Nedir bu Feminizm!

Feminizm, en geniş anlamıyla kadın haklarının korunması amacıyla oluşan bir harekettir. Bu hareket öncelikle kadınların haklarının tanınması ve bu hakların korunmasını esas alır.

Feminizmin ele aldığı konular, genelde doğrudan kadınları ilgilendiren ya da etkileyen konulardır. Eğitim alma hakkı, iş hakkı, çocuk bakımında eşit haklara sahip olmak, yasal kürtaj hakkı, kadın sağlığında bilinçlenme, tacizin ve tecavüzün engellenmesi gibi konularda mücadele yürütür.

Bu konu hakkında toplumumuzdaki en büyük yanılgı ise feministlerin kadınların üstün olduklarını düşündüğü görüşüdür. Oysa feminizm kadın ve erkek arasındaki varoluşsal farkları ortadan kaldırarak, eşit şekilde yaşaması gerektiğini söyler. Bu algıyı oluşturan temel etken ise feminizmin alt türleri arasında kadınların erkeklerden daha üstün olduğunu savunan görüşlerin de yer almasıdır.

Feminizmin pek çok alt türü bulunuyor. Şimdi bunlara kısaca biz göz atalım.

Ekofeminizm

Ekofeminizm, kadınların dünyayı kurtarmak için önderlik edeceği ekolojik devrimin adı olarak karşımıza çıkıyor. Bu görüş kadın ve doğa sorunlarının temelinde erkek egemenliği olduğunu ve kadın ile doğanın birbirine tarihsel olarak yakın olduğunu savunuyor. 1980’lerde yaygınlaşan bu görüş, liberal, toplumsal, sosyalist ve kültürel ekofeminizm olarak dörde ayrılıyor.

Fransız Feminizmi

Fransa’da ihtilal sürecinde politikleşen kadınların kendi haklarını savunmasıyla ortaya çıkan akımdır. Siyasallaşan kadınlar, bir kez sokağa çıktıktan sonra haklarını savunmaya devam etti.

Radikal Feminizm

Radikal feminizm ise, kadınların hem üretme hem de üremeyi ellerinde bulundurarak, erkek ve dişi özellikleri birlikte barındıran bir toplum inşa etmesiyle kadın sorununun çözülebileceğini öne sürüyor. Bunun için de kadınlığın öne çıkarılması gerektiğini savunuyor.

Liberal Feminizm

Liberal feminizm, liberal felsefeyle ilintili bir akımdır. Liberalizm ideallerinin erkekler için olduğu kadar kadınlar için de geçerli olması gerektiğini savunur. Bu sebeple de siyasetten spora, kültürden bilime her alanda kadınların erkekler kadar var olmasını savunuyor.

Lezbiyen Feminizm

Lezbiyenliğin feminizmin doğal sonucu olduğunu öne süren feminist bir harekettir. Bu düşüncede, kadınların enerjilerinin tamamını kadınlar için harcamaları anlayışı vardır. Sadece kadınlara sevgi duyulmasını, kadınlarla ilişki kurulmasını, kadınlara destek verilmesini savunurlar. Lezbiyen feministler, erkeklerle birlikte olan kadınları “düşmanla yatmakla” suçlar.

Marksist Feminizm

Marksizm ile feminizmin birleştiği bu hareketin asıl amacı kapitalist sistemi alt edebilmektir. Marksist feministler, kadının temel üretici olduğunu fakat ikincil tüketici olduğu belirterek, kadınların çocukları büyütmek ve ev işlerinden kurtulması gerektiğini savunur.

Sosyalist Feminizm

Sosyalist feministler, aileyi mücadelenin merkezi olarak görüyor. Kapitalizmin kadının ezilmesinin sebebi olduğunu savunan bu harekette, kadın sorununun radikal feminizmin dediği gibi erkek egemenliğine son verilmesi ve Marksist feministlerin dediği gibi sınıfsız bir toplum oluşturulmasıyla çözüleceğini ileri sürer.

Pop Feminizm

Pop feminizm, dişilerin ahlaki ve diğer bakımlardan üstün olduğuna inanan ve anaerkil toplum tavırlarını yaymaya çalışan bir harekettir. Bu hareketin mensupları, söylemlerinden dolayı erkek düşmanı olarak tanınıyor.

İslamcı Feminizm

İslam inancı içinde yer bulan bu ideoloji, önceleri kadının aile içerisindeki önemini vurgularken, son dönemlerde bu konumun yetersiz olduğunu ve kadının toplumda erkek ile tamamen eşit şartlara sahip olması gerektiğini savunuyor. Üstelik bunun dinin ilkeleriyle uyumu olduğunu da ifade ediyor.

Ruhsal Feminizm

Ruhsal feminizm ise kadınların dini liderlikte bulunması ile kadınların dini ve ruhsal ihtiyaçları gibi konular üzerinde yoğunlaşan feminizmin hareketidir.

Maddi Feminizm

Maddi ya da maddeci feminizm, emek ve üretim ilişkisini açıklamaya çalışıyor. Ayrıca, kadının toplumdaki yerinin kapitalizmden önce var olan ataerkilliğin bir sonucu olarak görüyor.

Postmodern Feminizm

Söylem ve kültür alanındaki sorunları, bu yapıları bozarak yeniden inşa etmek amaçlanır. Postmodern feminizmde, cinsiyet kavramı sosyal alanda da biyolojik alanda da yok sayılır ve esas farkın fikirlerde olduğu savunulur.

Varoluşçu Feminizm

Bu hareket, bireyin sosyal rolleri aşarak kendi gelişimi konusunda karar verebilmelerini savunan varoluşçuluk felsefesinde kadını tartışır. Bazı filozofların bile erkeği “insan”, kadını “dişi” şeklinde ele aldığını savunan bu anlayışta, kadının “öteki” olmadığı belirtiliyor.

Pro-seks Feminizm

Pro-seks feministler, karşılıklı rıza ile oluşan zevk alışverişinin özgürleştirici olduğunu ve cinsel pratiklerin tehlike ile zevki aynı bünyede barındırdığını öne sürüyor.

Post-Kolonyal Feminizm

Bu hareket, batılı orta sınıf kadını eleştiriyor ve batı dışı toplumları anlamaya çalışıyor.

Amazon Feminizm

Amazon feminizmi ise, cinsiyet anlamında eşitliği sağlayabilmek için kadın gücünün bir araç olarak kullanımını amaçlıyor.

Kültürel Feminizm

Erkekle kadın arasında doğrudan gelen farkları olduğu gibi kabul eden bu anlayışta, söz konusu farkların olumlu değerlendirilmesi gerektiği belirtiliyor.

Anarko-Feminizm

Anarşizm ile feminizmi bir araya getiren bu yaklaşım, ataerkilliği toplumdaki sorunların temel kaynağı olarak görüyor.

Üçüncü Dalga Feminizm

Feminizmin farklı kimlikteki kadınları kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiğini savunan görüştür.

Kadınizm/Kadıncılık (Womanism)

Bu görüş, özellikle Afrika ve Amerika’daki feminizmi anlatır ancak sonradan ırk ve sınıf ayrımını aşmıştır.

Bireysel Feminizm

Bireysel feminizm, sadece kadınların değil erkeklerin de haklarını savunan bir düşüncedir. Kişinin kendi oluşturduğu ahlaki değerlere göre davranması gerektiğini savunurken, ahlakın sadece kadına indirgenmesine karşı çıkar.