Sivil toplum nedir, ne demektir?

Sivil toplum, kısaca vatandaşların ortak bir amaç uğruna bir araya geldiği, buna bağlı olarak daha iyi yaşam şartları için gerekli faaliyetlerin kolektif ve bağımsız bir biçimde yürütüldüğü topluluk veya örgüt olarak ifade edilebilir.

Genelde medya ve siyaset dilinde kullanılan bu ifade, halk arasında tam anlamıyla bilinmiyor. Yoldan geçen birine ‘sivil toplum nedir?’ diye sorulduğunda, alınan cevabın derinlemesine bir yanıt olacağını eminim hiçbirimiz beklemiyoruz.

Sivil toplum kuruluşları (örgütleri) nelerdir? (Liste halinde)

Dünya Bankası’na göre, “Sivil toplum bünyesi altında; sivil toplum kuruluşu (örgütü), işçi sendikası, yerel örgüt, hayır kurumu, dini örgüt, mesleki dernek veya vakıf gibi bir takım topluluk grupları yer alıyor.”

Sivil toplum kuruluşları (örnekleri / listesi) aşağıdakileri içerebilir:

• Dini kuruluşlar
• Sendikalar
• Kar amacı gütmeyen vakıf veya dernekler
• Düşünce kuruluşları
• Meslek kuruluşları
• Ticari kuruluşlar
• Sanayi kuruluşları
• Siyasi partiler
• Gençlik dernekleri
• Spor kulübü dernekleri
• Özel okullar ve üniversiteler (devlet bünyesinde yer almayan eğitim sistemleri)

Geçmişten bugüne sivil toplum hakkında kısa bilgi

Sivil toplum ifadesi 1980 yıllarında, özellikle Doğu Avrupa ve Latin Amerika bölgelerindeki otoriter rejime karşı koyan devlet dışı hareketlerin yoğunlaştığı dönemde popüler olmaya başlamıştır.

Tedavüle girmesiyle birlikte, üçüncü sektör olarak da tanımlanan sivil toplum, halk tarafından seçilen siyasi kademelerin ve özel sektör yöneticilerinin eylemlerine etkide bulunma yetkisine sahip oldu.

Öte yandan, sivil toplum kavramının doğası son zamanlarda yaşanan teknolojik gelişme ve toplumlar içerisindeki yargı değerlerinin farklılık göstermeye başlamasıyla birlikte, günden güne değişmeye devam ediyor.

Sivil toplum kuruluşlarının amaçları ve faaliyetleri (Özellikleri)

Sivil toplum kuruluşları neler yapar, görevi ve faaliyetleri nelerdir? gibi sorular da sanal platformda sıkça aratılan sorular arasında. İşte sivil toplu örgütlerinin özellikleri:

• Alınması gereken hizmetlerde oluşan boşluğu doldurmak. Bu kuruluş veya örgütler, devletin hizmet sağlamada yetersiz kaldığı alanlarda, özellikle yeterli hizmeti alamayan vatandaşlara yönelik faaliyetler yürütür.

• Gözlemcidirler. Yolsuzluk, insan hakları ihlali ve eşitsizlik gibi olası yanlış durumlara karşı hükümet ve özel sektöri yakından takip ederler.

• Sivil toplum örgütleri etik kuralları gözetir, kamu ve özel sektörde meydana gelebilecek etik olmayan davranışları tespit eder, inceler ve rapor ederler.

• Kamu ve özel sektör kuruluşlarının şeffaf olması gerektiğini savunurlar.

• Toplumdan soyutlanmış ve haklarından mahrum edilmiş vatandaşların haklarını savunurlar.

• Kamu politikaları konusunda halkın nabzını yoklar, farkındalık oluştururlar.

• Demokrasinin yanlış uygulandığı bölümleri tespit eder, buna göre önlem alırlar.

Sivil toplum olmayan kuruluşlar (örgütler) nelerdir?

Diğer bir yandan, bazı kuruluşlar çıkar ilişkisi gözettiğinden dolayı bu kuruluşların sivil toplum kuruluşu olarak tanımlanıp tanımlanmaması gerektiğine dair bir ikilem söz konusu. Kendi veya sadece belli bir grubun çıkarını gözeten bu topluluklar aşağıda yer alan unsurları el üstünde tutabilir:

• Toplumun haklarını ve taleplerini göz önünde bulundurmak yerine, daha çok bir şirket gibi hareket ederek kar amacı güderler.

• Herhangi bir partinin talepleri doğrultusunda hareket ederek medya bünyesi altında yanlı bir politika çizerler.

• Din, ideoloji gibi kavramları belli bir kesime hitap edecek şekilde yürütürler.

• Sadece kendi bünyelerine mensup üyelere yönelik çalışmalar yaparlar. Bu herhangi bir alanda görülebilir.

• Belli bir uzmanlık alanına yönelik çalışmalarda bulunan bazı kuruluşlar, sadece kendi üyelerinin akıbetini göz önünde bulundurur.

Kısaca, bir kuruluş veya örgüt hükümet veya özel sektör yöneticileri bünyesi altında faaliyet yürütmediği ve toplumun nabzını herşeyin üzerinde tuttuğu takdirde bir sivil toplum kuruluşu olarak görülebilir.

Sivil toplum nedir, ne demektir? adlı kısa makalemiz bu şekildeydi. Sorunuz olması halinde aşağıda yer alan kısımdan bizlerle iletişime geçebilirsiniz.