Sıfır Atık Projesi'nde 6 yıl geride kaldı: Dikkat çeken tasarruf...

Dünyada 2020 yılında yaklaşık olarak 2,24 milyar tonluk belediye atığı oluştu.

Dünya Bankası'nın verilerine göre dünya genelinde kişi başına günlük olarak ortalama 0,74 kilogramlık atık çıkartılıyor. Bu değer 0,11 ve 4,54 kilogram arasında değişiklik gösteriyor. Eğer bu şekilde devam ederse 2050 senesine dek senelik 3,88 milyar tonluk atık oluşması bekleniyor.

Dünya genelinde 2022 senesi itibarıyla belediye atıklarının ortalama olarak %82'lık kısmı toplanıyor ve %55'lik kısmı ise atık işleme tesislerine gönderiliyor.

Küresel bazda sera gazı emisyonlarının %2'sine sebep olan atıkların %33'lük kısmı ise halihazırda düzensiz bir şekilde depolanıyor.

Gıda israfı küresel bir sorun olarak sürüyor

Bununla beraber gıda israfı ve kaybı da bir küresel sorun olarak sürüyor. Gıda kayıpları daha çok gelişmekte olan ülkelerde görülürken, gıda israfının ise çoğunlukla gelişmiş ülkelerde meydana geldiği gözlemleniyor. Hem gıda israfı hem de gıda kaybı, önemli ekonomik, çevresel ve sosyal sonuçlara sebep oluyor. Atılmış olan yiyecekler, küresel sera gazı emisyonlarının %8 ila 10'luk kısmını oluşturuyor.

Bu kapsamda sıfır atığın, ekonomik, çevresel ve sosyal boyutta sağlamış olduğu yararların sürdürülebilir dünya düzeni açısından da önemi ortaya çıkmış oluyor.

Sıfır atık, kaynakların daha verimli kullanılması, israfın önlenmesi ve atık oluşum sebeplerinin gözden geçirilip atık oluşumunun engellenmesi veyahut minimize edilmesi, atığın oluşması durumundaysa kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımın sağlanmasını kapsayan "atık yönetim anlayışı" şeklinde tanımlanıyor.

Bu kapsamda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayelerinde ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nca 2017 senesinde, "Sıfır Atık Projesi" hayata geçirildi. Projeyle, sürdürülebilir kalkınma ilkeleri dahilinde atıkları kontrol altına alma, gelecek nesillere, gelişmiş ve temiz bir ülke ile yaşanabilir bir dünya bırakma amacı taşınıyor.

Geri kazanım oranının %35'e çkıartılması hedefleniyor

Projeyle geri kazanım oranının yüzde 35 düzeyine çıkartılması ve düzenli depolama oranının da yüzde 65'e indirilmesi amaçlanıyor.

Sıfır Atık Projesi dahilinde, Sıfır Atık Yönetim Sistemi'nin kurulmasına dair yapılması gerekenler, sıfır atık belgesinin şartları ve belge kriterlerine dair düzenlemeler de yer aldı.

Yönetmelikle mahalli idareler ve binayla yerleşkelerin Sıfır Atık Yönetim Sistemi'ne geçiş takvimleri düzenlendi.

Bununla beraber şehir düzeyinde mahalli idareler ve bina ve yerleşkeler tarafından uygulanacak olan Sıfır Atık Yönetim Sistemi'nin yerel ve ulusal ölçekte stratejik bir bütünlük içerisinde verimlilik ve sürdürülebilirliğini sağlamak maksadıyla 81 il tarafından "İl Sıfır Atık Yönetim Sistemi Planı" hazırlandı.

Buna göre 2017 senesi Haziran ayından bu zamana dek Sıfır Atık Yönetim Sistemi'ne geçiş yapan yerleşke ve bina sayısı 164 bin oldu.

Yaklaşık olarak 19 milyon kişiye "Sıfır Atık" eğitimi verildi

Bununla beraber vatandaşlar sıfır atık konusuna ilişkin eğitim-farkındalık çalışmaları da gerçekleştiriyor. Bu kapsamda projenin başladığı günden bu güne dek yaklaşık olarak 19 milyon kişiye "Sıfır Atık" eğitimi verildi.

Bununla beraber projenin başlangıcından bu zamana dek 20,4 milyon ton kağıt-karton, 5,4 milyon ton plastik, 0,5 milyon ton metal, 2,3 milyon ton cam ve 5,2 milyon ton organik ve diğer geri dönüştürülebilir atıklar olmak üzere toplamda yaklaşık olarak 33,8 milyon tonluk geri kazanılabilir atık, bakanlık tarafından lisanslı işletmeler tarafından işlenip ekonomiye kazandırıldı. Toplanmış olan atıklardan 62,2 milyar TL'lik ekonomik kazanç elde edildi.

Bununla beraber 530 milyon kilovatsaatlik enerji tasarrufu, 69 milyon metreküplük depolama alanından tasarruf ve 572 milyon metreküplük su tasarrufu sağlandı. 3,9 milyon tonluk sera gazı salınımının önüne geçilirken 347 milyon ağaç kurtarıldı, 650 milyon ton ham maddeden ve 87 milyon varil petrolden tasarruf edildi.

Sıfır Atık'ın başarısı ülke sınırlarını geçti

2022 yılı Eylül ayında Birleşmiş Milletler 77. Genel Kurulu görüşmeleri esnasında New York'ta Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ile bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan, ikili iklim kriziyle mücadele dahilinde "Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı"na imza attı.

Sonrasında ise 15 Aralık 2022 tarihinde yapılmış olan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda Türkiye tarafından BM 77. Genel Kurulu'na sunulmuş olan "Sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşmak için sıfır atık uygulamalarının teşvik edilmesi" konulu bir "sıfır atık" kararı kabul edildi.

Genel Kurur, kararla 30 Mart'ı Uluslararası Sıfır Atık Günü olarak ilan etti.

Böylece Emine Erdoğan'ın himayesinde devam eden birçok ulusal ve uluslararası ödüle layık görülen "Sıfır Atık Projesi", BM Genel Kurulu kararı ile de desteklenmiş oldu.