor. Bu bölgelerde özellikle dolmen gezileri ve turları yapılır. Bunun yanı sıra son dönemde de bu bölgelerde ayin ve törenler de yapılıyor. Dolmen yapıları turizm açısından oldukça değerli. İspanya, İngiltere, Fransa ve İspanya’da önemli bir turizm kaynağı olarak da görülüyor. Bu nedenle bizim de bu tarihi yapıların değerini bilip bu bölgeleri ve yapıları korumamız gerekiyor.