Ceza kesilen zincir marketlerin zam yazışmaları ortaya çıktı!

Rekabet Kurumu, aralarında 5 zincir marketin yer aldığı 29 teşebbüs ve bir dernek ile ilgili Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 4. maddesinin ihlal edilmesi durumunun tespiti için soruşturma başlatmıştı. Heyetin tespit ve incelemeleri neticesinde 5 zincir market arasında doğrudan ya da tedarikçiler yoluyla dolaylı temaslarla fiyat artışlarının koordinasyonunun gerçekleştirildiği, piyasanın organize edildiği, fiyatlardaki artışların eş zamanlı bir şekilde rakiplerle ürünlere yansıtıldığı, bu marketlerdeki ürünlerin satış fiyatlarının tespiti için; topla-dağıt karteli şeklindeki uyumlu eylemler ya da anlaşmalarla 4. maddeyi ihlal ettikleri iddiaları sonrası sözlü savunmaları alınmıştı.

Gerekçeli karar yayınlandı

Toplam 16 saatlik sözlü savunmalardan sonra Rekabet Kurumu, 29 Ekim 2021'de soruşturmaya yönelik son kararını vermişti. Karara göre;

- BİM'e 958 milyon 129 bin 194 TL, 

- CarrefourSA'ya 142 milyon 469 bin 772 TL, 

- Migros'a 517 milyon 672 bin 762 TL,

- A-101'e 646 milyon 582 bin 329 TL olmak üzere beş zincir markete 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira para cezası verilmişti. 

11 Ocak’ta, Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, 5 zincir markete yönelik verilen idari para cezasının gerekçeli kararının paylaşılacağını açıklamıştı. Rekabet Kurumu'nun resmi adresinden bir karar yayımlandı.

28 Ekim 2021'den 18 Ocak'a kadarki 80 günlük sürede hazırlanan gerekçeli kararda, Türkiye genelinde 10 bine yakın mağazası bulunan A-101, ülke genelinde 7 bin 600 mağazası ve 750 ürünlük ürün portföyü bulunan BİM, 52 ilde 647 mağazası olan CarrefourSA ve 2019’da 2 bin 153 mağazaya sahip olan Migros'a, nasıl para cezası verildiğine ilişkin bilgilerin ve yazışmaların olduğu deliller bulunuyor.

5 zincir marketten savunma

Kararda, 5 zincir market arasındaki mesajlaşmalarda satış fiyatlarının belirlenmesi ve bilgi alışverişi kaynaklı ihlallere yönelik 26 tespite dikkat çekildi. Rekabet Kurumu’nun sunduğu 26 tespit, savunmada tartışıldı. 5 zincir marketin, idari para cezasına yönelik savunmasında, 26 tespitte değerlendirilen davranışların topla-dağıt şeklinde kartele işaret etmediği aktarılarak, satış fiyatlarının yeniden belirlenmesi şeklinde sınıflandırılabileceği veya bilgi değişiminin olabileceği belirtildi.

Rekabet Kurulu’ndan ‘kartel’ benzetmesi

Söz konusu savunma karşısında Rekabet Kurulu, 26 tespitte değerlendirilen eylemlerin satışa çıkarılan ürünlerin perakende fiyatlarının tespiti hedefine sahip, kartel niteliğinde topla-dağıt özelliği sergileyen uyumlu ve anlaşmalı eylemler bulunduğunu aktardı. Bu sebeple Rekabet Kurulu, tespit edilen ihlallerin satış fiyatının tekrar belirlenmesi ya da bilgi alışverişi kaynaklı diğer ihlaller adı altında tespit edilmesi gerektiğine dikkat çekerek savunmaya katılmadı. Rekabet Kurulu, toplanan satış gelirinin, 5 marketin cirolarının küçük bir bölümünü kapsaması sebebiyle bu eylemin, hafifletici unsur şeklinde ele alınmasına karar verdi.

Soruşturmada Rekabet Kurulu’nun yaptığı değerlendirme ve incelemelerde Migros, CarrefourSA, BİM, A101’in satışa çıkardığı birçok ürünün perakende fiyatlarının tespiti için kartel niteliğinde topla-dağıt özelliği sergileyen uyumlu ya da anlaşmalı eylemlerle 4054 sayılı Kanun'un 4. Maddesinin ihlal edildiği neticesine varıldı. 

“3.45 ve 3.75 olmuş. Geçiyoruz hemen”

Bir CarrefourSA personelinin mobil cihazındaki WhatsApp konuşmalarında şu ifadeler dikkat çekti:

“CarrefourSA yetkilisi: Süt ürünlerinde BİM fiyat geçişi yapmış. Ne kadar olduğuna bakar mısınız?

CarrefourSA çalışanı: BİM'den fiyat aldırıyorum bugün. Elime geçince paylaşırım.

CarrefourSA çalışanı: Bildiğim kadarıyla haftaya salı günü geçecekti. Düzenli olarak her gün baktırıyoruz.

CarrefourSA yetklisi: Bugün geçilmiş, A101 personelinin keyfi yerindeydi. Şimdi onlar da geçiyorlarmış.
CarrefourSA çalışanı: Hemen yeniden baktırıyorum. 3.45 ve 3.75 olmuş. Hemen geçiyoruz. Diğer mağazaları da kontrol ediyoruz.”

Yazışmaların araştırılması çerçevesinde, “Strategy team” adlı bir Whatsapp grubunda bir SAVOLA personelinin, Migros çalışanı ile gerçekleştirdiği görüşme değerlendirildi. Konuşma şöyle:

“Savola çalışanı: Adamlar düşecek, fiyatı düzeltin.

Migros personeli: A-101 4,5 litre 39,95 TL değil mi? Zaten 4 litre parite 35,5 geliyoruz.

Savola çalışanı: Görüşelim. Fiyat geçişi gönderdim. 4-5 litre için A101 ile beraber organize etmemiz gerek. Cuma ne zaman gelelim?

Migros çalışanı: Cuma 15.00.”

“Hazırlanıyoruz, zam yapacağız”

Aynı Whatsapp grubunda ise farklı bir gün yapılan bir görüşmede şunlar yer aldı:

“Bir çalışan: BİM için bugün son gün. Konfirmasyonu alıp A-101'i hemen organize etmek gerek. Saat 09.14, şu an 12'ye kadar zamanımız var. Beyler hallettik mi? Takip edemiyorum. Pazartesi gününe fiyat geçişi ve sunumlar falan var. Hazırlanıyoruz, zam yapacağız. Hallettiniz mi? BİM ve A-101 kaç TL oldu?”

2 gün sonra…

“Çalışan: Az önce BİM satın alma direktörü ile görüştük. 5 litre fiyatını CarrefourSA 45,95 TL olarak gönderdi. Bize gol attınız dedi. Ben de 4 litre gönderdim ona. Piyasadan konuştuk. Merak etme CarrefourSA 47,95 TL yapacak dedim.