Uygur Türkleri deney için kullanılıyor

Washington merkezli sivil toplum kuruluşu Çin İçin Vatandaş Gücü Girişimleri Kurumu, 'Sincan'daki Zorla Çalıştırılan Mahkumlar' konulu panel düzenledi. Panelde Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde uyguladığı zorla çalıştırma politikalarını gözler önüne seren bir rapor paylaşıldı. 

Kurumun Başkan Yardımcısı Lianchao Han, Çin tarafından Sincan'da uygulanan baskıcı politikalara ilişkin şunları söyledi:

"Çin, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki muhalifleri cezalandırmak için çok sayıda çalışma kampları kurdu. Bu sebeple, lokal ve uluslararası tekstil sektöründe büyük rol oynayan Sincan'da üretilen pamuk, Çin'in toplam pamuk üretiminin yüzde 84'üne tekabül eder hale geldi. Üretimdeki bu yüksek oran, ülke geneline göre en fazla hapishanenin bulunduğu Sincan'daki binlerce insanın uzun ve zorlu şartlarda çalıştırılması ile doğrudan ilişkili."

Han, Çin'in Sincan'da uyguladığı bu politika ile 'masrafsız ekonomik kazanç elde etmeyi' ve 'Sincan'da politik istikrarı sağlamayı" hedeflediğini bildirdi. 

"2 metrekarelik odalarda kalıyorduk"

Sincan'daki çalışma kamplarında mahkum olarak bulunan Doğu Türkistanlı Tahir Hamut, panelde söz alarak kamptaki yaşam koşullarına ilişkin tecrübelerini paylaştı.

Üniversite okumak için Türkiye'ye giderken 'dışarıya hassas bilgiler çıkarttığı' iddiasıyla ülke içinde tutuklandığını ve Sincan'daki toplama kamplarına götürüldüğünü belriten Hamut, beraberindeki mahkumlar ile pamuk tarlalarında ve tuğla fabrikalarında karın tokluğuna zorla çalıştırıldıklarını aktardı. 

Hamut, "Benim kaldığım koğuşta çoğu siyasi 250 mahkum vardı. Yaşam koşulları ve çalışma şartları çok ağırdı. 2 metrekarelik odalarda kalıyor ve sadece Pazar günleri dinleniyorduk. Bu şartlarda herkes hastalandı ve kalıcı hasarlar gördü. Üstelik bu çalışmalar karşılığında para almıyorduk." ifadelerini kulland.

"Çin, Sincan'ı laboratuvar olarak görüyor"

Panelde söz alan Uygur İnsan Hakları Projesi Dış İlişkiler Direktörü Louisa Greve, Disney, Adidas, Ralph Lauren, Tommy Hilfiger, Nike, Gucci, Armani gibi birçok ABD ve Avrupa menşeli tekstil firmalarının Sincan'da üretilen pamukları almayı sürdürdüğüne dikkat çekti.

Greve, "Aldıkları pamuğun ne şartlar altında üretildiğini öğrenen bazı markalar, Çinli toptancılar ile yaptıkları ticareti sonlandırdılar ancak toptancılar bu kez isim değiştirmek suretiyle gizlenerek pamuk satmaya devam etti. Üstelik Çin hükümeti de bu toptancılar tarafından işlenen zorla çalıştırma suçunu gizlemeye çalışıyor." diye konuştu.

Diğer bir yandan, Sincan bölgesindeki toplama kamplarına ve Uygur Türklerinin yaşadığı günlük sorunlara işaret eden Greve, "Sincan'ı laboratuvar ve bedava işçilik olarak gören Çin, Uygur Türklerini deney objesi olarak kullanıyor. Yeni üretilen yüz tarama sistemleri, takip cihazları ve kamera kayıt yöntemleri gibi birçok denenmemiş hassas teknolojiler Sincan'da deneniyor." dedi. 

Suçsuz yere alıkonuluyorlar 

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) tarafından yayımlanan bir raporda, son 2 yılda Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde birçok kişinin 'önleyici polisiye tedbir' adı altında suçsuz yere alıkonulduğu ve siyasi bakımdan tehlikeli olarak görülen bireylerin herhangi bir yargı kararı olmadan toplama kamplarına gönderildiği ifade ediliyor.

Çin, uluslararası kamuoyunda 'toplama kampları' olarak adlandırılan yerlerin 'mesleki eğitim merkezi' olduğunu ve buralarda tuttuğu kişileri 'aşırıcı fikirlerden arındırarak topluma kazandırmayı' amaçladığını ileri sürüyor.

Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken, Çin şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine imkân tanıdı. Çin makamları, BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini kabul etmiyor.