Hükümet işsizliğe ve inşaattaki krize çare arıyor

Hükümet, ekonomiyi canlandırmak, inşaat sektöründeki krizi aşmak ve yüksek işsizliğe çare bulabilmek için kamu bankalarını yeniden devreye soktu. Türkiye Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın "işsizlikle mücadele adımı" diye duyurduğu İstihdam Kredi Paketi, üç kamu bankasının (Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank) istihdamı artırmak koşuluyla, imalat, hizmet, devam eden konut projeleri ve yurtdışı müteahhitlik sektörüne kredi vermesini hedefliyor. Kamu bankaları, en az 5 kişilik istihdam artırmak karşılığında, 5 bin TL ile 200 bin TL arasında kredi sağlayacak. Yurtdışı müteahhitlik sektörü hariç, diğer sektörlere enflasyonun (TÜFE) iki puan üstünde veya yüzde 12 faiz oranıyla kredi sağlanacak.

"İyi niyetli ama sadece kamu bankalarıyla olmamalıydı"

Paketi "iyi niyetli" bulan ekonomi uzmanları, kamu bankalarının (Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank) devreye sokulmasının yanlış olduğu görüşünü taşıyorlar. DW Türkçe'ye konuşan ekonomist Mustafa Sönmez, “İyi niyetli olmakla beraber pek çok firmayı memnun edecek bir önlem değil” ifadelerini kullandı.

Sanayii sektöründe, kıdem ve ihbar tazminatları yüzünden eleman çıkarılmadığına fakat zam da yapılmadığına dikkat çeken ekonomi uzmanı Mustafa Sönmez, “Sadece kamu bankalarını seferber ederek, 4,5 milyon işsize, ne kadar istihdam yaratabilirsiniz? Tüm bankaların kredi açabileceği, sağlıklı bir makroekonomi politikası izlenirse, istihdam paketine de gerek kalmaz” değerlendirmesinde bulundu.

"Kötüye gidişi zımni olsa da kabul etmesi olumlu"

Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) araştırma uzmanı Enis Bağdadioğlu da, paketi “İstihdamı teşvik önemli ancak bunun kamu bankaları aracılığıyla yapılması yanlış, eğer piyasa koşulları geçerli olmayacaksa özel bankalar da kapsamda olsun. Toplanan mevduatın düşük faizli krediyle kullandırılması kamu kaynaklarında israfa ve zarara yol açar” şeklinde konuştu.

Diğer taraftan kredi ve teşvikin selektif olarak ve sektör dikkate alınarak farklılaşmasını olumlu bulan Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) araştırma uzmanı Enis Bağdadioğlu, “Hükümet açısından ekonomik krizin varlığını ve istihdam-işsizlik konusunda kötüye gidişi zımni olsa da kabul etmesi olumlu” ifadelerini kullandı.

"Yüzde 1-2 ile piyasa canlanmaz"

Uluslararası finans uzmanı Dr. Murat Kubilay ise yüzde 1-2 daha düşük maliyetli faizle piyasayı canlandırmanın imkanı olmadığını belirterek, "Asıl önemlisi krediye erişemeyenlerin krediye erişimidir. Başta inşaat olmak üzere özel bankalardan kredi alamayan sektörlerin işletme sermayelerini tamamlayıp, yollarına devam etmesi amaçlanıyor. Belirli düzeyde batıkların devlet bankalarına kalacağı bilindiğinden istihdam da bu pakete ilintilenmiş.” diye konuştu.

İnşaata sınırsız kredi

Kamu bankaları (Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank), ek 5 kişilik istihdam karşılığında, tekstil ve konfeksiyon sektörüne 100 bin liraya, diğer imalat sektörüne 200 bin liraya kadar kredi sağlayacak. Pakette, temizlik ve güvenlik şirketlerine 5 bin lira, çağrı merkezlerine 20 bin lira, turizm sektörüne 50 bin lira, yazılım sektörüne ise 100 bin lira kredi verileceği duyuruldu.

Ekonomik krizden en çok etkilenen ve en çok işçi çıkaran, konut projeleri yapan inşaat firmaları ise, projelerini tamamlamak için ihtiyaç duydukları kadar bankalardan kredi çekebilecek. İnşaat şirketleri için istihdam şartı da aranmayacak. Beş yıl vadeli krediler, imalat ve emek yoğun sektörlere verilecek krediler, 1 yıl geri ödemesiz, inşaat sektöründe 2 yıl olacak.

İnşaatta sıkıntı istihdam değil, satış!

Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) araştırma uzmanı Enis Bağdadioğlu, kredi paketinde inşaat sektörüne ayrıcalık yapılmasıyla ilgili olarak da, “İnşaat sektörü sıkıntıda, istihdam yaratması değil, yaptığı projeleri satabilmesi ön planda, yoksa batacaklar ve domino etkisi tüm ekonomiye yayılacak” şeklinde konuştu.

İnşaat sektörünü kurtarma operasyonu

"Türkiye inşaattan gelen istihdam ile büyüyor olsaydı şu andaki sıkıntılara düşmezdi” diyen uluslararası finans uzmanı Dr. Murat Kubilay ise, son iki senede 600 bin kişinin bu sektörde işsiz kaldığının altını çizdi. Uluslararası finans uzmanı Dr. Murat Kubilay, bu kişilerin belirli bir bölümüne istihdam sağlanabileceğini ifade ederek, "Belirli derecede istihdama etkisi olacak ama aynı oranda da başta inşaat olmak üzere batık şirketlerin kredi borcu devlete, vatandaşın sırtına kalacak. Artı etkisi ile eksi etkisi birbirini götürecektir.” değerlendirmesinde bulundu.

İnşaatta sıkıntı bitmeyen projeler değil, satılamayan projeler!

Ekonomist Mustafa Sönmez Sönmez de, en çok istihdam kaybının inşaat sektöründe olduğunu anımsatarak, sektörün esas sıkıntısının bitmeyen projeler değil, biten projelerin satılamaması olduğuna vurgu yaptı.

Kamu bankaları faiz indirecek

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, kamu bankalarının (Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank) istihdam şartlı kredinin dışında, firmalara 1 Kasım’dan itibaren 200 baz puan daha ucuza kredi vereceğini de duyurdu. Kamu bankaları yüzde 12,5 ile 15 arasında verdikleri ticari kredilere, yüzde 11 ile 13,5 arasında faiz oranları uygulayacak. Bu oranlar 2014 senesinden bu yana en düşük ticari kredi faiz oranları olacak. Kamu bankalarının faiz oranlarını indirmesine rağmen özel bankalar mevcut kredi faizlerinde direniyor ve yeni kredi açmıyor. Ekonomi uzmanı Mustafa Sönmez bunun nedenini, “Verdikleri krediler geri dönmüş değil. İkincisi, topladıkları mevduatın çok üzerinde kredi vermiş durumdalar. Böyle bir riske girmek istemiyorlar. Geriye hükümetin elindeki bankalar kalıyor. Bunları zarara uğratmak pahasına (Hazine’den fonlanıyorlar) krediye zorluyorlar” şeklinde yorumluyor.