158 yıldır dinmeyen acı: Çerkes Sürgünü

Rusya’nın Karadeniz sahiline inme politikası ve Kuzey Kafkasya’yı ele geçirme hedefiyle 1556 yılından beri başlattığı Rus Çarlığı-Kafkas savaşı 308 sene devam etti.

Çerkesleri göçe zorladı

Çerkesleri ortadan kaldırarak Kafkas Dağları'nın iç bölgelerine ilerleyen Ruslar, teslim olan Çerkesleri ya göç etmeye ya da Çarlık ordusuna katılmaya seçeneğine zorladı.

Osmanlı İmparatorluğu başta olmak üzere 21 Mayıs 1864’ten beri Çerkes toplulukları, dünyanın farklı bölgelerine sürgün edildi.

Resmi olmayan verilere göre, yaklaşık 1,5 milyon Çerkes, bir ayda sürgüne zorlandı. Yol şartları, açlık ve salgın hastalıklar gibi sebeplerden dolayı yaklaşık 500 bin Çerkes yaşamını yitirdi.

Sürgüne gönderilenler, Novorossiysk, Anapa, Gelincik, Adler ve Soçi gibi Karadeniz limanlarından gemilere aktarıldı ve büyük bölümü Anadolu’da Samsun, Ordu, Tokat, Sinop, Amasya, Kocaeli, Adapazarı, Düzce ve Yozgat’a iskan edildi.

“Çerkesleri oz vatanlarından sürgün etme operasyonu”

Çerkeslerin bir bölümü ise başta Filistin ve Suriye olmak üzere Orta Doğu’ya yerleştirildi. Sürgüne zorlanan Çerkesler zaman içinde yerli halka karıştı.

Osmanlı İmparatorluğu’na gönderilemeyen Çerkesler ise Orta Kuban ve Orta Laba nehirleri çevresindeki Rus Kazak köylerine yerleştirildi.

Rusya’nın daha önceden planladığı "Çerkesleri öz vatanlarından sürgün etme operasyonu" yavaş yavaş gerçekleştirilen bir eylem olarak biliniyor.

“İnsanlık tarihine kara bir leke”

Osmanlı topraklarına dahi ulaşamadan binlerce Çerkesin öldüğü bu sürgün, "tarihin en acı hadiselerinden biri" olarak değerlendiriliyor.

Kara bir leke olarak insanlık tarihine geçen Çerkes sürgünü, her sene Türkiye’de ikamet eden Çerkesler tarafından acıyla anılıyor.

Türkiye'de bulunan Çerkesler, kara bir leke olarak insanlık tarihine geçen sürgünü anmak adına çeşitli etkinlikler gerçekleştiriyor. Deniz kenarında "Nart ateşi" yakıp etrafında "mezar taşı nöbeti" tutulan anma etkinlikleri, "Sürgün Andı" okunması ile tamamlanıyor.