Ankara'da üçlü zirvenin gündemi Suriye

Türkiye, Rusya ve İran liderleri bugün bölgesel krizi derinleştirip Türkiye’ye yeni bir göç dalgasına sebep olabilecek Suriye’nin kuzeybatısında devam eden saldırıların ardından kalıcı bir ateşkes için buluşacak.8 yıllık savaş boyunca müttefikleri Suriye’de birbiriyle savaşan tarafları bir araya getiren zirvenin gündemi Esad karşıtı milisler tarafından kontrol edilen son bölge olan İdlib. Bölgede Rus Başkanı Putin ve İran lideri Hasan Ruhani’nin Esad rejimini desteklediği biliniyor. Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Amerika’nın yanında Avrupalı ve Arap müttefikleriyle beraber diğer kuvvetleri destekliyor. Esad kuvvetleri ise Rus hava desteği yardımıyla kaybettiği çoğu bölgede kontrolü tekrar ele geçirmiş durumda. Esad rejimi geçtiğimiz aylarda Suriyeli ve yabancı radikallerin ılımlıların yanında kontrol ettiği İdlib’e saldırılar düzenledi.

Suriye ihtilafını sona erdirmek isteyen Astana barış süreci, Ocak 2017'de Türkiye, Rusya ve İran girişimleriyle başlatılmış ve Kazakistan Astana'da toplam 13 tur gerçekleştirilmişti. Moskova ve Tahran’ın 2 yıl önce yaptığı anlaşma uyarınca Türkiye Suriye’nin kuzeybatısında Esad ve isyancı milisler arasındaki tansiyonu azaltmak amacıyla 12 askeri gözlem merkezi kurmuştu. Şu anda ise askeri Türk askerî karakollarının Suriye taarruzu sebebiyle çapraz ateşte kalmış olduğu belirtiliyor.

Reuters’a verdiği röportajda Cuma günü Erdoğan Suriye hükümetinden gelecek herhangi bir saldırının Türk kuvvetlerinden karşılık bulacağına ve bunun Ankara Şam ilişkilerini doğrudan riske edeceğine dair uyarıda bulunmuştu.

 
Erdoğan konuşmasında “Rejim, gözlem noktalarımızla uğraşıyor, eğer karşı taraftan bir saldırı varsa, o zaman işler çok farklı bir yöne gider.” ifadelerine yer verdi. “Şimdi olduğu gibi geri durmaz, gereken adımları atarız.” diye ekledi.

Suriye kuvvetlerinin bölgede isyancıları ve bir Türk gözlem noktasını kuşatmasının ardından Ankara bunun ulusal güvenliği tehdit ettiğini belirtmiş, ardından Erdoğan ve Putin Ağustos’ta Moskova’da gerçekleşen görüşmelerde bölgenin normalleşmesi konusunda mutabakata varmıştı.
Putin ve Erdoğan enerjiden savunma sanayisine pek çok konuda ittifak halinde olmasına rağmen Suriye’den gelen saldırılar Ankara Moskova arasındaki diplomatik ilişkileri gerginleştiriyor.

Muhtemel Göç Dalgası

Kuzeybatı Suriye’deki çatışmalar, hâlihazırda 3,6 milyon Suriyeliye ev sahipliği yapan Türkiye’ye doğru muhtemel yeni bir göç dalgası riskini ortaya seriyor. Birleşmiş Milletler (BM) geçtiğimiz Nisan’dan itibaren 500,000 kişinin bölgeden kaçtığını söylerken pek çoğunun sınıra ve isyancıların kontrol ettiği bölgelere doğru kaçtığı biliniyor.

Türkiye’nin yeni bir göç dalgasıyla baş edemeyeceğini ifade eden Erdoğan daha öncesinde de Avrupa’ya, Türkiye’nin gereken uluslararası desteği alamaması durumunda kapıları açacağını söylemişti.

Bugün gerçekleşecek zirve için Erdoğan Cuma günü uyarısını yinelemiş ve İdlib’den gelen göç dalgasını durdurmayı ve bölgede sivil kayıplarını engellemek için ateşkes ilan edilmesini beklediklerini belirtmişti.

“Beklentimiz kısa süreli bir ateşkes değil, ilk olarak buradan gelen göçü durdurmak, ikinci olarak uzun dönemli bir ateşkesi tesis edip son olarak terör odaklarını kontrol altına almak istiyoruz.” dedi.

Erdoğan daha öncesinde de bir milyon mültecinin Türkiye'nin ABD ile kurmaya çalıştığı Suriye'nin kuzeydoğusundaki "güvenli bölgeye" geri döneceğinin sinyalini vermişti.

İki hafta evvel ateşkesle durdurulan saldırıların yaşandığı bölgedeki kurtarma görevlileri ve sakinlerin açıklamalarına göre Suriye kuvvetleri Pazar günü İdlib’in güneyini bombalamaya başladı.

Zirve Yemen’deki İran yanlısı Husiler’in Suudi Arabistan’ın Aramco petrol tesislerinin ikisine yaptığı insansız hava aracıya gerçekleştirilen saldırının ardından gerçekleşiyor. Saldırı sonrası Washington Tahran’ı suçlamış, Tahran ise suçlamaları reddetmişti.

Liderler bugün ortak basın bildirisinde bulunacak.