Türkiye’nin şaşırtan “2021 sıvıyağ karnesi” ortaya çıktı

Sıvıyağ fiyatlarında yaşanan hızlı artış sonrasında gözler üretim, ihracat ve ithalat rakamlarına çevrildi. Sıvıyağ temsilcileri fiyatların yükselmesinin ardındaki sebep hakkında kamuoyunu aydınlatmak için yaptıkları açıklamalarda tedarik tarafında herhangi bir problem bulunmadığını ifade ederken ithalatçı şirketlerin savaş tedirginliği sebebiyle ürünlerini piyasaya vermekten kaçındığı kaydedildi.

EKONOMİ 09.03.2022, 16:02 10.03.2022, 18:06
Türkiye’nin şaşırtan “2021 sıvıyağ karnesi” ortaya çıktı

Son birkaç gündür sıvıyağ fiyatlarında yaşanan ani yükseliş karşısında stokçuluk yapmaya başlayan market sahipleri ve vatandaşlar hakkında hükümet kanadından sık sık açıklamalar yapılıyor. Vatandaşları stokçuluk yapmamaları konusunda uyaran yetkililer, zabıta ve belediye ekiplerine de marketlere “şok operasyon” düzenleme hakkı tanıyarak sıvıyağ stoku yapan piyasaya karşı nabzı düşürmeye çalışıyor. Öte yandan fiyatların bu denli fırlaması hakkında taraflardan açıklama bekleyen halk için sektörün temsilcileri bir süredir çeşitli basın organlarına demeçler veriyor. Bu demeçlerde, tedarik zincirlerinde herhangi bir sıkıntı bulunmadığı sık sık dile getirilirken asıl sorunun ithalat yapan şirketler olduğu belirtiliyor.

“Şirketler, piyasaya ürün vermiyor”

Sıvıyağ sektöründen temsilcilerin aktardığına göre yaşanan fiyat yükselişinin sebebi, tedarik zinciri değil zira bu zincirde hiçbir sorun bulunmuyor. Sebep, ithalat şirketlerinin ve bazı marketlerin savaş tedirginliği sebebiyle piyasaya mal vermekten kaçınması. 



2021’deki yağın büyük kısmı ithaldi

Türkiye, 2021 senesinde 820 bin ton ham Ayçiçek yağı ithal etti. Bu yağ sanayide işlendi ve paketlendi. Ardından bunun tam 470 bin tonu ihraç edildi. Türkiye’nin sıvıyağın büyük kısmını satmasının ardından Ukrayna-Rusya savaşının patlak vermesi, Ayçiçek yağının etiketine zam olarak yansıdı. Sıvıyağ fiyatları 2 haftada yüzde 30’dan fazla arttı. 

Ukrayna ve Rusya, “sıvıyağ pazarı” ülkeler

TÜİK’e (Türkiye İstatistik Kurumu) göre Türkiye, 2021 senesinde ithal ettiği 820 bin tonluk ham Ayçiçek yağı için toplam 1 milyar 94 milyon Amerikan doları ödedi. Bu ücretin büyük kısmı da Ukrayna ve Rusya’ya gitti çünkü bu iki ülke, sıvıyağ konusunda dünyanın en iyi pazarları konumunda. 2021 senesindeki bitkisel yağ ithalatı için ise toplam 3 milyar 77 milyon Amerikan doları ödendi. Öte yandan paketli ürün (rafine ürün) ihracatında da rekora koşuldu. Türkiye’nin senede 900 bin ton Ayçiçek yağı tüketimi bulunurken bu rakamın yarısından fazlası yurt dışına gönderilmiş oldu.



2021’deki tarım ihracatı yüzde 22 arttı

TİM’e (Türkiye İhracatçılar Meclisi) göre Türkiye’nin 2021’deki tarım ihracatı oranı, 2020’ye nazaran yüzde 22,2 oranında artış yaşadı ve 29 milyar 737,6 milyon Amerikan dolarını buldu. Bu fiyat içerisinde yağlı tohumlar ve mamullerinin, bakliyat ve hububatın ihracatı ise 6 milyar 993,8 milyon Amerikan doları olarak kayıtlara geçti. 

Kriz durumunda tarım ihracatı kısıtlanıyor

Pek çok ülke, ulusal ve/veya uluslararası kriz durumunda iç piyasayı dengelemek ve desteklemek amacıyla ihracat sınırlaması uygulamasını başlatıyor. Bu durumun en güncel örnekleri ise pandemi döneminde gerçekleşmişti. Kırgızistan, Belarus, Ermenistan, Kazakistan ve Rusya’nın oluşturduğu Avrasya Ekonomik Birliği, pek çok tarım ürününün ihracatına yasak getirmişti. Bu uygulamayla birlikte ülkelerdeki gıda fiyatları dengeye oturmuştu. 

Rusya-Ukrayna savaşı vatandaşlara hep pahalıya mal olmadı. Üretilen domateslerin Ukrayna ve Rusya’ya gönderilememesi sebebiyle Türkiye’deki domates fiyatları yüzde 50’den fazla düştü. Sektör temsilcileri ise gıda ürünlerindeki tedarik sorunlarının, belirli ürünlerdeki ihracatı kısıtlayarak dengeleme yöntemiyle çözülebileceğini dile getiriyor.

Yorumlar (0)