Küresel serbest ticaret devleri: Çin, ABD ve Almanya

Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) 25'inci yıl dönümüne özel yeni bir rapora göre, Dünya Ticaret Örgütü üyeliğinden en çok yararlanan ülkeler belli oldu. ABD, Çin ve Almanya bugüne dek DTÖ'den en fazla fayda sağlayan ülkeler oldu. Bu ülkelerin sadece bir yıl içindeki gelirlerinin toplamı 239 milyar dolar olarak dikkat çekiyor.

EKONOMİ 30.12.2019, 15:43 13.01.2020, 10:42
Küresel serbest ticaret devleri: Çin, ABD ve Almanya

Alman Bertelsmann Vakfı tarafından yapılan bir çalışmada, dünyanın en büyük üç ihracatçısı Çin, Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya'nın DTÖ üyeliğinden en büyük yararlanıcılar olduğu ortaya kondu.

Ülkeler kurallara dayalı küresel ticaret sisteminin bir sonucu olarak en büyük gelir kazancı elde ettiler.

2016 yılında ABD, 87 milyar dolar, Çin 86 milyar dolar, Almanya ise 66 milyar dolarlık gelirle dikkat çekti.

DTÖ verilerine göre 2018 yılındaki en büyük ihracatçılar listesinde ise yüzde 12.8'lik payıyla Çin liderlik koltuğundayken, ABD yüzde 8,6 ile ikinci sırada yer alıyor. Almanya ise yüzde 8 ile 3'üncü sıranın sahibi.

Çin, 2 trilyon 487 milyar 45 milyon dolar ihracat rakamına ulaşmışken, ABD 1 trilyon 664 milyar 85 milyon, Almanya ise 1 trilyon 560 milyar 816 milyon dolarlık ihracat yapıyor.

Bu verilerle birlikte bir grup bilim adamı, DTÖ üyeliğinin tüm 164 DTÖ üyeleri de dahil olmak üzere 180 ülke üzerindeki refah etkilerini hesapladı. Hesaplamaya hem iç hem de dış ticaret akışları (ithalat-ihracat) dahil edildi.

Kırk yıllık güçlü büyüme

Rapora göre, DTÖ üyeleri 1980 ve 2016 yılları arasında ortalama yüzde 14 ihracat artışına sahipken DTÖ dışındaki ülkelere yapılan ihracat ise ortalama yüzde 5,5 oranında düştü.

2016 yılında DTÖ üyeliği, dünya çapındaki refahın 855 milyar dolarlık bir artışa (küresel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yaklaşık yüzde 1'i) yol açtı.

Bertelsmann Vakfı'ndan ticaret uzmanı Christian Bluth, "DTÖ, malların ve hizmetlerin istikrarlı ve de kurallara dayalı bir ortamda dolaşmasını sağlayan küresel ekonominin işletim sistemidir" ifadelerini kullanıyor. 

Rapor, Meksika ve Güney Kore (58 milyar dolar ve 31 milyar dolar) örneklerinde olduğu gibi üretim yapan ve güçlü ihracat verilerine sahip ülkelerin DTÖ üyeliğinden yararlanma eğiliminde olduğunu ortaya koyuyor.

Kitlenmiş durumda

Uluslararası Ticaret Yüksek Mahkemesi olarak kabul edilen Cenevre merkezli DTÖ, ticaret organının temyiz sürecinin küresel rakiplerine yaradığını söyleyen Washington'dan eşi benzeri görülmemiş bir baskıyla karşı karşıya.

Son iki yıldır, atamalara onay vermeyen ABD'nin DTÖ'nün uyuşmazlık çözüm mekanizmasını kilitleme yönündeki politikaları sebebiyle yeni üye atamaları yapılamıyor. Bu ayın başında da, kurallara göre en az üç olması gereken hakim sayısı sadece bire düştüğünden anlaşmazlık çözüm mekanizması çalışmaz hâle geldi.

DTÖ güncellenmeli

Diğer ülkeler DTÖ'ün ticaret anlaşmazlıklarını çözmek için sisteminden şikayet ediyorlar.

Eleştirmenler, davaların çözülmesinnin çok uzun sürdüğünü, panelin kararlarında sık sık aşırı tepki gösterdiğini ve örgütün Çin ekonomisinin kapitalizm ve devlet kontrolünün alışılmadık karışımının yarattığı zorlukla başa çıkmak için eksik kaldığını söylüyor.

Bertelsmann raporunda, DTÖ'nün en büyük üyeleri olan ABD ve Çin'in "gümrük anlaşmazlıklarını örgüt dışında giderek daha da tırmandırdığı" belirtiliyor.

Bu yönüyle ticaret örgütünün "acilen güncellenmesi" gerekiyor. Ancak kuralların uygulanması olmadan, kural tabanlı bir sistemin uzun süre var olamayacağı da aşikar.

Yorumlar (0)