Sosyal medya ve internet haberciliği düzenlemesi benimsendi

AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman idaresinde bir araya gelinen komisyonda "Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" tali komisyon şeklinde görüşüldü.

“Sosyal medya erişim kolaylaştıkça hukuki ve sosyolojik sorunlar çıkıyor”

Teklife ilk imza atanlardan olan AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Ahmet Özdemir, haber, internet ve bilgiye erişim hızlandıkça bununla bağlı olarak sosyal medya kullanımının da yükseldiğini belirtti. Bu yükselişin farklı ve yeni sosyal medya platformlarının oluşmasına sebep olduğuna vurgu yapan Özdemir,” İnsanlar vaktinin büyük bir kısmını bu platformlarda geçirmeye başladı artık. Dijital dünya insanların hayatlarını çok fazla etkiliyor. Sosyal medya platformlarının bu şekilde fazlalaşması insanların hukuki ve sosyolojik sorunlarla karşılaşmasına da ortam hazırlıyor” dedi.

“Gerçek dünyada hukuk nasıl işliyorsa dijitalde de aynı olacak”

Bireysel hakları ihlal edilen kişilerin Anayasal güvence içerisinde yer alan haklarının korunması açısından devletten bir beklenti içinde olduğunu belirten Özdemir, "Ülkemizde dijital dünyada insanların karşılaştığı problemleri gerçek dünyada ne şekilde çözülüyorsa o şekilde çözebilmek için söz konusu diğer uluslararası kuruluş ve ülke düzenlemelerini de dikkate alarak gereken tüm işlemleri gerçekleştirmeyi hedefledik. Bu işlemlerin zemin kısmında, özellikle ifade özgürlüğüne dikkat çeken alanlarda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10'uncu maddesinin 1. ve 2. fıkralarındaki hükümler bulunmaktadır. Türkiye, Anayasası'nın ilgili hükümleriyle koruma altına alınan ve tanınan, temel hak ile özgürlükler gerçek dünyada nasıl işliyorsa dijital dünyada da aynı şekilde devam ettirmeyi amaçlamaktadır" şeklinde ifade etti.

HDP’li Milletvekili Abdullah Koç’tan “Her şey yasak” tepkisi

Teklifin geneli üzerindeki konuşmalar sonrasında söz alan HDP Ağrı Milletvekili Abdullah Koç, “Teklifi torba kanun olarak görüyoruz. Ne meslek kuruluşlarından ne de muhalefetten konu hakkında görüş alınmadı. Zaten Türkiye’de birçok şey yasak. Tiyatrolar, konserler bunlar yasaklanıyor. Eskişehir’de cadde de yoga yapmakta yasaklandı. Bu yaşananlara ses çıkarıp direnebilecekleri bir halktan söz ediyoruz. Bu durumları nerede dile getirecekler? Yani sonuç olarak mevcutta bulunan bir kısmın daraltılma durumu kabul edilecek bir şey değildir” dedi.

Türkiye'de asıl gündem konusunun ekonomik kriz olduğuna dikkat çeken Abdullah Koç, gerçekleştirilen eleştirilerin önemsenmediğini de belirtti. Konuşulan kanun teklifinin zamanı ve yeri olmadığını, öncelikli olarak gıda krizinin görüşülmesi gerektiğini dile getiren Koç'un düşüncelerine ise AK Parti milletvekilleri tepki gösterdi. Söylenenler sonrasında HDP ve AK Parti milletvekilleri arasında tartışma meydana geldi.

CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan kanun teklifini yorumladı

CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan ise düzenlenen kanun teklifinin geleceğin ve çağın gereksinimlerini tam anlamıyla karşılamadığını vurguladı. CHP’nin yönetime geçtiğinde İletişim Başkanlığını kapatacağını belirten söyleyen Özkan, “Öncelikli olarak basın kartlarını sendikalar vermelidir. Bunun yanı sıra gazetecilik dediğimizde bu bir özgürlük alanı olarak görülmeli. Yani biz interneti neden suç kaynağı olarak görüyoruz ki. Asıl yapılması gereken internetten yararlanma durumunu en üst seviyelere çıkarmak olmalıdır. Bunların yanı sıra internet sağlayıcılarının da ihtiyaçlarının giderilmesi gerekiyor” ifadesine bulundu.

İktidar düzenlemesini sağladığı bu teklifle "gazeteci" adının tekrar tanımlanarak, dernek, cemiyet, sendikayı dışlandığını vurgulayan Tuncay, "Bu düzenlemeyi çağdaşlaştırıp, dünyayı kucaklayacak bir düzene oturtalım. Bu şekilde biz de altına imzamızı atalım. Gelin hep birlikte bir uzlaşı ortamı oluşturalım" diye konuştu.

İYİ Parti, “Bu teklif seçimi amacına koyarak planlanmış”

İYİ Parti Ankara Milletvekili Ayhan Altıntaş, düzenlemenin tek taraflı bir bakış açısı ile oluşturulduğunu, genel nedenlerine bakıldığında doğru düşüncelerden yola çıkılarak yanlış sonuçlara varıldığını söyledi.

Türkiye'de "kişisel veriler korunmalıdır" şeklinde ifade edildiğini fakat operatörlerin bu bilgileri kayıt altında aldığını belirten Ayhan Altıntaş, "Bu yasa düzenlemesi anlaşılıyor ki seçimlerde kullanılmak amacıyla hazırlanmış. İktidar milletvekilleri ne kadar inanmasalar da bu düzenlemede ki bir virgülü bile yerinden oynatacaklarını düşünmüyorum. Eğer tam tersi düşünülüyorsa şu an hemen bir oylama gerçekleştirelim. Bu teklif üzerinden iki konuyu tartışabiliriz. Mesela bir, teklifi geri çekip, tüm paydaşlarla yeniden bir teklif oluşturalım. İki, bunu yapamıyorsak eğer ve seçimle alakalı değil diyorsak hemen şimdi bir anlaşalım ve yasanın geçerlilik tarihini 1 Ocak 2024 olarak belirleyelim" dedi.

Ulaştırma Bakan Yardımcısı Sayan, komisyon üyelerini BTK’ya davet etti

Altyapı ve Ulaştırma Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, Türkiye üzerinde 313 internet servis sağlayıcısı bulunduğunu belirterek,” Servis sağlayıcılarında belirli standartlar bulunuyor. Verilen bu standartlara göre tüm işlemler yapılıyor. Dinleme, sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi ve iletişim tespiti konularında İletişim ve Bilgi Teknolojileri Kurumu yetkilendirilmiştir. Eğer bir kişinin her türlü bilgisine veya belgesine ulaşmak istiyorsanız bunu mahkeme ve yasalarla alabilirsiniz” ifadesine bulundu.

BTK'nin kanunlar çerçevesinde tanımlanan görevleri yerine getirdiğine vurgu yapan Sayan, komisyon üyelerinin sorularına cevap alabilmesi adına BTK'ye gelmeleri yönünde davette bulundu.

Onursal Adıgüzel'in "Türkiye'de hayatını sürdüren 85 milyonun ya A firmasından ya da B firmasından hizmet sağlayacak bütün insanların kullanıcı adını, hedef IP, trafiğe başlama ve bitirme zamanını, IP bilgisini, kimlik verileri ile indirilen veri miktarını ve yüklenen miktarını topla." şeklinde mahkeme kararının bulunup bulunmadığına dair soru sorması üzerine Sayan, "BTK'de ya da bizde dediğiniz şekilde profilleme veya algoritma bulunmamaktadır" dedi.

Sivil toplum örgütleri komisyonda, öneri ve görüşlerini sundu

Sivil toplum örgütleri de gerçekleştirilen komisyonda kanun düzenlenmesine ilişkin öneri ve görüşlerini sundu.

Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu Genel Başkanı Mehmet Nuri Kolaylı, 5. maddede yer alan basın kartı hakkının geri alınması hususunun fikir işçileri yönünden mağduriyet yaratacağını, Basın Kartı Komisyonu mensuplarının 5'inin İletişim Başkanlığı tarafından atanacak olması teklifini kabul etmediklerini vurguladı.

Çağdaş Gazeteciler Derneği Genel Başkan Yardımcısı Şeyma Paşayiğit, ise Türkiye'de bilgilerin saklanması problemi yaşandığını belirterek,” Ülkede dezenformasyondan daha çok ya bilgiler çarpıtılıyor ya da doğrular saklanıyor. Biz en fazla 29. maddeden kaygı duyuyoruz. Gazetecilerin araştırarak verileri topladığı, taraflarla görüştüğü, sahalara giderek oluşturduğu haberler bile gerçek değil şeklinde tanımlanarak dava konusu olabilecek. Eğer konu dediğiniz gibi sosyal medya üzerindeki dezenformasyonun önüne geçmekse bu maddenin geri çekilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra konunun diğer paydaşlarıyla incelenmesini de talep ediyoruz" dedi.

“Kanun teklifi interneti ceza ve kontrol sistemi haline gelecek”

Parlamento Muhabirleri Derneği Başkanı Kemal Aktaş ise kanun teklifinin bu şekilde yasalaşması durumunda sosyal medya ve internetin bir ceza ve kontrol platformu haline geleceğini öne sürdü.

Dezenformasyona “dur” diyebilmenin mevzi ve siyasi güç kazanmak gibi bir düşünceye yardımcı olmaması gerektiğini vurgulayan Aktaş, "Kamu barışını yaratabilmek için belki de ilk olarak belli güç ve siyasi odakları tarafından idare edilen trol ordularını buradan çıkarıp, savaş baltalarını atmak, geleceği ve bugünü kurtarabilmek adına en doğru seçim olacaktır" ifadesinde bulundu.

HDP ve CHP milletvekilleri ile AK Parti milletvekilleri tartışınca toplantıya ara verildi

Bilgisayar Mühendisleri Odası Başkanı Cem Nuri Aldaş'ın görüşlerini belirttiği esnada kullandığı "'Kabataş’ta gelinimi dövdüler, Camide bira içtiler’ gibi haberler yalan veya dezenformasyon kategorisine girmiyor” cümleleri üzerine komisyon başkanı Yayman, "Arkadaşlar, lütfen güzel bir dille düşüncelerimizi ifade edelim, sataşmaya yer açmayalım" şeklinde uyarıda bulundu. AK Parti milletvekillerinin de söylenilenlere tepki göstermesi üzerine komisyon başkanı Yayman, Aldaş’ın süresinin dolduğunu söyleyerek mikrofonunu kapattırdı. Bunun üzerine CHP ve HDP milletvekilleri, Nuri Aldaş'a "sansür yapıldığı, konuşmasının durdurulduğu"nu öne sürdü. HDP ve CHP milletvekilleri ile AK Parti milletvekilleri arasında yaşanan tartışmanın uzaması sebebiyle Yayman, toplantıya 5 dakika ara verdi.

Kanun düzenlemesi kapsamında bazı maddelerde değişiklik yapılması planlandı

Düzenlemenin tamamı üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının sonrasında maddelerin incelenmesine geçildi.

Düzenleme sahipleri, 5. Maddede bulunan "Basın İlan Kurumu, internet haber sitesi niteliğini kazanılmadığının belirlenmesi amacıyla İstanbul asliye ceza mahkemesine başvuruda bulunabilir" ibaresindeki "İstanbul" ifadesinin çıkarılacağını belirtti. Bunun yanı sıra 7. Madde yer alan "internet haber sitesinde tekziplerin ana sayfada bir hafta şeklinde değil 24 saat süre boyunca yayınlandıktan sonra arka sayfalara eklenebileceği" şeklinde düzenleme yapılacağını söyledi.

Düzenleme sahipleri, 8. Maddede bulunan "muhafaza ve teslim mecburiyetine uyumluluk sağlamayan haber sitelerine 300 milyon lira-1 milyar lira arası ceza verilir" hükmünde eski para birimi kullanıldığı için yenileneceğini, 9. maddede yer alan haber sitelerinde dava açma zaman kısıtlaması ile ilgili ifade edilen "özel zaman aşımı süreleri” yerine "genel dava zaman aşımı süreleri" ifadesinin kullanılacağını da belirtti. Bunun yanı sıra 11. maddenin f bendinde bulunan "Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen" tasvirinin de çıkarılacağını aktardı.

29. maddenin konuşulması üzerine CHP Muğla Milletvekili Burak Erbay'ın söz alarak "gençlerin umudunu elinden alıyorsunuz" dedi. Bu cümle sonrasında CHP ve AK Parti milletvekilleri arasında tartışma yaşandı.

Düzenleme sahibi AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Özdemir, 29. ve 30. madde adına değişiklik konusunun da görüşülebileceğini söyledi.

Görüşmelerin sonrasında Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi benimsendi.