Türkiye-Rusya ilişkilerinin ekonomik boyutu!

2015 yılında Rus uçağının Türkiye'nin Suriye sınırına yakın mevzileri bombalarken sınırımızı ihlal etmesi nedeniyle uçak,Türkiye tarafından düşürüldü. 

Uçak krizinden sonra gerilen ilişkilerin üzerine bir de Rusya Federasyonu Büyükelçisi 2016 yılı sonlarında Ankara’da katıldığı bir sergi esnasında suikast sonucu öldürüldü.

Uçak krizinden sonra bir de büyükelçi krizinin yaşanması iki ülke arasında gergin olan ilişkileri daha da gerdi. Yaklaşık olarak iki yıl süren gerginlik döneminden sonra iki ülke yetkililerinin karşılıklı itidal çağrılarıyla gerginlik giderildi.

Rusya’dan S-400 alınması  

2017’de taraflar arasındaki en büyük stratejik ve askeri anlaşma olan S-400 savunma sistemlerinin alınması ile ilgili anlaşmanın imzalanmasıyla birlikte taraflar arasındaki ticari ilişkiler daha da düzeldi. S-400 savunma sistemlerinin teslim süresi süreç içerisinde öne alınarak 2019 yılı ortalarında teslim edilmeye başlandı. Rusya’dan S-400 alınması bu sefer de Amerika Birleşik Devletleri ile gerginlik yaşanmasına neden oldu.

Rus turistler

Yaşanan uçak krizinden sonra Türkiye’ye gelen Rus turist sayısında da hissedilir seviyelerde düşüşler yaşandı. O dönemde Rus yetkililer tarafından Türkiye’ye tatil için gidilmemesi çağrısında bulunuldu. Ancak iki devlet arasında ilişkilerde normalleşme süreçlerinin başlaması ile birlikte Türkiye’ye gelen turist sayısı normale döndü. Türkiye’ye gelen turist sayısı Türk turizminin bel emiği durumundadır.

Yaş sebze meyve krizi

2015 uçak krizi sonrasından Rusya, Türkiye’den aldığı birçok yaş sebze ve meyve ürününde alımı durdurdu. Çeşitli yollarla (başka ülkeler üzerinden) yapılmaya çalışılan ihracat işlemi de Rusya tarafından ihraç ürünler üzerinde ilaç kalıntısı bulunduğu gerekçesi ya da başka gerekçelerle engellendi. İlişkilerde normalleşmenin sağlanmasının ardından Türkiye’den Rusya’ya yaş sebze ve meyve ihracatı başladı.

Doğalgaz alımı

Türkiye, Rusya’dan doğal gaz alımına 1987 yılında başladı. Türkiye artan doğalgaz ihtiyacını karşılamak için Rusya ile Mavi Akım projesini imzaladı. Mavi akım projesi ile Türkiye, 2000’li yıllardaki doğalgaz ihtiyacını Rusya’dan karşılayacağını taahhüt etti. Mavi Akım Projesi, Türkiye-Rusya ilişkilerindeki temel noktalardan birisi oldu.

Türkiye, Rusya ile yapılan ticarette ülke paralarını kullanacaklarını 2009 yılında yaptığı mevzuat değişikliği ile uygulamaya aldı. Ancak 2009’da yaşanan küresel ekonomik durgunluk tüm ülke ilişkilerinin olduğu gibi Türkiye’nin Rusya ile olan ilişkilerini de etkiledi. Ticaret ilişkileri hızlı düşüş gösterse de küresel piyasalardaki düzelme ile birlikte ticari ilişkiler normalleşme evresine girdi. Ta ki 2015 yılındaki uçak krizine kadar....

TürkAkım Projesi

Bugün Rusya lideri Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımı ile açılacak olan TürkAkım projesinin teklifi 2014 yılında Güney Akım projesinin yerine geçmesi için yapıldı. Ancak yaşanan uçak krizi nedeniyle Türk Akım projesi bir süre askıya alındı.

Normalleşme adımlarından birisi olarak Ekim 2016 tarihinde imzaların atıldığı proje ile Rusya doğalgazının, Karadeniz’in altından yapılacak boru hattı ile Türkiye üzerinden Avrupa’ya satılması planlandı. Proje, 3 yılı aşkın bir sürede tamamlandı ve bugün açılışı gerçekleştiriliyor.

Uçak krizi sonrasında Ruslar Türkiye’deki birçok yatırımını askıya aldı. Akkuyu’da nükleer santral yapmaya talip Rus şirket, kriz sonrasında çekimser kaldı. İki ülke arasında normalleşme yaşanmaya başlamasından sonra Rus şirket, Akkuyu’da nükleer santral kurma ihalesini alarak santralin temellerini attı.

Türkiye Rusya arasında yapılan ticaret hacmi,

Türkiye ile Rusya arasındaki ekonomik ilişkiler, 1990'lı yıllarda başlayarak 2009 yılına kadar artarak devam etti. 2009 yılında dünya genelinde yaşanan durgunluktan dolayı Türkiye ile Rusya arasındaki ticaret hacmi düştü. 2010 yılından 2015 yılındaki uçak krizine kadar ticaret hacmi yine yükseldi. Uçak krizinden sonra yaklaşık 2 yıl süresince Rusya ile dış ticaret hacmi iyice daraldı. İlişkilerin normalleşmeye başlamasından sonra ticari ilişkiler tekrardan yükseliş seyrine girdi.

Tabloda Rusya Türkiye arasındaki ticarete ilişkin verilere yer veriliyor:

Verilerden de anlaşılacağı üzere iki ülke arasındaki ticaret hacmi artarak devam ediyor. Türkiye, Rusya ile yaptığı ticarette büyük açıklar veren ülke konumunda.