Ruhani resti çekti: Sınırı iyice aşacağız!

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Tahran'daki Bakanlar Kurulu toplantısının ardından nükleer anlaşma ve İran'ın atacağı yeni adımlara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Nükleer anlaşmanın taraflarına verdikleri 60 günlük sürenin dolacağı 7 Temmuz'dan itibaren bir sonraki adımı atacaklarını ifade eden Ruhani, Avrupa Birliği (AB) ülkelerine seslendi.

Ruhani, şunları söyledi:

7 Temmuz'dan sonra zenginleştirilmiş uranyum seviyesi artık yüzde 3,67 olmayacak. Bunu yüzde 3,67 seviyesinin üstüne çıkaracağız. Bu yöndeki taahhüdü bir kenara bırakacağız ve istediğimiz kadar uranyum üreteceğiz. Canımız ne kadar isterse ve bize ne kadar lazımsa o kadar uranyum üreteceğiz. Eğer yine teessüfle karşılayacaksanız buyurun karşılayın, beyanat yayınlayacaksanız buyurun yayınlayın.

Zenginleştirilmiş uranyum stok limitinin 300 kilogram sınırını aştığını ve bunun devam edeceğini bildiren Ruhani, karşı tarafın vaatlerine bağlı kalması halinde İran'ın da bu konuda geri adım atabileceğini ve fazladan ürettikleri uranyum miktarı 10 bin kilogram olsa da bunu tek bir muamele ile Rusya'ya satıp karşılığında 'sarı kek' alabileceklerini kaydetti. 

"Nükleer anlaşma iyi midir yoksa kötü müdür?"

Ruhani, ağır su ile ilgili olarak da 130 tonla ilgili bir taahhütlerinin olmadığını ve bunun her zaman için 150 bin tona ulaşabileceğini ifade etti. İhtiyaç duyulduğunda tek bir satışla bu miktarın yeniden 130 bin tona geri getirilebileceğini belirten Ruhani, şunları söyledi:

"Attığımız tüm adımları bir yıl değil bir saat içinde eski haline getirebiliriz. Neden endişeleniyorsunuz, neye dayanarak itiraz ediyorsunuz? Bir karar verin, nükleer anlaşma iyi midir yoksa kötü müdür? Eğer iyi ise hepimiz tüm taahhütlerimize bağlı kalalım."

AB ülkelerinin 7 Temmuz'dan sonra nükleer anlaşmadaki vaatlerini yerine getirmemeleri halinde Arak'taki reaktörü de anlaşmadan önceki durumuna getireceklerini aktaran Ruhani, Batı ülkelerine şöyle seslendi:

Eğer AB ülkeleri vaatlerine zamanında bağlı kalmazsa Arak reaktörünü de eski haline çevireceğiz. Eğer Batı, Arak reaktörüyle ilgili taahhütlerini uygulamazsa, bu ülkelerin tehlikeli dediği ve plütonyum da üretebilirsiniz dediği şartlara döneriz. Eğer siz (Batılı ülkeler) Arak ile ilgili tüm vaatlerinizi yerine getirirseniz bu adımı atmayız.

"Müzakere masasına dönün!"

ABD ve AB'ye çağrıda bulunan Ruhani, şunları kaydetti:

"ABD ve AB'ye tavsiyemiz şudur: Mantığa, müzakere masasına, kanunlara ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarına dönün. Bu şartlarda hepimiz nükleer anlaşmayı uygulayalım. Karşı taraf nükleer anlaşmaya bağlı kaldığı sürece biz de bağlı kalırız. Karşı taraf yüzde yüz uyguladığında biz de nükleer anlaşmayı yüzde yüz uygularız."

Ruhani ayrıca Almanya, Fransa ve İngiltere'nin faaliyete geçirdiği mali mekanizma INSTEX'i de eleştirerek, "Bu içi boş bir kanal." dedi.

"O ateşi siz yaktınız, siz söndürün"

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, ABD Başkanı Donald Trump'ın "İran ateşle oynuyor" eleştirisine de "O ateşi siz yaktınız, siz söndürün. Madem ateş ile oynamanın kötü olduğunu düşünüyorsunuz neden yaktınız o ateşi? O ateşi söndürmek de sizin elinizde." karşılığını verdi. 

BMGK'nın 5 daimi üyesi ve Almanya ile İran arasında 2015 yılında imzalanan ve Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşma, Tahran'a yüzde 3,67 oranında uranyum zenginleştirme faaliyetine devam etme olanağı sağlıyor. Anlaşma kapsamında İran, en çok 300 kilogram uranyumu elinde tutabiliyor.

Anlaşma, İran'a 300 kilogramın üzerindeki uranyumu uluslararası piyasada satarak karşılığında doğal uranyum alabilme olanağı tanıyor.

Anlaşmaya göre, İran'ın ağır su stokunu 130 tonun altında tutması gerekiyor. Bu stoğun aşımı halinde ülke dışına çıkarmakla yükümlü bulunuyor.

İran, nükleer anlaşma metninde, 'yaptırımların geri getirilmesi durumunda ya da taraflardan birinin anlaşmadaki sorumluluklarını yerine getirmemesi halinde İran'ın nükleer anlaşmadaki yükümlülüklerini tamamen ya da kısmen durdurabileceğini' ifade eden 26. ve 36. maddeleri esas aldığını vurguluyor. 

ABD yönetimi, nükleer anlaşmadan Mayıs 2018'de tek taraflı çekilmiş, İran'a yönelik yaptırımları geri getirmişti.