Sudan'da kriz bitti! 

Sudan'da sivil muhalif koalisyon ile askeri yönetim arasında nisan ayından bu yana süren otorite krizini resmen bitiren ve Geçici Sivil Yönetim düzenlemelerini içeren Anayasal Bildiri anlaşması taraflarca imzalandı.

Sudan'da anayasal bildiri, Afrika Birliği ve Etiyopya'nın ara buluculuğunda Sudan'ın başkenti Hartum'da düzenlenen törende imzalandı. Anayasal bildiriye sivil muhalif koalisyon Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) adına ÖDBG Sözcüsü Ahmed er-Rabi imza atarken, Askeri Geçiş Konseyi (AGK) adına ise AGK Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu imza attı.

Törene, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Orta Afrika Cumhurbaşkanı Faustin-Archange Touadera, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta, Çad Cumhurbaşkanı İdris Debi, Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile çok sayıda ülkeden dışişleri bakanı ve uluslararası kuruluşların temsilcileri katıldı. 

Sudan'ın başkenti Hartum'daki Sadaka (Dostluk) Kongre ve Toplantı Merkezi'nde düzenlenen imza töreninde Türkiye'yi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu temsil etti.

Liderler ayrıca törenin ardından Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda basın toplantısı düzenleyecekler.

Anayasal Bildiri'den...

Sudan'da, AGK (Askeri Geçiş Konseyi) ile sivil muhalif koalisyon ÖDBG (Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri) arasında 4 Ağustos'ta ülkedeki siyasi krizi sonlandıracak ve ortak geçiş yönetimini başlatacak Anayasal Bildiri için ilk imzalar atılmıştı.

Bu anlaşmaya göre, yarın AGK (Askeri Geçiş Konseyi) lağvedilip, Devlet Başkanlığı Konseyi oluşturulacak.

Devlet Başkanlığı Konseyi'ni oluşturacak 6 sivil, 5 asker üye 19 Ağustos'ta yemin ederek görevine başlayacak.

Yeni konsey tarafından 20 Ağustos'ta başbakanın ataması gerçekleştirilecek. Kabine üyelerinin 28 Ağustos'ta açıklanması, konseyin onayının ardından 31 Ağustos'ta da yemin ederek çalışmalarına başlaması öngörülüyor.

1 Eylül'de Devlet Başkanlığı Konseyi ile kabinenin ilk toplantısını yapması, Devlet Başkanlığı Konseyi, başbakan ve bakanlar kurulunun belirlenmesinin ardından üç ayda parlamentonun oluşturulması bekleniyor.

Geçiş döneminin en önemli gündem maddeleri neler?

Geçiş döneminin en önemli gündem maddeleri arasında ise barışın sağlanması, eski rejimin sembol isimlerinin yargılanması, yasal reformlar yapılması, devlet kurumlarının, yargı ve ordunun yeniden yapılandırılması ve ekonomik durumun iyileştirilmesi yer alıyor.

Ordu karargahı önünde sivil hükümete geçilmesi talebiyle demokrasi nöbeti tutan sivillere yönelik 3 Haziran'da gerçekleştirilen ve 100'ün üzerinde eylemcinin yaşamını yitirdiği olaylarla ilgili bağımsız soruşturma komisyonu kurulacak. Bağımsız soruşturma komisyonu keskin nişancılara eylemcilerin vurulması talimatının sahiplerini de ortaya çıkaracak.

3 yıl 3 ay sürecek geçiş döneminde konseye 21 ay asker, 18 ay bir sivil başkanlık yapacak.

Geçiş döneminin ardından seçimlere gidilecek ve asker yönetimi tamamen sivillere bırakacak.

Başbakanı ÖDBG (Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri) belirleyecek

Sudan, geçici devlet başkanlığı konseyi, hükümet ve parlamento tarafından yönetilecek. Devleti temsil makamı olan konseyin sınırlı yürütme yetkileri olacak. Devlet idaresinde yürütmeyi kabine yapacak.

Başbakan tarafından atanacak ve konseyin yetkilendireceği bakanlar kurulu 20 kişiden oluşacak. Başbakanı, ÖDBG (Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri) belirleyecek fakat konseyin onayı da alınacak. Yasaları çıkarmak, hükümeti denetlemek, anlaşmaları imzalamak ve savaş ilanı parlamentonun görevleri arasında yer alacak.

Devlet Başkanlığı Konseyi, başbakan ve bakanlar kurulunun belirlenmesinin ardından 3 ayda parlamento oluşturulacak.

Meclisin yüzde 67'si Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) üyelerinden oluşacak, 300 sandalyeli Mecliste boş koltuklar ise devrime katılıp, 1 Ocak'taki Özgürlük ve Değişim Bildirgesi'ne imza atmayan, eski rejimle bağlantılı olmayan gruplara ayrılacak.

Savunma ve İçişleri bakanları asker tarafından seçilecek

İdari yapıda da değişiklikler yapılabilecek. Halihazırda 18 eyaletin bulunduğu, bölgesel hükümet sisteminin işlediği yönetim yapısından il yönetimine geçiş yapılabilecek.

11 bağımsız komisyon kurulacak. Bu bağımsız komisyonlar arasında barış, sınır, seçim, anayasa, kadın, adalet ve toplum, yolsuzlukla mücadele ve insan hakları gibi komisyonlar bulunacak.

Göstericileri öldürme talimatı vermekle suçlanan Askeri Geçiş Konseyi (AGK) Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu liderliğindeki "Hızlı Destek Kuvvetleri" adlı milis gücü, konseyin denetiminde orduya bağlanacak.

Yeni adıyla "Genel İstihbarat" birimi, geçiş konseyi ve yürütmenin başı bakanlar kuruluna tabi olurken, polis teşkilatı ise kabineye bağlı çalışacak.

Savunma ve İçişleri bakanlarının seçimi sivillere bırakılmayacak ve konseyin askeri kanadı tarafından seçilecek.

Çifte vatandaşlığı bulunanlar, devlet başkanlığı konseyi üyesi olamayacak fakat kabinede görev yapabilecek.

Sudan'da 19 Aralık 2018 tarihinde hayat pahalılığı sebebiyle başlayan gösterilerin Sudan genelinde rejim karşıtlığına dönüşmesi üzerine ordunun 11 Nisan'daki müdahalesiyle 30 yıllık Ömer el-Beşir dönemi sona ermişti.