"Bizi yaptırımlardan koruyun, yoksa..."

ABD Başkanı Donald Trump'ın Mayıs 2018'de nükleer anlaşmadan tek taraflı çekilmesiyle başlayan, İran'ın da anlaşma dâhilinde verdiği taahhütlerini yerine getirmeyip nükleer çalışmalara hız vermesiyle tırmanan gerilim sürüyor. 

Tahran yönetimi, ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımlara karşı istediği somut desteği bulamayınca Avrupa ülkelerine 'uyarı' niteliğinde yeni bir açıklamada bulundu. 

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, "Avrupa ülkeleri, Tahran'ı ABD yaptırımlarından koruyamadığı sürece, 2015 nükleer anlaşmasına yönelik taahhütlerimizi daha da azaltmaya kararlıyız." dedi.

İran'a ağır ambargolar devam ediyor 

Washington yönetimi, İran'a ağır ambargolar uygulamaya ve bu yaptırımlara katılmayan devletleri de tehdit etmeye devam ediyor.

2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın diğer tarafları olan Avrupalı ülkeler, İran tarafından yeniden başlatılan nükleer çalışmalara son verilmesini istiyor. 

Tahran yönetimi ise Avrupa ülkelerine "Bizi yaptırımlardan koruyun ve bize ambargo uygulamayın." mesajını veriyor. Avrupalı devletler İran'a destek veriyor gibi görünse de Tahran yönetiminin istediği somut desteği henüz hayata geçiremediler. 

ABD- İran gerilimi

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD'nin yaptırımlarına karşı 8 Mayıs'ta anlaşmaya taraf ülkelere 60 gün süre vermiş, zenginleştirilmiş uranyum kapasitesini artıracağını duyurmuştu. Ruhani, nükleer anlaşma kapsamında uranyumu yüzde 3,67 zenginleştirmeyle 'yükümlü olduklarını' duyurmuş ancak 60 gün sonunda nükleer anlaşmada kalan 5 ülkenin (Rusya, Çin, İngiltere, Almanya ve Fransa) İran'ın anlaşmadan kaynaklı menfaatlerini korumamaları halinde söz konusu yükümlülüğün sonlanacağını ilan etmişti. 

İran Atom Enerjisi Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi de 26 Haziran'da yaptığı açıklamada, Avrupalı taraflara verilen sürenin dolmasıyla birlikte zenginleştirilmiş uranyum miktarını artıracaklarını bildirmişti. 

ABD, Mayıs 2018'de nükleer anlaşmadan tek taraflı çekilmiş, İran'a yönelik yaptırımları hayata geçirmişti. Bu durum, İran'da ekonomik problemlere neden olmuş, anlaşmaya taraf Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerle İran'ın ticari ilişkilerini de olumsuz yönde etkilemişti. 

AB, İran ile ticaret yapan Avrupalı firmaların yaptırımlardan zarar görmemesi amacıyla ocak ayında INSTEX adlı ödeme mekanizmasını hayata geçireceğini bildirmiş ancak geçen uzun süreye rağmen ABD'nin baskıları nedeniyle mekanizma uygulamaya konulamamış, bu da İran'ın tepkisine neden olmuştu. 

İki ülke arasındaki gerilim, ABD'nin üst üste yaptırımlar uygulaması ve İran Devrim Muhafızları'nın ABD'ye ait bir İHA'yı vurması ile tırmanışa geçmişti. ABD Başkanı Donald Trump, İHA'nın düşürülmesinin ardından bir missileme saldırısının planlandığını ancak son anda durdurulduğunu bildirmişti.