Emeğin bayramı: 1 Mayıs

İlk defa 1856'da Avustralya'nın Melbourne şehrinde inşaat işçileri ve taş duvar ustaları yoğun çalışma sürelerinin günlük sekiz saate düşürülmesi isteğinde bulunarak iş bıraktı. İşçiler, isteklerini ifade etmek için 21 Nisan 1856'da Melbourne Üniversitesinden Parlamento Evi'ne değin yürüyüş yaptı.

Avustralya'nın akabinde ABD'deki işçiler de patronlardan 1884 senesinde çalışma saatlerinin düşürülmesi talebinde bulundu. Ülkede günlük çalışma süresinin sekiz saat olması için başlatılan mücadele, 1886 senesinde kitlesel grevlerle yaygınlaşarak global bir nitelik kazandı.

Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatının 1889 senesindeki Paris Kongresi'nde, senenin bir gününün dayanışma maksadıyla işçilerin ortak bayramı olarak ilan edilmesi yönünde karar verildi.

ABD'li sendikacıların tavsiyesi üzerine o gün '1 Mayıs' olarak seçildi. O tarih itibarıyla 1 Mayıs, dünyanın dört bir köşesinde '1 Mayıs Bayramı', 'İşçi Bayramı' ve 'Emek Bayramı' gibi isimlerle kutlanmaya başlandı.



İlk resmi kutlama 1923 senesinde oldu

Osmanlı İmparatorluğu'nda 1 Mayıs ilk defa 1911 senesinde Selanik'teki liman, pamuk ve tütün işçileri tarafından kutlandı. İstanbul'daki ilk kutlamalar ise 1912 senesinde gerçekleştirildi.

Osmanlı İmparatorluğu'nun ardından, Türkiye Cumhuriyeti döneminde Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkileri kapsamında 1 Mayıs 1922 tarihinde Ankara'da 'İşçi Bayramı' olarak kutlandı. İlk resmi kutlanma ise 1 Mayıs 1923 tarihinde oldu.

Taksim Meydanı'nda 1977 senesinde gerçekleştirilen 1 Mayıs programında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler'in konuşması esnasında meydandakilere ateş edilmesi neticesinde 37 kişi can verdi, yüzlerce kişi ise yaralandı.

Bu hadise de gerekçe olarak gösterilerek 12 Eylül 1980 askeri darbesinin akabinde 1 Mayıs, bayram statüsünden çıkarıldı ve kutlanmasına yasak getirildi.

Darbeciler tarafından resmi tatil olmaktan çıkarılan 1 Mayıs, seneler sonra 2009'da 'Emek ve Dayanışma Günü' ismiyle yeniden resmi tatil ilan edildi ve coşkulu bir şekilde kutlanmaya başlandı.



Çalışanların en özel günü

Üzerine sinema filmleri çekilen, kitaplar yazılan, marşlar bestelenen 1 Mayıs, çalışanların talep ve problemlerinin gündeme getirildiği en özel gün olma özelliği de taşıyor.

Son senelerde bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de koronavirüs salgınının gölgesinde kutlanan 1 Mayıs, bu sene sendikalar tarafından farklı kentlerde kitlesel olarak kutlanacak.