Avrupa’da market rafları boşalıyor: Gıda krizi kapıda!

Küresel tahıl ticaretinin üçte birinden fazlasını sağlayan iki devlet olan Rusya ve Ukrayna, 28 gündür birbiriyle savaş halinde. Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik işgal harekâtı, dünyada mevcut olan gıda krizini biraz daha derinleştirdi. Avrupalı devlet liderlerinden peş peşe endişe verici açıklamalar geldi. 

Gıda krizi, tüm dünyaya yayılıyor

Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı. Ukrayna'daki savaştan dolayı artan gıda fiyatları ve nakit eksikliğinin, Yemen'deki açlık krizini daha kötüye sürüklediğini açıkladı. Dünya Gıda Programı Başkanı Beasley, "Ukrayna'daki bombalar ve mermiler, küresel açlık krizini kritik boyutlara götürebilir. Gıda fiyatları ve tedarik zincirleri büyük ölçüde etkilenecek" sözlerini kullandı.

Yalnızca WFP'nin, artan gıda fiyatları sebebiyle Yemen'deki bütçesinde oluşan açık 1 milyar dolar seviyelerinde. WFP, Yemen’de 8 milyon insana gıda yardımı yaparken 5 milyon insan ise açlık tehlikesi yaşıyor.

Macron’dan ‘gıda krizi’ açıklaması

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Ukrayna-Rusya savaşı sebebiyle küresel gıda kriziyle karşılaşacaklarını, Fransızlara gıda yardımında bulunacaklarını söyledi.

Macron, radyo kanalında yaptığı açıklamada, savaş sebebiyle küresel gıda krizinin kapıda olduğu uyarısını yaptı. Gıda ürünleri fiyatlarından yaşanacak artışlar sonrasında alt ve orta gelirli ailelere gıda yardımında bulunacaklarını söyleyen Macron, halkı yalnızca Fransız ürünlerini almaya teşvik edeceklerini aktardı.

Macron, gıda sektöründe gelecek dönemde dışarıya daha az bağımlı olmak istediklerini dile getirdi.

Öte yandan ekonomik sıkıntılarla boğuşan Lübnan'da da gıda güvenliği problemi dile getirildi. Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle ülkesindeki gıda güvenliğinin, siyasi duruma göre daha öncelikli ve önemli bir konuya dönüştüğünü aktardı.

Avn, "Önümüzde karanlık bir dönem görüyoruz. Artık gıda güvenliği krizi, bizler için öncelikli ve siyasi duruma oranla daha önemli bir mesele." şeklinde konuştu.

Market rafları boşalıyor

Cezayir, Tunus ve Mısır gibi ülkeler, buğday tedariğinde yaşanan eksikliğin acısını bugünden hissediyor. Kahire hükümeti, savaşın etkilerini azaltmak adına 7.2 milyar dolar civarında kaynak ayırdı. Öte yandan Avrupa'daki büyük kentlerden de boş market rafı görüntüleri geliyor. Belçika'nın en önemli market zinciri Colruyt, geçtiğimiz cuma günü yağ ve un satışını sınırlamıştı. Marketlerde bir müşteriye en fazla 2 litre yağ ve 2 kg un satışına müsaade edilmeye başlamıştı.

Almanya ve İspanya gibi ülkelerden gelen market fotoğrafları, rafların boşaldığına dikkat çekiyor.

Gıda korumacılığında artış

Pandemi döneminin tetiklediği gıda korumacılığı, Ukrayna-Rusya savaşıyla beraber artarken, emtia fiyatlarında yaşanan sert yükselişler ve gıda arzına yönelik endişeler, ülkelerin "sıkı bir biçimde" gıda korumacılığına yönelmesine yol açıyor. 

Küresel gıda tedariki ve üretiminde önemli rol oynayan Ukrayna ve Rusya’da yaşanan savaş sebebiyle bazı ülkeler, iç piyasalarını korumak adına stratejik anlamda gördükleri bazı gıda ürünlerinin ihracatına son verme veya kısıtlama yoluna gitti. Ülkelerin, ülkedeki stokları muhafaza etmek ve fiyatları iç piyasada aşağıda tutmak için geçici olarak bunu uyguladıkları aktarılırken, bu sürecin, o ürünlerin ithalatını gerçekleştiren ülkeler için çeşitli sıkıntılara yol açacağı belirtiliyor.

Rusya, Ukrayna'ya yönelik savaşının ardından gıda ürünlerinin tedarikinde de küresel anlamda bir savaş açtı.

Bu ay Rusya, üçüncü devletlere beyaz şeker ve şeker kamışı ihracatını, AEB'ye de geçici olarak tahıl ihracatını yasakladı. Bu yasaklar, 30 Haziran'a kadar AEB ülkelerine, 31 Ağustos’a kadar ise üçüncü ülkelere uygulanacak.

Birçok ülkeden tedarik önlemi

Arjantin, buğday tedarikini güvenceye almak ve makarna fiyatlarının artışını durdurmak için kendi un sanayisine yönelik bir sistem kurma kararı aldı. Ayrıca Arjantin, soya yağı ve küspesi ihracatını da durdurmaya karar verdi.

Ukrayna ayçiçek yağı, mısır, buğday ve gübre ihracatına yasak getirdi. Ukrayna Başbakanı Denys Shmyhal, Ukrayna yönetiminin, gıda rezervi oluşturmayı amaçladığını söyleyerek, bu sebeple Ukrayna’nınyıllık tüketimine eşit tahılı geri alacağını aktardı.

Tahıl ihracatı yasağına katılım gösteren bir diğer ülke ise Macaristan oldu.

Dünyanın en büyük palm yağı üreticisi Endonezya, firmalara, planladıkları palm yağı ihracatının yüzde 30'luk bölümünü ülke içine ayırma zorunluluğu getirdi. Daha önce bu oran yüzde 20'ydi.