Savaş en çok onlara yaradı

ABD’nin Çin’den ithal ettiği ürünlere tarife uygulamaya başlamasıyla bazı Asya ülkelerinin, ABD ile olan ticaretlerinde önemli artışlar görüldü. Söz konusu ülkelerin başını Güney Kore ve Vietnam çekiyor. Bu senenin ilk 4 ayında ABD’ye verdiği dış ticaret fazlasında Güney Kore yüzde 52,6, Vietnam yüzde 43,5’lik artış kaydetti. 

Ocak-nisan döneminde ihracatını yüzde 38,3 ile en çok Vietnam artırırken, Vietnam’ı, yüzde 17,1 ile Güney Kore ve yüzde 12,5 ile Hindistan izledi. Söz konusu ülkeler arasında ABD’den ithalatını en çok artıran ülke de yüzde 17,5 ile Hindistan oldu. ABD’nin kıta ile olan ticaret hacmi, 2019’un ilk 4 ayında 2018’in aynı dönemine göre yüzde 2,5 azalma gösterdi. Asya ülkelerinin ABD’ye verdiği dış ticaret fazlası da yüzde 1,4 geriledi.

Şirketler üretim merkezlerini farklı ülkelere kaydırıyor

İki ülke arasındaki ticaret savaşları şiddetli bir şekilde devam ediyor. Yaptırımlara maruz kalmak istemeyen şirketler, üretim merkezlerini farklı ülkelere kaydırmaya başladı. ABD için Çin’den ithal edildiği takdirde pahalı tarife uygulanacak bazı ürünler, diğer Asya ülkelerinden talep edilmeye başlandı. 

ABD’nin Vietnam ve Güney Kore gibi ülkelerle ticaretinde bu ürünler bazında ciddi bir artış meydana geldi. ABD Başkanı Donald Trump, 13 Mayıs’ta Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Tarife uygulanan birçok şirket, Çin’i Vietnam gibi ülkelere gitmek için terk ediyor. Çin bu yüzden bir anlaşma yapmayı çok istiyor.” ifadelerini kullanmıştı.

Ticaret savaşlarında yeni bir cephe riski

ABD’nin Vietnam’a verdiği dış ticaret açığındaki hızlı artış, ticaret savaşlarında yeni bir cephenin açılması riskini de akıllara getiriyor. ABD ile Vietnam arasındaki ikili ticaret 2018’de 62 milyar dolara yükselirken, Vietnam 39,5 milyar dolar ticaret fazlası verdi. Böylece yıllıklandırılmış dış ticaret fazlası, yüzde 15 artışla birlikte 45 milyar dolara yükseldi. 

ABD’nin Vietnam’dan yaptığı ithalat 2015’te ABD milli gelirinin yüzde 0,15’i civarında seyrederken, söz konusu oran geçen yılın sonunda yüzde 0,25'e yükseldi. ABD’nin en çok dış ticaret açığı verdiği ülkeler arasında 6. sırada yer alan Vietnam, İtalya ve Hindistan gibi ülkeleri geride bıraktı.

Vietnam kur manipülatörü olabilir

ABD Maliye Bakanlığı raporunda, Vietnam’ın, ABD ile ticarette 40 milyar dolar civarında dış ticaret fazlası verdiği ve cari fazlasının yüzde 5 seviyesinin üzerinde bulunduğu ifade edildi. Raporda, 2016’da değiştirilen kur rejimiyle daha serbest bir kur rejimine geçiş yapan Vietnam’ın, para birimi dong üzerindeki operasyonlarının anlaşılır karşılandığı, 2018’de dongu belirlenen aralıkta tutmak için piyasadan toplanan döviz tutarının milli gelirin yüzde 1,7’sine denk geldiği bildirildi. 

Böylece Vietnam, kur manipülatörü sayılması için ABD’ye göre, gerekli üç kriterden ikisini karşılamış oldu. Vietnam’ın, Çin’e yakınlığı ve Çin’in sağladığı jeopolitik üretim merkezi potansiyelini taşıması nedeniyle büyük oranda doğrudan dış yatırım çektiği ifade ediliyor. Vietnam tarafından yapılan açıklamaya göre, 20 Nisan 2019 öncesi bir takvim yılı içinde yapılan doğrudan yabancı yatırım miktarı bir önceki döneme göre yüzde 81 artış göstererek 14 milyar 590 milyon dolara ulaştı.