Brexit çıkmazı "suç atma" oyununa döndü

Londra’dan gelen tepkilerde, Brexit "suç atma oyununun" ciddi bir şekilde başladığı ve şu anda hem Londra’nın hem de diğer Avrupa başkentlerinin, her iki tarafın da sorumlu tutulmasını istemediği acımasız ve potansiyel olarak kaotik bir Brexit’e hazırlandığını gösteriyor.

İngiltere'nin bloktan ayrılmasından sadece 23 gün önce, Brexit'in geleceği belirsizliğini hâlâ koruyor ve hem Londra hem de Brüksel, bir gecikme veya anlaşmazlık içermeyen bir Brexit'ten kaçınmak için kendilerini konumlandırmaya çalışıyor.

Geçtiğimiz günlerde AB liderleri, çıkmazı çözüme kavuşturmak için Johnson’ın yaptığı son dakika tekliflerine soğuk tepki gösterdi. İngiltere'nin AB'ye sunduğu son teklifte, reddedilen Brexit anlaşmasındaki tartışmalı tedbir maddesinin Kuzey İrlanda'nın 2025'e kadar Birlik ile özel bir ilişki içinde kalmasını öngören düzenlemeyle değiştirilmesi öngörülüyordu. Johnson'ın "adil ve makul taviz" şeklinde nitelediği teklifte, Kuzey İrlanda'nın dolayısıyla da tüm Birleşik Krallık'ın belirsiz bir süre ortak pazarda kalmasına yol açabilecek tedbir maddesinin kaldırılması amaçlanıyor. Teklifte, AB ile varılan anlaşmanın reddedilmesinin en önemli sebebi olan madde, İrlanda denizindeki limanlarda ve İrlanda'daki sınır hattının uzağında kontrolleri içeren yeni bir düzenlemeyle değiştiriliyor.

Angela Merkel ve Boris Johnson bu sabah konuştu fakat Merkel Johnson'a bir anlaşmanın mümkün olmadığını açıkça belirtti. Merkel, anlaşma olabilmesi için Kuzey İrlanda’nın AB gümrük birliğinde ve sonsuza kadar AB’ye tam olarak uyum içerisinde kalması gerektiğini söyledi. Görüşmeden sonra, Almanya Başbakanlık sözcüsü, basın mensuplarının Merkel ile Johnson arasındaki telefon görüşmesi hakkında detay vermekten kaçındı.

İngiltere'deki hükûmete yakın kaynaklar ise, "Eğer bu görüşmeler yeni beklentiler içerecekse, o zaman anlaşma sadece şu anda değil, her zaman için imkansızdır." ifadelerini kullandı. Ayrıca, İrlanda ile yapılan Hayırlı Cuma Anlaşması da hatırlatılarak bu konunun da önemini koruduğu vurgulandı.

1998 tarihli anlaşmayla, yaklaşık 3 bin 600 kişinin üç yıl süren mezhep çatışmalarından ve siyasî şiddetten sonra Kuzey İrlanda'ya barış gelmişti. AB daha önce herhangi bir Brexit anlaşmasının Hayırlı Cuma Anlaşması olarak da anılan Belfast Anlaşması'nı güvence altına alması gerektiğini belirtti.

İşçi Partisi'nin Brexit sözcüsü Keir Starmer, “Bu, müzakerelerin sabote edilmesine yönelik Boris Johnson'ın yaptığı başka bir alaycı girişim” ifadelerini kullandı ve İngiliz parlamentosunun onu durdurmak için bir araya gelmesi gerektiğini söyledi. Starmer, “Boris Johnson, güvenilir bir anlaşma önerme konusunda kendi başarısızlığının sorumluluğunu asla üstlenmeyecek. İlk günden itibaren stratejisi anlaşmasız Brexit oldu.” ifadelerini kullandı.

“Avrupa Birliği'nden çıkıyoruz.”

Ayrı bir hükûmet kaynağının Reuters'e verdiği demeçte ise, Avrupa Birliği kısa süre içinde ödün vermeden bir Brexit anlaşması yapmazsa, İngiltere anlaşma yapmadan ayrılacak. İsmini vermek istemeyen hükûmete yakın kaynak, "AB kısa bir süre içinde bir anlaşma yapmazsa, o zaman anlaşmasız ayrılacağız" dedi.

Johnson da İngiliz parlamentosunun AB'den ayrılmak için ek süre istemesine rağmen Birleşik Krallık’ın AB’yi 31 Ekim’de anlaşmalı ya da anlaşmasız bırakacağını mütemadiyen belirtmeye devam ediyor. Johnson yasaya uyacağını söylemesine rağmen çelişkili olarak İngiltere'nin ay sonunda AB'den ayrılacağını söylüyor.

İngiltere'deki köklü siyaset dergilerinden Seyirci'de (the Spectator) yer alan bilgilere göre, Brexit görüşmelerinin dağılması durumunda AB ile olan tüm güvenlik işbirliğini durdurmak pahasına saldırgan bir duruş sergileyeceğini belirtti. Seyirci dergisi, “Müzakereler muhtemelen bu hafta sona erecek” diyerek Merkel’in Londra’ya yardım edeceğini umanları “kandırılmış” olarak niteledi. Dergide, “Bu hükûmet daha fazla müzakere etmeyecek, bu sebeple herhangi bir erteleme anlamsız olacak” dedi. “31 Ekim'de anlaşma yapmadan ayrılacağız veya bir seçim yapılacak ve seçimden sonra da anlaşmadan ayrılacağız.” ifadelerini kullandı.