Havacılık ve ticaret anlaşmazlığı sona erdi: ABD ve AB, ateşkesi sağladı
AB ve ABD, karşılıklı olarak uyguladıkları 11,5 milyar dolarlık ilave gümrük vergilerini askıya almaya karar verdi. Brüksel, “Dünya Ticaret Örgütü tarihindeki en uzun ticari ihtilafı bitiyoruz.” şeklinde açıklama yaptı.
Dünya Ticaret Örgütü ve havacılık sektörü tarihinin en uzun ve en masraflı anlaşmazlığı, bugün itibarıyla askıya alındı. AB ve ABD’nin karşılıklı olarak Airbus ve Boeing şirketlerinin desteklemelerinde ötürü birbirine uyguladığı 11,5 milyar dolarlık ilave gümrük vergileri, 5 sene için askıya alındı.
Brüksel’de düzenlenen ABD-AB Zirvesi kapsamında Joe Biden, Ursula von der Leyen ve Charles Michel tarafından gerçekleştirilen 2 saatlik görüşme sonrasında basın karşısına geçen yetkililer, şu açıklamalarda bulundu: “Yaptığımız toplantı, havacılık sektöründeki ilerlemenin sonucudur. Yaptığımız anlaşma ile ilişkilerde yeni bir sayfa açıldı. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) tarihinin en uzun ve masraflı süren anlaşmazlığı, yaklaşık 20 senelik bir anlaşmazlıktı ve bugün son buldu.”
Yapılan yeni anlaşmaya göre artık yolcu uçaklarının üretiminde sübvansiyon (devlet tarafından yapılan para yardımı) sağlanmayacak. Bu da tarafların 11,5 milyar dolarlık vergileri vermekten muaf tutulmaları anlamına geliyor.
“Ticaret ve Teknoloji Konseyi” geliyor
AB Komisyonu Başkanı Leyen, basın açıklaması sırasında, bundan sonraki sürecin nasıl ilerleyeceği konusunda da işaretler verdi: “Ticaret ve Teknoloji Konseyi kurma kararı aldık. Bu şekilde ticaret ve yatırımları canlandırıp engelleri aşacağız. Ayrıca çip üretimi gibi önemli noktalarda da iş birliği yapmayı amaçlıyoruz. Çelik ve alüminyum konusunda da en kısa zamanda çözüm sağlayacağız. Bunun için ortak bir çalışma grubunun kurulmasına karar verdik. Birkaç ay içerisinde ilerleme sağlayacağız. Salgınla mücadele noktasında ise ‘Aşı Görev Gücü’ kurma kararı aldık. Bu sayede salgın karşıtı aşı ve ilaç üretimine ilişkin konuları ele alacağız. Ayrıca bir adet de ‘İklim Eylem Grubu’ oluşturacağız. Bu sayede küresel ısınma ile mücadele konularını konuşacağız.”
“AB-Rusya ilişkileri negatif yönde seyrediyor”
Leyen’e bir basın mensubu, ABD ile yapılan zirvede Çin ve Rusya hakkında görüşülüp görüşülmediğini sordu. Bunun üzerine Leyen, şunları dile getirdi: “İnsan hakları, sistem ve insanlık onuru söz konusu olduğunda Çin ile kesin olarak rakibiz. Bunda bir soru işareti bulunmuyor. AB-Rusya ilişkileri de şu anda negatif yönde seyrediyor. Bu ilişkileri daha öngörülebilir hale dönüştürmek için çabalıyoruz. Rusya’nın AB’ye yönelik eylemlerinin çoğunluğuna karşıyız. Fakat en azından kamu sağlığı ve sivil toplum temasları konusunda birlikte çalışmak istiyoruz.”
“Birbirimize ihtiyacımız var”
Leyen, Biden’ın, toplantı sırasında “Amerika’nın AB’ye ihtiyacı var.” dediğini belirtirken “Avrupa Birliği’nin de Amerika’nın dostluğuna ihtiyacı var.” sözlerini aktardı.
Neden anlaşmazlık çıkmıştı?
ABD’de kurulan Boeing şirketi ve Almanya, Fransa, İspanya, Hollanda, İngiltere ortaklığında kurulan Airbus şirketi birbirlerini, bağlı bulundukları ülkelerin yasa dışı kamu desteklerini almakla itham ediyordu. DTÖ üyesi firmalar, haksız rekabet suçlamalarıyla birbirlerini 17 sene önce dava etmişlerdi.
DTÖ de 2019 senesinde, Airbus’a sağlanan yasa dışı desteklerden ötürü ABD’nin, AB’den ithal edilen ürünlere senelik 7,5 milyar dolar ilave gümrük vergisi getirmesini onaylamıştı. DTÖ arabuluculuk makamı da 2020 senesinde AB’nin, ABD’den, senelik 4 milyar dolarlık ilave gümrük vergisi almasını kabul etmişti.
