Dünya, bir salgın riskiyle daha karşı karşıya! Salmonella bakterisi nedir? Salmonella belirtileri nelerdir?

İngiltere'deki bazı çocuklarda salmonella bakterisi tespit edildi. Bu durum, İngiltere’de şok etkisine neden olurken, Türkiye'de de aileler endişelenmeye başladı. Çikolata markasında görülen bu bakteri sonrası konu hakkında bilgi almak isteyen vatandaşlar "Salmonella bakterisi nedir? Salmonella belirtileri nelerdir?" şeklinde sorular soruyor.

Salmonella bakterisi nedir?

Salmonella, Enterobacteriaceae familyasında bulunan, çubuk formunda bir bakteridir. 2000’e yakın alt tipi, insanlarda hastalığa yol açar. Salmonella paratyphi (paratifo) ve Salmonella typhi (tifo), sadece insanlarda enterik ateş (paratifo, tifo) olarak isimlendirilen ve dönem dönem salgınlarla görülen hastalıklara yol açan türlerdir. Bunların haricindeki salmonella alt tipleri, non-tifoidal salmonellalar şeklinde isimlendirilirler. 

Nasıl bulaşır?

Salmonella bakterisinin nasıl bulaştığına ilişkin ise; “Kaynağı bilinmeyen, kontamine yani bakteri bulaşmış suların kullanılması ve içilmesi, hayvan ve insan atıklarının uygun bir biçimde bertaraf edilmemesi ve kaynak sularına bunların karışması, kullanma ve içme sularının yeterli miktarda klorlanmaması sebebi ile bulaşabilir.” bilgilerine yer verildi.

Öte yandan Salmonella taşıyan ve süt, yumurta, süt ürünleri ve iyi pişirilmemiş et gibi gıdalar, pastörize edilmemiş meyve suyu ve süt, peynir, kontamine (kirli) çiğ meyve ve sebze, çerez ve baharatlar yoluyla da bulaşma yaşanabilir.

Hasta kümes hayvanlarıyla yaşanan temasın ardından özellikle kaplumbağa, kertenkele, yılan gibi sürüngenler, civciv, kuş ve kurbağalar gibi evcil hayvanlar ile temasın ardından hijyen kurallarına uyulmaması durumunda bulaşma yaşanabilir. Söz konusu bakteri, hasta insanlardan diğerlerine de ayrıca bulaşabilir.

Belirtileri nelerdir?

Salmonella bakterisinin vücuda girmesinden 12-72 saat sonra bulantı, ateş, ishal, karın krampları, kusma şeklinde hastalık belirtileri yaşanır. Genellikle bu hastalık, 4-7 gün devam eder ve çoğu insan, tedaviye ihtiyaç duymadan iyileşir. Bazılarında ise ishal, hastaneye yatmayı gerektirecek derecede şiddetli olabilir. Bu hastalık, bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi yetersiz kişilerde daha ciddi bir şekilde seyreder.

Tanısı nasıl konur?

Salmonella’nın kesin olarak; dışkı, idrar, kan ve enfeksiyon odağından alınmış olan kültürde Salmonella türlerinin izole edilmesiyle birlikte tanısı konulur.

Tedavisi nasıl yapılır?

Hastalığın tedavisi, etkene ilişkin olarak doktor tarafından ilgili antibiyotik ve destek tedavisi ile gerçekleştirilmektedir.

Hastalık belirtisi bulunan kişilerin hemen hekime başvurmaları önem arz etmektedir.

Nasıl korunuruz?

Salmonella bakterisi suların iyi kaynatılması, klorlanması, gıdaların iyi bir şekilde pişirilmesi ve pastörizasyona oldukça dayanıksızdır. Bu sebeple korunma için;

Güvenilir su kullanımı;

Kullanma ve içme suyu olarak klorlanmış olan şebeke suyu seçilmeli,

Klorlanmamış ve kaynağı bilinmeyen sular tüketilmemeli,

Zorunlu hallerde 10 dakika kaynatma işleminin ardından kullanılmalıdır.

El yıkama alışkanlığı ve hijyen kurallarına uyum,

Eller yemekten, tuvaletten önce ve sonra sabun ve su ile yıkanmalı

Ördek ve civciv yavrularının bağırsaklarında bulunan salmonella, hayvanın çevresi ve bütün vücut yüzeyinde yer alabilir.

Yalnızca sarılma, tutma ile de bakteriler bulaşabilir. Kertenkele, iguana ve kaplumbağa gibi sürüngenler de salmonella taşıma ihtimali bulunan hayvanlardır. Evcil de olsa bütün hayvanlar ile temasın ardından eller, mutlaka sabun ve su ile yıkanmalıdır.

Güvenilir gıda tüketimi nasıl olmalı?

Az pişmiş veya çiğ et, yumurta, et ya da kümes hayvanları, pastörize edilmemiş süt ve kabuklu deniz ürünleri gibi yüksek riskin bulunduğu gıdalar iyice pişirilerek tüketilmeli,

Çiğ yumurta ile yapılmış olan mayonez gibi ev yapımı soslardan kaçınılmalı,

Kümes hayvanlarıyla ve çiğ et ile temasın ardından eller, su ve sabunla, mutfak yüzeyleri ve mutfak eşyaları yıkanmalı,

Çapraz bulaşmayı engellemek için derin dondurucuda veya buzdolabında çiğ et, deniz ve tavuk ürünleri, diğer gıdalardan farklı bir bölmede tutulmalı,

Mutfakta, mümkünse 2 farklı kesme tahtası (sebze ve meyve için ayrı çiğ et için ayrı, kesme tahtası) kullanılmalı, çiğ et için önceden kullanılmış ve temizlenmemiş bir yüzeye pişmiş yiyecek konmamalı,

Dondurulmuş olan gıdaları çözüldükten sonra pişirmeli ve hemen tüketmeli, yeniden dondurulmamalıdır.

Salmonella enfeksiyonlarına karşı aşı olsa bile koruyuculuğu yüksek seviyede değildir.

Hamile ve emzirenlerin hasta olması halinde derhal doktora başvurmaları, doktor onayı olmadığı sürece ilaç almamaları gerekmektedir.

Riskli grupta kimler yer alır?

Salmonella enfeksiyonlarına karşı yaşlılar, bebekler, hamile ve emzirenler, bağışıklık sistemi yetersiz kişilerde risk büyük olsa bile bütün yaş grupları genel anlamda risk altındadır.