Vadeli TL mevduatına dönüşün 2’nci aşamasında merak edilen 15 soru ve cevabı

Bankacılık sistemindeki toplam katılım ve mevduat fonunun Türk lirası payının artırılması ve finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla yurt içinde yerleşik olan vatandaşların altın ve döviz mevduat ve katılım fonu hesaplarının TL vadeli mevduat/katılım hesaplarına dönüştürülmesi kapsamında getirilen yeni düzenlemeyle birlikte ekonomik kalkınmanın temelleri atılmıştı.  

Şimdi de yurt içinde yerleşik durumda olan tüzel kişilerin altın ve döviz cinsinden katılım fonlarının ve mevduat hesaplarının vadeli Türk lirası katılım ve mevduat hesabı cinsinden hesaba dönüştürülmesi durumunda hesap sahiplerine destek verilmesi kararlaştırıldı. Söz konusu destek hakkında vatandaşın merak ettiği 15 soruya şu şekilde yanıt verildi: 

Türk lirası vadeli katılım/mevduat hesaplarına dönüşümden kimler faydalanabilir? 

Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek kişiler ile yurt içinde müstakil iş insanı, işçi ya da serbest meslek sahibi olan Türk vatandaşları bu yeni sistemden faydalanabilir. Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan tüzel kişilere de yeni sistemin kapısı açıktır. 

Yurt içindeki tüzel kişiler kimlerdir? 

Merkez Bankası ve bankalar tarafından belirlenen mali kuruluşlar dışında kalan tüm şirket ve kuruluşlar, bu uygulama kapsamında yer almaktadır. 

Tüzel ve gerçek kişiler hesaplarını kaç ay vadeyle açabilir? 

Tüzel kişiler hesaplarını 6 ve/veya 12 ay vadeli açabilirken gerçek kişiler de hesaplarını 3, 6 ya da 12 ay vadeli açabilir. 

Hesap getirisi ne kadar olacak? 

Banka ve mevduat sahibi arasında belirlenecek olan mevduat faiz oranına göre getiri elde edilecektir. Vade sonunda altın ve döviz kuru fiyatlarında, vade başlangıcına göre artış yaşanması durumunda faizin üstünde olan kur farkı ise Merkez Bankası tarafından hesap sahibine ödenecektir. 



Tüzel ve gerçek kişilerin elde ettiği getiri üzerinden vergi alınacak mı? Paket kapsamında girişimlerde bulunan kişiler için nasıl istisnalar bulunuyor? 

Mevduat hesaplarına ödenecek faiz ile katılım hesaplarına ödenecek kâr payı üzerinden stopaj kesintisi yapılmayacaktır. Şirketler, 31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan altın ve dövizlerini Türk lirasına dönüştürmeleri durumunda değerleme farklarına kurumlar vergisi istisnası getirilmesi ile vade sonunda elde edilen kâr payı ve faiz paylarının da kurumlar vergisinden istisna olması düşünülüyor.  

2021 sene sonunda geçici vergi dönemi için bu istisnadan yararlanılabilmesi için de Türk lirasına dönüştürme işleminin 17 Şubat 2022 tarihine kadar yaptırılması gerekir. Şirketler, bu sistemden faydalandıkları sürece 3’er aylık geçici vergi dönemlerinde altın ve döviz değerleme farklarına bağlı vergilerden de muafiyet sağlar.  

Vadeden önce hesaptan para çekimi yapılabilir mi? 

Türk lirası katılım/mevduat hesabından, vadeden önce para çekimi yapılması halinde hesap sahibine herhangi bir fark ödenmez. Çekimin yapıldığı tarihte döviz/altın kurunda düşüş olması halinde vade başındaki döviz tutarının çekim yapıldığı tarihteki kur üzerinden TL karşılığı olarak ödeme yapılır. Döviz bazında ise ana para korunmuş olur. 

Gerçek kişiler sisteme en geç ne zamana kadar girebilir? 

Gerçek kişiler, 20 Aralık 2021 tarihinde mevcut hesaplarındaki Euro, İngiliz Sterlini ve ABD Doları cinsinden katılım/mevduat fonlarını ve 28 Aralık 2021’de mevcut olan altın cinsinden katılım/mevduat fonlarını dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden TL’ye çevirerek sisteme giriş yapıldı. Gerçek kişiler 28 Aralık 2021 tarihinden sonra sistemde olan bankaların şubelerine getirilen işlenmiş veya hurda altınları (ziynet eşyaları) ile de Merkez Bankası’nın saat başı açıkladığı gram altın alış fiyatı baz alınarak sisteme girebileceklerdir. 

Tüzel kişilerin sisteme girişi için son tarih var mı? 

Tüzel kişiler ise 31 Aralık 2021 tarihinde hali hazırda mevcut olan Euro, İngiliz Sterlini ve ABD Doları ile altın cinsinden katılım/mevduat fonlarını dönüşüm fiyatı/kuru üzerinden Türk lirasına çevirerek sisteme giriş yapmıştı. Tüzel kişiler, 31 Aralık 2021 tarihinden sonra banka şubelerine getirilen hurda veya işlenmiş altınlar ile (ziynet altınlar) Merkez Bankası’nın saat başı açıkladığı gram altın alış fiyatı baz alınarak sisteme girilebilecektir. 



Sistemde birden fazla hesap açılabilir mi? 

Yeni sistemde her bir vatandaş birden fazla hesap açarak sisteme dahil olabilecek. 

Her ürün (döviz ve altın) için farklı bankalarda hesap açılabilir mi? Bankalar arasında transfer yapmak mümkün mü? 

Tüzel ve gerçek kişiler altın ve döviz hesaplarını bulunduğu bankalardan başka bankalara transfer yaparak ya da efektif olarak çekim yapıp hesap açmak istediği bankaya yatırım yaptıklarına dair tevsik edici belge ile uygulamadan faydalanabilecek. 

Katılım finans kurumları sistemlere dahil olacak mı? 

Katılım bankaları da yeni ekonomi sistemine dahildir. Uygulama, katılım bankaları tarafından katılım bankacılığı esasları çerçevesinde işletilecektir. 

Mevduat sahibi için faiz oranı, katılım hesabı sahibi için kâr payı nasıl belirlenir? 

Mevduat faiz oran, banka ve mevduat sahibi arasında belirlenecektir. Faiz oranı, Merkez Bankası tarafından belirlenen 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranının (yüzde 14) altında olmayacaktır. Faiz oranıyla ilgili bir üst sınır getirilmemiştir. Kâr payı getirisi ise katılım bankacılığı esasları çerçevesinde, vade sonunda belirlenecektir.  

Mobil ve internet bankacılığından sisteme dahil olunabilir mi? 

Bazı bankaların dijital kanalları bu sistem hakkında hizmet sunmaya başladı. Diğer bankalar ise kendi kurum politikaları çerçevesinde yeni hizmeti zamanla sunmaya başlayacaktır. 

Neden dövizimizi bozdurup bu sisteme geçmeliyiz? Bu sisteme geçmek zorunda mıyız? 

Bu sistem kullanılarak dövizde yaşanacak düşüş veya getiriden/faizden düşük yükselişte bile ulaşılamayacak TL faiz gelirine/katılım hesabı getirisine ulaşılabilir. Kur yükselse dahi aradaki fark, Merkez Bankası tarafından karşılanacağından herhangi bir kayıp da söz konusu olmayacaktır. 

Döviz hangi kurdan bozulacak? 

Merkez Bankası, her iş günü 10.00 ile 15.00 arasında her saat başı İngiliz Sterlini, Euro ve Amerikan Doları ile altın için fiyat açıklamaktadır. İşlem yapılacak saatteki kur fiyatı üzerinden bozum yapılmaktadır.