‘Şanghay Beşlisi’ ne demek? Şanghay İşbirliği Örgütü nedir? 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kısa süre önce Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi’ne katılması sonrası bu birliğe ilişkin araştırmalar da arttı. Peki, ‘Şanghay Beşlisi’ ne demek? Şanghay İşbirliği Örgütü neleri hedefliyor? İşte ayrıntılar…

GÜNDEM 20.09.2022, 12:28 21.09.2022, 09:10
‘Şanghay Beşlisi’ ne demek? Şanghay İşbirliği Örgütü nedir? 

Asya ülkeleri tarafından 1996 yılında oluşturulan Şanghay İşbirliği Örgütü, hem tarihi geçmişi hem de misyonları ile merak uyandırıyor. Pek çok kişi, Şanghay İşbirliği Örgütü’nün hangi alanlarda işbirliği yaptığını merakla araştırıyor. Peki, Şanghay İşbirliği Örgütü’nün amacı ne? Şanghay İşbirliği Örgütü’ne neden ‘Şanghay Beşlisi’ deniyordu? İşte detaylar…

‘Şanghay Beşlisi’ nedir?

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 1996 yılında Rusya, Çin, Kazakistan, Tacikistan ve Kırgızistan’ın katılımıyla kuruldu. İlk kurulduğunda 5 ülkeyi kapsayan bu örgüt, bu sebeple ‘Şanghay Beşlisi’ olarak adlandırılıyordu. Ancak daha sonraki süreçlerde örgütün genişlemesiyle birlikte bu tanımlama da ortadan kalkmış oldu. Şanghay İşbirliği Örgütü, ilk kez Şanghay şehrinde toplandığı için bu isimle tanımlanıyor. 

Şanghay İşbirliği Örgütü’nde hangi ülkeler var?

1996-2001 yılları arasında 5 ülke ile faaliyetlerine devam eden Şanghay İşbirliği Örgütü, 2001 yılında Özbekistan’ı da üye ülke olarak birliğe kabul etti. 2017 yılında Hindistan ve Pakistan’ın da birliğe katılmasıyla Şanghay İşbirliği Örgütü’ne üye ülke sayısı 8’e çıkmış oldu. Son olarak 2021 yılında İran’ın örgüte üyeliği onaylandı. ŞİÖ, günümüzde 9 üye ülke ile faaliyetlerine devam ediyor. Rusya, Çin, Hindistan, Pakistan ve İran gibi birçok önemli gücü bünyesinde barından Şanghay İşbirliği Örgütü’nde işbirliği ve ortaklık çalışmaları her geçen süreçte biraz daha artıyor. 

Şanghay İşbirliği Örgütü’nün amacı ne?

2017 yılında örgütün misyonunu özetleyen bir konuşma yapan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Tek kutuplu bir dünya kabul edilemez” ifadelerini kullanmıştı. Örgüt ilk kurulduğunda, üye ülkelerin sınır bölgelerindeki askeri güvenliğini sağlamayı hedefliyordu. Ancak ilerleyen süreçte birliğin hedefi; ‘ABD ve Batı dünyasına karşı güçlü bir blok oluşturmak’ olarak güncellendi. Örgütün ikinci amacı ise Asya kıtasındaki terör, ayrımcılık ve aşırıcılıkla mücadele olarak açıklanıyor. Öte yandan birliğin kurulmasında Çin Halk Cumhuriyeti kilit rol oynamıştır. 1990’lı yıllarından başından bu yana Çin’in bölgeye olan ilgisinin arkasındaki etkenler şu şekilde sıralanıyor:

Batılı ülkelerin hızlı gelişimi,

Soğuk savaş dönemi sonrasında bölge ülkelerinin birlik ve güç endişeleri,

Günümüzün en büyük güçlerinden olan petrol ihtiyacı ve bu konudaki işbirliği eksikliği, 

Batılı ülkelerin işbirliği konusundaki başarısı, 

Asya ülkeleri arasındaki sınır güvenliği endişeleri.

Yorumlar (0)