Gıda fiyatlarındaki artış, tüm dünyanın kabusu oldu 

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) aylık yayınladığı Gıda Fiyat Endeksi verilerine göre gıda fiyatları artışı Nisan 2020’den bu yana sürüyor. FAO’nun yayınladığı endeks tahıllar, bitkisel yağlar, şeker ve et dahil olmak üzere birçok gıda ürünündeki değişikliklerin aydan aya değişimini içeriyor. Uzmanlar, endekste kaydedilen yükselişte Covid-19 salgınının etkisiyle petrol fiyatlarında nakliye ve gıda üretim maliyetlerinde görülen artışın etkili olduğunu belirtiyor. Salgın sebebiyle yaşanan istihdam sorunları da emtia fiyatlarındaki artışların bir diğer küresel sebebi olarak öne çıkıyor.  

Normalleşme döneminde de kriz sürüyor 

Gıda fiyatlarındaki artış, salgının tedarik zincirinde sorunlar yaşandığı fakat buna karşın ülkelerin kısıtlayıcı önlemler uygulamaya koyduğu dönemlerde de sınırlı kalmayarak küresel düzeyde normalleşme döneminin yaşandığı 2021 senesinde de artarak devam ediyor. 



Mayıs ayında gıda fiyatlarında rekor kırıldı 

Gıda Fiyat Endeksi raporuna göre Mayıs 2021’de kaydedilen değerler, Arap Baharı’nın yaşandığı 2011 senesinden bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Mayıs ayında endeks 127,8 değerine ulaştı. Eylül 2011 döneminde bu değer 130,4’ü görmüştü. Haziran 2021’de ise endeks değeri 125’e geriledi. Temmuzda bu değer 123,5 olduysa da Ağustos 2021 döneminde tekrar 127,4’e yükseldi. 

En fazla artış bitkisel yağlarda 

Küresel gıda fiyatları bültenine göre Ağustos 2021’de gıda fiyat endeksi değeri yıllık bazda yüzde 33’lük artışa işaret etti. En fazla artış ise bitkisel yağlarda oluştu. Bitkisel yağ fiyatlarındaki artış, Ağustos 2021’de yıllık bazda yüzde 67,9’a dayandı. FAO raporlarına göre bunun sebebi, biyodizel için artan talep ve olumsuz yönde seyreden hava koşulları oldu. 



En fazla artış yaşayan ikinci ürün: Şeker 

Belirtilen dönemde en yüksek artışın kaydedildiği ikinci ürün ise yüzde 48,1’lik artış ile şeker oldu. Bu durumun sebebinin ise Brezilya’daki olumsuz hava koşulları olduğu aktarıldı. Ağustos ayında, yıllık bazda en çok artış yaşanan bir diğer grup da tahıllar oldu. Tahıllar, yüzde 31,1’lik artış ile üçüncü sırada yer aldı. Bunun sebebinin de öngörülemeyen ve olumsuz hava koşullarının hasadı olumsuz yönde etkilemesi olduğu bildirildi. 

Et ürünlerindeki artış yüzde 22 

Belirtilen dönemde et ve et ürünlerinde artış yüzde 22 olarak gerçekleşirken süt ve süt ürünlerindeki artış ise yüzde 13,6 olarak gerçekleşti. Dünya genelinde gıda fiyatlarındaki artış enflasyonunun itici güçleri arasında gösterilen ABD Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ağustosta yıllık bazda yüzde 5,3 artarken gıda enflasyonunda ise yüzde 3,7’lik artış meydana geldi. Gıdadaki yükselişte ise en büyük dikkati, et ve et ürünleri çekti. Amerika’da kırmızı ve beyaz et ile yumurta ve balıktaki yıllık fiyat artışları yüzde 8’i buldu. 



Almanya’nın enflasyonu son 28 senenin rekorunu kırdı 

Almanya’da yıllık enflasyon oranı Eylül 1993’ten beri ilk kez yüzde 4’ün üzerine çıkarak yüzde 4,1’i buldu. Bu durumun sebeplerinin ise gıda ve enerjideki artışlar olduğu belirtildi. Ülkedeki gıda fiyatları artışı, yüzde 4,9 olarak kaydedildi. 

İngiltere’deki enflasyon 9 senenin en yüksek seviyesinde 

İngiltere’deki enflasyon ağustos ayında yüzde 3,2 olarak kaydedildi ki bu oran, son 9 senenin en yüksek seviyesi anlamına geliyor. Ülkede ikinci el otomobil, akaryakıt ve gıda fiyatları en yüksek seviyeleri gördü. Bunlar da enflasyonun bu denli yükselmesine sebep oldu.  

Avro Bölgesi’ndeki enflasyon ise Eylül 2021’de yıllık bazda yüzde 3,4’e yükselerek 2008 senesinden bu yana en yüksek seviyeyi gördü. 



“Enflasyon, küresel bir sorun” 

Göttingen Üniversitesi Tarım Ekonomisi Bölümü’nden Prof. Xiaohua Yu, durumla ilgili şunları dile getiriyor: “Artan enflasyon yalnızca gıda sektöründe yaşanmıyor. Bu, küresel bir sorun. Birçok faktör gıda fiyatlarını yukarı çekebiliyor. Bu faktörlerin en büyüğü ise Covid-19. Salgın, küresel tedarik zincirini bozdu ve deniz taşımacılığındaki maliyeti artırdı. Bir diğer sebep de Covid-19 krizine karşı Avrupa ve ABD’de benimsenen genişletici para politikaları ve bunun emtia piyasalarına yansıması oldu. Üçüncü sebep ise enerji fiyatlarının oldukça yükselmesi. Yeşil enerji projeleri kapsamında mısır ve soya fasulyeleri artık biyodizel için kullanılıyor. Bu da gıda fiyatlarını hayli artırıyor. Tabi iklim değişikliğinin enflasyon artışındaki rolü de oldukça büyük.”