Habernediyor'la kolay ekonomi: Para

Para, en basit tabiriyle bir ödeme aracı olarak tanımlanır. Fakat paranın şu anda birçok farklı işlevi de bulunuyor.

Bir mal ya da hizmet almak istediğimiz zaman, para kullanılır. Para burada bir değişim aracı olarak karşımıza çıkar.

Para, aynı zamanda bir ölçü birimi olarak da kullanılır. Yani, markette gördüğümüz birçok ürünün üzerinde gördüğümüz fiyat, aslında para sayesinde onun değerini belirler. Bunun dışında, bazı ekonomik ölçütler para ile hesaplanır. Bu yazı dizimizde anlattığımız gayrisafi yurtiçi hasıla, para ile ölçülür.

Son olarak para, aynı zamanda bir değer saklama aracı olarak da karşımıza çıkar. Biriktirdiğimiz parayı eğer bankaya yatırırsak, tasarrufumuz değer kaybetmez ve bankadan bu tasarrufumuzu almak istediğimizde faiz getirimizle birlikte alırız.

Nasıl ortaya çıktı?

Alışverişlerimizde kullandığımız para, çok eski bir tarihe sahip. Para bulunmadan önce takas yoluyla, yani ürünlerin değiş tokuşuyla, ticaret gerçekleşiyordu. Fakat takas, herkes için aynı anlama gelmeyebilir. Dolayısıyla, herkesin kabul ettiği bazı ürünler değişim aracı olarak kullanılmaya başlandı.

Değerli madenlerin alışverişlerde değişim aracı olarak kullanılmasından sonra, MÖ 650'li yıllarda Lidyalılar bu madenleri yuvarlak bir şekle getirerek bilinen ilk para basımını gerçekleştirdi. Böylelikle ilk madeni paralar ortaya çıktı.

Madeni paralar, değerli madenler kullanarak yapıldığından oldukça maliyetli olmaya başladı, bu yüzden kâğıt para kullanımı ortaya çıktı.

Kâğıt paralar bir teminat gibi de düşünülebilir. Bu paraların değeri devletler tarafından korunur ve paranın üzerinde yazan değer herkes tarafından kabul edilir. Bu durum ise merkez bankasına olan güven yüzünden ortaya çıkar.

Kâğıt ve madeni paralar

Kâğıt paralar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından basılırken, madeni paralar ise Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Darphane tarafından basılıyor.

Kâğıt ve madeni paranın dolaşım yetkisi TCMB'de olmasına rağmen, neden kâğıt ve madeni paraların farklı yerde basılıyor? Çünkü Darphane, bu konuda TCMB'den daha uzman bir yerde.

Habernediyor.com / İrem Çorum