O ülkeler silah harcamalarını artırıyor

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve İran’ın 1994-2018 yılları arasındaki silah transferleri ve askeri harcamalarına dair bir rapor yayımladı.

SIPRI tarafından yayımlanan rapora göre, Libya’daki iç çatışmaya müdahil olan Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar, Suriye’de rejime askeri destek sağlayan İran ve Yemen’de asker konuşlandıran Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan, bunların yanı sıra Kuzey Afrika ve Orta Doğu’da birçok devlet dışı aktörlere de silah sağlamayı sürdürüyor.

SIPRI verileri, özellikle son 15 yılda silah birikimini hızla artıran Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Suudi Arabistan’ın gayrisafi yurt içi hasılalarının önemli bir kısmını askeri harcamaların oluşturduğunu gösteriyor.

SUUDİ ARABİSTAN

2018 yılında Suudi Arabistan, 67,6 milyar dolar askeri harcama gerçekleştirdi. Böylece Suudi Arabistan, askeri alanda en fazla yatırım yapan 3. ülke olurken, Körfez’de de en fazla askeri harcama yapan ülke oldu.

1996-1998 döneminde askeri harcamalar yüzde 57, 2003-2007 yıllarında yüzde 76 ve 2011-2015 yıllarında yüzde 63 oranında artış gösterdi.

2018 yılında askeri harcamaların gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 8,8’ini oluşturması, ülkenin askeri kabiliyete verdiği önceliğin bir göstergesi.

BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ

Birleşik Arap Emirlikleri’nin diğer ülkelerden aldığı silahlar ve diğer ülkelerde gerçekleştirdiği askeri operasyonlar, ülkenin askeri harcamalarındaki artışın en önemli nedeni olarak görülüyor.

Libya ve Yemen’deki çatışmalara müdahil olan Birleşik Arap Emirlikleri, yeni tip silahlara yönelik yatırımını 2000’lerden itibaren artırdı.

SIPRI tarafından yayımlanan verilere göre Birleşik Arap Emirlikleri, 2014 yılında 22,8 milyar dolarla Orta Doğu’da en fazla askeri harcama yapan 2. ülke konumuna sahip olurken, dünyada ise 14. Ülke oldu.

KATAR

Katar, 2010 sonrası dönemde askeri harcamalarını büyük ölçüde artırdı. Suriye ve Libya’daki çatışmalarda aktif rol almaya başlayan Katar’ın dış politikasında meydana gelen değişimler, askeri harcamalarına da yansıdı.

SIPRI verilerine göre ülke, silah transferini son 5 yılda büyük ölçüde artırdı. Katar ise 2014-2018 yılları arasında yapılan askeri anlaşmaların değeri 50 milyar dolar olarak belirlendi.

Almanya ve ABD, Katar’a en fazla silah transfer eden iki ülke olarak ön plana çıkıyor.

İRAN

1994-2018 döneminde İran, en fazla askeri harcamayı 2006 yılında yaptı. İran’ın askeri harcamalarında 2012-2013 yılları arasında yaşanan ani düşüş, Avrupa Birliği’nin uyguladığı finansal ve ekonomik yaptırımların ardından geldi.

2015 yılında AB’nin ve ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımları kısmen kaldırmasından sonra İran ekonomisinde düzelme yaşandı. Bu da askeri harcamalara yansıdı. 2015-2017 yıllarında İran’ın askeri harcamalarında yüzde 25 artış yaşandı.

2018 yılında ise ekonomide yaşanan sorunlar nedeniyle İran, bir önceki yıla göre yüzde 9,5 düşüşle, 13,2 milyar dolarlık askeri harcama gerçekleştirdi.

1994’ten 2018’e silah transferinde düşüş görülmesinin en önemli nedenleri arasında ekonomik sıkıntılar ve uluslararası ambargolar yer alıyor. İran’da gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 2,5’ini oluşturuyor. Ülke, dünya sıralamasında 25. sırada yer alıyor.