ABD zor durumda! Türkiyesiz F-35 olmaz

Türkiye'nin F-35 programına katılımının askıya alınmasının ardından Ankara'nın atacağı adımlar büyük bir merakla bekleniyor. Uzmanlar, hantal işleyen bu programdan Türkiye'nin çıkarılmasının uluslararası sözleşmelere aykırı olduğunu ve ABD'nin büyük bir zarara uğrayacağını ifade ediyor.  

Türkiye'nin 900 parçasını ürettiği ve 1,4 milyar dolar harcadığı F-35 programından çıkarılması durumunda hangi adımları atacağı konuşuluyor. 

Tazminat talep edilecek

Yapılan ilk değerlendirmelerde, sözleşmedeki ceza maddeleri uyarınca Türkiye’nin F-35 projesi için tazminat talep edeceği ve sözleşmeden doğan hakların yerine getirilmesi için girişimlerde bulunacağı ifade ediliyor. 

Türkiye, şu ana kadar 4 adet F-35 uçağının ödemesini yaptı. Bu uçaklara ne olacağı henüz netleşmedi. 

Bu konunun ilerleyen günlerde ABD ile gerçekleştirilecek görüşmelerde ele alınacağı tahmin ediliyor.

Rusya ve Çin'den savaş uçakları alıanabilir

Ankara’da beşinci nesil savaş uçağı F-35’lerin boşluğunun hangi sistemlerle doldurulacağı da görüşülüyor. Bu çerçevede, Rusya’nın SU-57, SU-35 ve Çin’in FC-31’i beşinci nesil savaş uçaklarının masaya yatırılacağı ifade ediliyor. 

Aynı zamanda, Türkiye’nin kendi beşinci nesil millî muharip uçağı TF-X çalışmalarına daha da yoğunlaşabileceği ve planlanan tarihten daha erken bir tarihte uçağın tamamlanacağı belirtiliyor.

900 parça nasıl sağlanacak?

Türkiye'nin F-35 programında çıkarılması durumunda, Türk şirketleri 9 milyar dolar kayba uğrayacak. ABD’nin de 600 milyon dolar kadar bir kayıp yaşayacağı öngörülüyor.

Projeye önemli katkı sağlayam Türkiye’nin yerine hangi ülkenin geçeceği ve söz konusu 900 parçanın nasıl sağlanacağı ise ABD’nin düşünmesi gereken en kritik konu olarak görülüyor. Türkiye’nin projeden çıkarılması halinde F-35 projesinin büyük oranda etkileneceği tahmin ediliyor.

"Türkiyesiz bu proje olmaz"

ABD’nin F-35 projesinde Türkiye’ye ihtiyaç duyduğuna ve programdan Türkiye’yi çıkaramayacağına ilişkin değerlendirmeler de mevcut.

Stratejik Düşünce Enstitüsünden emekli Tümgeneral Dr. Güray Alpar’a göre, F-35 projesi Türkiyesiz olmaz. 

Alpar, "Öncelikle alınan karar, Türkiye’ye projeden çıkarılmıyor, anlaşma askıya alınıyor. Çünkü Türkiyesiz bu proje olmaz. Türkiye üretim safhasında bu projeye büyük katkı sağladı. Bu üretimin başka bir yere satılması veya aktarılması biraz zor gibi görünüyor. Bu uçaklar zaten çok pahalıya geldi. Bir F-16, 30 milyar dolarken, F-35 hâlihazırda bunun üç misli bir fiyata mal oldu. Dolayısıyla Türkiye’nin bu projeden çıkması ekstra maliyet demek, bu da hem ABD hem de diğer proje ortakları ülkeler için ağır bir yük olur." diye konuştu.

"Hantal olduğu konusunda görüşler var"

Emekli Tümgeneral Alpar, şunları kaydetti:

"F-35’in çok etkin olmayacağı biraz da hantal olduğu konusunda görüşler var. Bunu da dikkate almak lazım. Çok da süper bir silah değil. F-35’e birçok parça ilave edildi, ‘şu da olsun, bu da olsun’ derken hantallaştı. F-35 ayarına uçak bulmak mümkün. Türkiye bunu başka yerlerden karşılayabilir. 

Hava savunma sistemi olarak en iyi sistemin S-400 olduğuna dikkat çeken Alpar, "Kaldı ki Türkiye hava savunma sistemi kuruyor. Daha önce havada tehdit olduğunda 24 saat uçak uçuruyoruz. F-16’ın bir saatlik maliyeti, herhangi bir silah kullanmasa dahi 25 bin doları buluyor. Bu büyük bir maliyet. Hava savunma sistemini sadece uçaklara dayalı olmaktan çıkarıp, S-400 ve diğer hava savunma sistemleri ile sağlarsak buradan envanterimizdeki jetler daha fazla süre uçabilecek. Kısa sürede elden çıkacak uçak böylece daha uzun ömürlü olmuş olacak. Buradan da tasarruf sağlayacağız." ifadelerini kullandı.

"F-35'leri vermek zorundalar"

F-35 projesinden Türkiye'yi tamamen çıkaracaklarını düşünmediğini belirten Alpar, "Bunu vermek zorundalar. Kaldı ki uluslararası anlaşmalara göre Türkiye’nin herhangi bir ihlali söz konusu değil. Türkiye bütün kurallara uymuştur. Dolayısıyla Türkiye’nin bütün kurallara uymasına rağmen böyle bir müeyyidenin uygulanması zaten uluslararası hukuka uygun değil. ABD’nin de Türkiye gibi önemli bir müttefiki kaybetmek istemez." dedi.

Emekli Tümgeneral Alpar, ABD’nin uzun vadede Türkiye’nin dostluğuna ihtiyacı olduğunu ve gözden çıkarmayacağını vurgulayarak, şunları söyledi:

"F-35 ve S-400’lerin aynı yerde bulunması bahanesi tamamen gerçek dışı bir söylem. Hâlihazırda İsrail’in elinde F-35 var. İngiltere’nin Kıbrıs’taki üslerinde F-35’leri var. Rusların da Suriye’de S-300 ve S-400 bataryaları var. Bu bataryalar gerek İsrail’den gerekse Kıbrıs’tan kalkan F-35’lere kilitleniyor, takip ediyor. Böyle bir şey zaten mevcutken Türkiye’nin aldığı S-400’le F-35’in karşı karşıya geleceğini iddia etmek bahane olarak kullanılan bir fikir."