Dünya genelinde 50 milyon "modern köle" var

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 2 Aralık'ta ilan edilen Uluslararası Köleliğin Kaldırılması Günü’ne yönelik veriler derlendi.

Klasik tanıma göre, "bireyin temel hak ve özgürlüklerinden mahrum bırakılarak başkasının malı" durumuna getirilmesini işaret eden kölelik, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerce yaygın olarak kullanıldı.

15. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasındaki 400 yıllık süreçte en az 13 milyon kişi, tüccarlar tarafından kaçırılıp köleleştirildi.

Atlantik köle ticaretiyla Avrupalı sömürgeci güçlerin kurduğu denizaşırı kolonilere yollanan bu insanlar, nesiller boyu zorla köle olarak çalıştırıldı.

Başta ABD ve İngiltere olmak üzere birçok ülke tarafından 19. yüzyılın başlarından bu yana yasaklanan köle ticareti, yüzyılın ortasına doğru Osmanlı İmparatorluğu'nda da yasaklandı, bugün hemen hemen her ülkede kölelik yasaklanmış durumda.

Hukuki olarak karşılığı olmasa da "modern kölelik" terimi, zorla evlendirilme, zorla çalıştırılma ve insan ticareti gibi durumları tanımlamak için kullanılıyor.

Modern kölelik kavramı

Modern kölelik, bireylerin şiddet, hile, şantaj ve tehdit gibi yollarla istismar edildiği, bu istismara karşı koyamadıkları ve terk edemedikleri şartları tanımlıyor.

Birleşmiş Milletlere (BM) bağlı Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Uluslararası Göç Örgütü (IOM) verilerine bakıldığında, zorla evlilik ve çalıştırma son beş yılda önemli ölçüde artarken 2021'de 10 milyon kişinin modern köleliğe düştüğü öngörülüyor.

Yayımlanan "Küresel Çağdaş Kölelik Tahminleri" verilerine bakıldığında, 2021'de 50 milyon kişi modern köle konumunda yer alıyor. Bunların 28 milyonu zorla çalıştırılıyor, 22 milyonu ise zorla evlendirilmiş.

Son 5 sene içinde modern köle sayısı önemli oranda artarken 2021'de 2016'ya kıyasla 10 milyon arttı.

Rapora göre, modern kölelik hemen hemen her ülkede yaşanıyor, zorla evlendirilenlerin yüzde 25'i ve zorla çalıştırılanların yüzde 52'si üst-orta ve üst gelirli ülkelerde görülüyor.

Zorla çalıştırılan 8 kişiden biri yani 3,3 milyon kişi çocuk yaşta.

2021'de yaklaşık 22 milyon kişi zorla evlendirilirken bu 2016'ya kıyasla 6,6 milyonluk artışa vurgu yapıyor.

Zorla evlendirmelerin yüzde 85’i aile baskısıyla gerçekleşiyor, bunun yüzde 65'i Asya-Pasifik bölgesinde yaşanıyor.

160 milyonu aşkın çocuk işçi var

Bugün modern köleliğin en acımasız ve kötü çağdaş formlarından birini çocuk işçiliği oluşturuyor.

Dünya genelinde çocuk işçiliği artmaya devam ederken bugün modern köleliğe maruz kalanların yüzde 70’ten fazlasını kız çocuklar ve kadınların oluşturduğu belirtiliyor.

ILO ve BM Çocuklara Yardım Fonunun (UNICEF) raporlarına bakıldığında, dünya genelinde 5-17 yaş aralığında 160 milyonu aşkın çocuk işçi bulunuyor. Bunların 80 milyonu ise modern kölelik olarak değerlendirilecek kadar tehlikeli şartlarda çalıştırılıyor.

Dünya genelinde 30 milyonu aşkın göçmen çocuk, cinsel kölelik ve insan ticareti tehlikesi ile karşı karşıya bulunuyor.

Modern köleliğin yarısından fazlası üst orta ve yüksek gelirli ülkelerde

Modern kölelik, dünyanın hemen her ülkesinde görülüyor.

Evlilik ve zorla çalıştırılma vakalarının en az yüzde 52'si ise üst orta ve yüksek gelirli ülkelerde görülüyor.

Zorla çalıştırılma vakalarının yüzde 14'üne kamu sektöründe, yüzde 86'sına özel sektörde rastlanıyor.

Göçmenler, diğer gruplara oranla zorla çalıştırılmaya 3 kat daha çok maruz kalıyor.

ILO Genel Direktörü Guy Ryder, modern köleliğin azaltılması adına ulusal ve uluslararası tedbirlerin koordinasyonda olması gerektiğini söyleyerek, "Çağdaş kölelik durumunda iyileşme kaydedilememesi herkesi şok ediyor. İnsan haklarının temelden ve sürekli ihlal edilmesinin hiçbir haklı gerekçesi olamaz." sözlerini kullanmıştı.

Köleliğin Kaldırılması Uluslararası Günü

Birleşmiş Milletler (BM), 2 Aralık 1949 tarihinde insan ticareti, çocuk işçi çalıştırma, zorla evlendirme ve cinsel istismar gibi köleliğin çağdaş formlarını yok etmeyi hedefleyen bir yasa tasarısını kabul etti. Bu sebeple dünya genelinde 2 Aralık, "Köleliğin Kaldırılması Günü" olarak kutlanıyor.