Arjantin döviz kontrolü getirdi

Pezonun değerinin sert düşüşüne sebep olan bir haftalık belirsizlik, Arjantin hükümetinin ihracatçılara döviz kontrolü uygulamasına yol açtı.

EKONOMİ 02.09.2019, 16:10 03.09.2019, 19:04
Arjantin döviz kontrolü getirdi

Pezonun değerini artırmak için bir araya gelen yetkililer, Pazar günkü Resmi Bülten'de yayınlanan kararnameye göre, döviz satın almadan veya yurtdışına transfer yapmadan önce ihracatçıların ve vatandaşların Arjantin Merkez Bankasından izin almaları gerektiğine karar verdi. Geçici tedbirler alınacağı belirtilen kararnamede, "Döviz kuru rejimini daha derinlemesine düzenleyecek ve ekonominin normal işleyişini güçlendirecek" ifadeleri yer aldı.

Arjantinliler bankalardan tüm parayı çekiyor!

Arjantin, 2018'de Devlet Başkanı Mauricio Macri döneminde ekonomik durgunluk yaşadı. Ülke son yıllarda yükselen işsizlik oranıyla birlikte, dünyadaki en yüksek enflasyon oranlarından birine sahip. Geri ödememe korkularından ötürü bazı Arjantinliler, ağustos ayı sonunda tasarruflarını bankalardan çekti.

IMF: Arjantin'le birlikte durmaya devam edeceğiz

Fernandez ve Macri hükümetinin sorumlu olarak görüldüğü ekonomik durgunluk, Arjantin'i IMF'nin kapısını çalmaya itmişti. 28 ağustos günü IMF sözcüsü Gerry Rice, Uluslararası Para Fonu (IMF) ekibinin Arjantin'in 'sermaye akışı yönetim önlemlerini'nin detaylarını analiz edeceğini belirtti. Rice açıklamasında, Arjantin ekonomisinin kullandığı tedbirler için aşağıdaki ifadeleri kullandı:

"Bugün Arjantin makamları tarafından açıklanan borç operasyonu ile ilgili olarak IMF personeli, onları analiz etme ve etkilerini değerlendirme sürecindedir. Ekip, yetkililerin likidite ihtiyaçlarını ele almak ve rezervleri korumak için bu önemli adımı attığını biliyor. Çalışanlar önümüzdeki dönemde yetkililerle yakın iletişimde kalacak ve IMF bu zorlu zamanlarda, Arjantin ile birlikte durmaya devam edecektir."

Arjantin neden ekonomik krizde?

Salı günü yapılan açıklamada, ekonominin 2018'in üçüncü üç aylık döneminde ekonominin yüzde 3,5 oranında küçülmesinden sonra resesyona girdiğini söyledi. Ekonominin bir önceki yılın aynı dönemine göre ikinci çeyrekte yüzde 4,0 daralmasından sonra arka arkaya ikinci daralma oldu. Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) 2017 ile karşılaştırıldığında,  Ocak ayından Eylül ayına kadar yüzde 1,4 oranında azaldı. En fazla zarar gören sektörler ticaret (yüzde 8,9 düşüş), balıkçılık (yüzde 7,3 düşüş) ve imalat (yüzde 6,6 düşüş) olarak gerçekleşti. Buna rağmen finans sektörü yüzde 5,1 arttı.
Başkan Mauricio Macri liderliğindeki mevcut hükümet, Aralık 2015'te göreve başladığında, ekonomik politikalarının doğrudan yabancı yatırımları çekeceğini ve verimlilikte sürekli artışlara yol açacağını söyledi. 2018 Nisanında patlayan döviz krizi, politika yaklaşımının başarısızlığına vurgu yaptı. Buna karşılık, hükümet Uluslararası Para Fonu'yla masaya oturdu, IMF’nin tarihinin en büyüğü olan 57 milyar ABD doları tutarında bir bekleme kredisi sağladı ve ülkenin makroekonomik dengesizliklerini ele almak için yeni bir yaklaşım üzerinde anlaştılar. Ancak, yatırımcılar endişeli kalırken, kredi sözleşmesinin şartları değişmeye devam etti.
IMF geçtiğimiz haziran ayında Arjantin'le yeni anlaşmayı onayladığında hükümet, fonları harcamak yerine, likiditesini artırmak ve pazarın güvenini yeniden sağlamak için kullanacağını söyledi. Ancak pezo daha da düştüğünde, hükümet ve IMF, Arjantin’in krediyi borç ödemelerini yerine getirmek ve bir başkanlık seçim yılı olan 2019’da temerrüde düşürmek için kullanabileceğini kabul etti, ve yine de şüphe devam etti. Geçtiğimiz ay, pezodaki bir başka yarışmanın korkusuyla, Fon, merkez bankasına döviz kurunu desteklemek için döviz rezervlerini 9.6 milyar ABD dolarına satmaya izin verdi.

Arjantin krizi uluslararası piyasaları nasıl etkiler?

ABD ve diğer gelişmekte olan piyasa ekonomilerinin borsaları Ağustos ayının başından bu yana keskin bir şekilde daralıyor. ABD hisse senedi piyasalarının geçtiğimiz Kasım-Aralık 2018'deki yüzde 20 -30'luk gerilemesi devam etti. Bu olayların benzeri tekrar yaşayanacakmış gibi duruyor. 2018 borsadaki daralma ABD merkez bankası Fed tarafından geçici olarak durduruldu, fakat Aralık sonlarında ABD başkanı Trump'ın eleştirilerine teslim oldu ve faiz oranlarını yükseltti. Fed, Ocak 2019’da faiz oranlarını yükseltmeyi durdurdu ve hem ABD hem de yükselen piyasa ekonomilerinin finansal piyasaları 2019’un ilk çeyreğinde zararlarını geri aldı. Fed’in faiz oranlarındaki yükselişinin durdurulması, ve ABD-Çin müzakereleri, Şubattan kadar Mayıs 2019’a kadar devam etti ve 2018’in borsa zararlarını da gidermeye yardımcı oldu. Ancak, Temmuz 2019 Ağustos ayının başlarında, hisse senetleri ve diğer finansal piyasaların geçtiğimiz Kasım-Aralık 2018'deki düşüş yörüngesine geri dönmesine neden olan iki olay yaşandı: Fed, 28 Temmuz'da finansal piyasalarda faiz oranlarını yalnızca yüzde 0.25 azalttı, beklentiler ise Fed'in faizleri daha agrasif bir şekilde artıracağı yönündeydi. Bir gün sonra Trump, 300 milyar dolarlık Çin ithalatında gümrük vergilerini daha fazla artırarak Çin ile bir ticaret anlaşması yapma ihtimalinin altını çizdi. Bu iki olaya, Boris Johnson’ın liderliğinde gerçekleşen Brexit, Alman ve İtalyan bankalarının gittikçe daha fazla belada olduğuna dair kanıtlar, ve dünya çapındaki merkez bankaları, küresel ticaret durgunlaşırken ihracatı artırmak için para birimlerinin döviz değerlerini düşürmek için iç faiz oranlarını düşürmesi, yatırımcıların yatırımlarını Japon yeni, ABD hazineleri gibi 'güvenli limanlara' yönlendirdi. 

Durgunluğun Türkiye'ye etkisi

Tarihsel açıdan baktığımızda Arjantin ekonomisiyle oldukça ortak yönler barındıran Türkiye ekonomisi, Arjantin'in yaşadığı durgunluktan etkileniyor. Gelişmekte olan piyasaların içinde kabul edilen ve G20 ekonomilerinden biri olan Türkiye ekonomisi, yatırımcıyı ülke ekonomisine ve gelişmekte olan piyasalara çekebilmesi için Arjantin'in ekonomi programının etkilerinin iyileştirici olması gerekiyor. Dolaylı yoldan etkilese dahi, IMF'nin Arjantin için önerdiği ekonomi programının makroekonomik dengeleri düzenlemesi, Türkiye ekonomisinin durgunluğunu bir derecede kesintiye uğratabilir.

Yorumlar (1)
Bihter Çelik 5 yıl önce
ilgi çekici