Kim-Putin zirvesi: Tarihi zirvede neler gündemde?

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, ABD Başkanı Donald Trump ile aniden sona eren Vietnam’daki toplantısından iki ay sonra, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bugün Rusya'nın Vladivostok şehrinde bir araya geldi.

Bugünkü Rusya-Kuzey Kore zirvesi Washington’a bir hatırlatma görevi görüyor ve Kuzey Kore liderinin kendisini destekleyen diğer seçeneklere de sahip olduğunu göstermesi bakımından önem taşıyor. 

Vietnam’daki başarısız zirve, Kuzey Kore lideri Kim’in, ABD’den yaptırımların azaltılması konusunda istediğini alamadığını göstermişti.

Neden Rusya?

Kuzey Kore’nin Rusya ile olan ilişkileri, Kuzey Kore’nin kuruluşuna dayanıyor. Moskova, 1950-53 Kore Savaşı’ndan sonra, Kuzey Kore’nin yeniden inşa edilmesine yardım etti. Rusya Devlet Başkanı, Kuzey Kore liderleriyle görüşme konusunda deneyimli. Putin, 2000 yılında Pyongyang’ı ziyaret etti ve birkaç kez Kim Jong- İl ile bir araya geldi. İki ülke arasındaki bağlar, Sovyetler Birliği’nin yıkılmasından sonra etkilendi ancak Kim Jong-un’un babası, Putin’in 2000 yılında başkan seçilmesinden sonra ilişkileri tekrar geliştirmeye çalıştı ve ülkeyi üç kez ziyaret etti.

Kuzey Kore, Rusya’yı ülkesinin iç politikalarına karışmayan ve Kore Yarımadası’nın istikrarını isteyen eski ve güvenilir bir komşu olarak görüyor. Vietnam zirvesinin çöküşünden bu yana, Kuzey Kore lideri Kim kendisini adeta çıkmaz bir durumun ortasında buldu. Analistlere göre Kuzey Koreliler, yaptırımların azaltılması konusunda umutsuzluk içindeler. Çin, ABD ile bir ticaret savaşının ortasında olduğu için yardım edemez. Kim ise, Çin’e beşinci kez ziyaret gerçekleştirirse itibarını kaybedeceği için Pekin’e gidemez.

Zirvenin gündeminde neler var?

Kuzey Kore lideri Kim’ni iki temel kaygısı var: Rusya’daki Kuzey Koreli işçiler ve ülkesindeki yiyecek sıkıntısı.

Rusya’da yaklaşık 10 bin Kuzey Koreli işçi istihdam edilmiş durumda. 2017 BM yaptırım kararının yürürlüğe girmesi nedeniyle, yıl sonunda ülkeden ayrılmak zorunda kalacaklar. Daha önce sayısı 50 bini bulan işçiler, Pyongyang’a yıllık 500 milyon doların üzerinde döviz sağladı. Kim-Putin zirvesiyle birlikte, bu sayıdaki olası bir düşüş durdurulabilir. İşçilerin varlığı, Rusya’nın bol miktarda nadas alanı, kereste ve doğal kaynaklara sahip ve nüfusun az olduğu illerinde hayati bir önem taşıyor. Buralarda Koreliler için yeterince büyük ve yeterli alanlar var.

Kim ayrıca, bu yaz Kuzey Kore’de yaşanabilecek yiyecek kıtlığı ihtimalini de düşünüyor. Rusya, insani yardım sağlama konusunda istekli olduğunu gösterdi ve geçen ay Kuzey Kore limanı Chongjin’e 2 bin tondan fazla buğday gönderdiğini açıkladı.

Rusya ne istiyor?

Kremlin, bu ziyareti Kore nükleer krizinin çözümünde önemli bir gelişme olarak görüyor.

Putin’in yardımcısı Yuri Ushakov, Salı günü düzenlediği basın toplantısında, zirvenin odak noktasında Kore Yarımadası’nın nükleer sorununa siyasi ve diplomatik bir çözüm getirilmesinin olacağını söyledi. Putin’in sözcüsü Dmitri Peskov da iki liderin nükleer silahların yok edilmesi ve bölgesel ortaklık gibi konuları görüşeceğini ifade etti.

Putin, Washington’ın yaptırımları politik bir araç olarak kullandığına inanıyor gibi görünmüyor. Rusya devlet başkanının, ‘Kuşak ve Yol Girişimi’ için Çin’de 26-27 Nisan tarihlerinde düzenlenecek olan uluslararası toplantıda büyük taahhütler verme konusunda temkinli olacağı düşünülüyor.

Kuzey Kore ne kazanmayı umuyor?

Kuzey Kore, Çin’e olan bağımlılığını azaltmak için Rusya ile ekonomik ilişkiler de geliştirmek istiyor. Eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrey Fyodorov, “Bu zirveyle Kim Jong-un, Rusya’nın ekonomi alanında neler yapabileceğini anlayacak. Rusya ve Çin olmadan, Kuzey Kore’nin krizden çıkması mümkün değil.” açıklamasını yaptı.

Kuzey Kore, uzun bir süredir birincil ticaret ortağı olarak Çin’e bağımlı. Kuzey Kore lideri, demiryollarını yeniden inşa etmek ve çok kötü bir durumda olan altyapıyı iyileştirmek için Seul’u bu alanlardaki projelere katılmaya zorladı.

Yetkililere göre, Rusya ve Kuzey Kore arasındaki ticaret yaptırımlar nedeniyle 2017 yılında 60 milyon dolardan 2018’de 34 milyon dolara düştü.

Bu zirvede, Kim ile Putin’in ikili ilişkileri geliştirme konusunda iyi sinyaller vermesi bekleniyor. Putin, adım adım nükleer silahların yok edilmesi konusundaki desteğini sunacak.

İkilinin bu zirvede daha fazla kazanacağı bir şey yok gibi görünüyor. Büyük ölçekli yaptırımlar altında Rusya’nın, askeri ve ekonomik işbirliği konusunda Kuzey Kore için yapabileceği hiçbir şey yok. Çin’in aksine Rusya, kuzeyde çok az bir etkiye sahip.

Yetkililer uzun süredir Avrupa’ya giden demiryolları ve Kore Yarımadası’ndaki boru hatları dahil olmak üzere büyük projelerden bahsediyor ancak Putin’in bunları gerçekleştirme konusunda fazla ilgili olmadığına dair haberler var.

ABD-Kuzey Kore görüşmeleri etkilenecek mi?

Vietnam Zirvesi, Kuzey Kore ve ABD lideri arasında gerçekleşen ikinci görüşmeydi.

Singapur'da gerçekleştirilen ilk zirve ise; nükleer testler, yeni yaptırımlar ve yıkım tehditlerinin yarattığı aylarca süren gerginlikten sonra gerçekleşmişti. Zirve, somut bir ilerleme sağlanamadığına dair belirsiz bir ifadeyle sona ermişti.

Analistlere göre zirve, Washington-Pyongyang ilişkilerinde bir değişiklik yaratmayacak ve hiçbir atılım sağlamayacak. ABD’nin Kuzey Kore elçisi Stephen Biegun, geçtiğimiz günlerde dışişleri bakan yardımcısı ile Rusya’yı ziyaret etti ve nükleer silahların yok edilmesi konusunda ,Rusya’nın Kuzey Kore’ye olan desteğine Trump yönetimi tarafından sıcak bakılmadığını iletti.