Küresel durgunluk tartışmaları: Ticaret savaşları

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, ABD hükûmetinin başına geçtiğinden beri, bütün dünyaya, özellikle de Çin'e, karşı bir ticaret savaşı başlattı. Bu savaş, dünya ekonomisini oldukça olumsuz yönde etkiliyor ve birçok uzmana göre bu savaşın etkileri birçok ülkedeki dengeleri alt üst etmiş durumda.

Ticaret savaşı ne demek?

Ticaret savaşı, devletlerin diğer tarafın yarattığı ticaret engellerine cevaben birbirlerine karşı gümrük tarifeleri veya başka ticaret engelleri oluşturduğu veya yarattığı aşırı korumacılığın neden olduğu ekonomik bir çatışma olarak tanımlanıyor.

Bu artırılmış korumacılık, her iki ülkenin de gayrisafi yurt içi hasılasının (GSYH) kompozisyonlarının iktisadi yeterlik pozisyonlarına doğru hareket etmesine sebep olur. Yani, her iki ülke, aralarında bir ticaret olmadan, kendi üretimleriyle ayakta kalır.

Ticaret savaşının daha önceki örnekleri

Hollanda-İngiltere Savaşları'nı temsil eden bir resim

Şu sıralar ABD ve Çin arasındaki savaş gündemde olsa da, tarih boyunca dünya birçok farklı ticaret savaşı yaşadı. 1652-1784 yılları arasındaki Hollanda-İngiltere Savaşları bunun bilinen ilk örneği.

İngiltere ile Çin arasında gerçekleşen Afyon Savaşları

İngiltere'nin Çin'le afyon ticareti konusundaki Afyon Savaşları ise bir başka örnek.

Fakat bu savaşlar, sıcak savaş özelliği de taşıyor. Şu anda süregelen ABD-Çin ticaret savaşı, sıcak savaş özelliği taşımıyor.

Nasıl başladı?

ABD Başkanı Donald Trump

ABD Başkanı seçildikten sonra Donald Trump, ABD ekonomisini daha millileştirmek için dünyanın geri kalanıyla olan ticaret ilişkilerini tekrar gözden geçirmeye karar verdi.

Birçok ABD şirketi, üretim tesislerini Çin gibi ucuz işgücünün olduğu ülkelere kuruyor. Trump, ABD istihdamını ve cari açığını düzeltmek için ABD şirketlerine çeşitli vergi indirimi uygulamasının dışında, Çin ve Avrupa Birliği gibi ülkelere oldukça yüksek gümrük tarifleri gibi ticaret bariyerleri getirdi.

Serbest ticaret koşullarının ABD mal ve hizmetlerine oldukça zarar verdiğini ve rekabette geri planda kaldığını düşünen Trump, ticaret bariyerlerinin ekonomi için bir çözüm olabileceğini öne sürüyor.

Fakat bu süregelen ticaret gerginliği, birçok şirketin işlerini aksatıyor ve sadece ekonomik değil aynı zamanda siyasi gerginlikleri de artırıyor.

Dünya ekonomisini nasıl etkiliyor?

ABD ve Çin arasındaki gerginlik tüm dünyayı etkiliyor

Şi Cinping ile Trump’ın yaklaşık 18 aydır süren ticaret çatışması, küresel GSYH'nin durumunu sarstı. Pekin daha fazla Amerikan tarım ürünü satın almayı kabul etse de ve Beyaz Saray bir başka tarife turunu askıya alsa da, en sert anlaşmazlıklar göze çarpmaya devam ediyor.

ABD'nin dış ticaret açığı çoğunlukla Çin'le olan ticaretten kaynaklanıyor

ABD'deki ticaret savaşının merkezinde fikri mülkiyet hırsızlığı suçlamaları, zorunlu teknoloji transferi ve Çin sanayi sübvansiyonları hakkındaki şikayetler bulunuyor. Trump, Avrupalı ​​otomobil üreticilerine de vergi uygulayabilir.

Bunların sonucunda, küresel anlamda, doğrudan yabancı yatırım yavaşlama kaydetti. Almanya ve Çin ile Almanya ve ABD arasındaki ticari ilişkiler iyi kalsa da, ticaret savaşı Avrupa ekonomisine, özellikle de Almanya'ya büyük ölçüde zarar verdi. Almanya ekonomisinde durgunluk tartışmaları uzun süre gündemi meşgul etti.

Kanada ekonomisi de olumsuz etkiler gördü. ABD gibi, İngiltere, Almanya, Japonya ve Güney Kore de 2019 itibariyle “zayıf bir üretim performansı” gösterdi. Bazı Asya hükûmetleri, ekonomistlerin bunun etkili olmayabileceğini söylese de, ticaret savaşından gelen zararı ele almak için teşvik tedbirleri uygulamaya koydu.

Ticaret savaşından yararlanan ülkeler de oldu. Bazı ülkeler, en azından bazı sektörlerde, bu iki ekonomi arasındaki ticaretin azalmasından kaynaklanan boşlukları doldurarak ticaret savaşından ekonomik olarak yararlandı. Yararlanıcılar arasında Vietnam, Şili, Malezya ve Arjantin bulunuyor.

Bu savaşın kazananı kim olacak?

Ticari anlaşmazlıkların uzun vadede kazananı olmaz ancak hesaplamalar çoğu zaman aksini belirtiyor. Ifo Enstitüsü tarafından yapılan bir hesaplamaya göre, ABD’nin Çin’in ithalatı için daha fazla tarife getirmesi durumunda Almanya’nın ve diğer AB ekonomilerinin fayda sağlayabileceğini buldu. Bu bulgular büyük gazetelerde yüzeysel olarak gösterilse de hesaplamada yatırımcı belirsizliğinin olumsuz etkileri veya Çin para biriminin devalüasyon olasılığı göz önünde bulundurulmuyor.

Ticaret savaşının etkileri sürüyor ve belki de bir çözüme kavuşacak. Fakat bu çözüm umarız yakın bir zamanda gelir.

Habernediyor.com / İrem Çorum