ABD ve Kanada savaş gemileri Tayvan Boğazı'ndan geçti: Çin'den tepki geldi!

ABD'nin Pasifik'teki 7. Filosundan gelen açıklamada, "Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze taşıyan USS Higgins muhribi ile Kanada Kraliyet Donanmasına ait Halifax sınıfı HMCS Vancouver kruvaziyerinin Tayvan Boğazı'ndan dün rutin geçiş yaptığı" bilgisi aktarıldı.

Savaş gemileri Tayvan’dan geçti

ABD'nin Pasifik'teki 7. Filosundan gelen açıklamada, "açık denizde seyrüsefer ve uçuş serbestisinin geçerli olduğu sulardan gerçekleşen geçişin uluslararası hukuka uygun olduğu", "Boğaz'a kıyısı olan ülkelerin hiçbirinin kara sularında bulunmayan bir koridorun, gemiler tarafından kullanıldığı" ifadeleri kullanıldı.

İki donanma arasındaki iş birliğinin bölgenin refahını ve güvenliğini korumaya yönelik yaklaşımın merkezinde olduğunun belirtildiği kaydedildi.

"USS Higgins ve USS Vancouver'ın Tayvan Boğazı'ndan geçişi, ABD'nin ortaklarıyla birlikte açık ve özgür Hint-Pasifik'e bağlılığının göstergesidir."

Geçiş, ABD donanmasının bu sene Tayvan Boğazı’ndaki 4’üncü seyir faaliyeti oldu. Daha önce 26 Şubat'ta Arleigh Burke güdümlü füze muhripleri USS Ralph Johnson, 27 Nisan'da ise USS Sampson, Ticonderoga sınıfı "kruvaziyer" tipi savaş gemileri USS Antietam ile 28 Ağustos'ta da USS Chancellorsville bölgeden geçmişti.

Kanada Savunma Bakanlığı’ndan gelen açıklamada, "geçişin uluslararası hukuka uygun yapıldığı” aktarılırken Bakan Anita Anand, görevin "Kanada'nın kapsayıcı, açık ve özgür Hint-Pasifik'e bağlılığını gösterdiği” aktarıldı.

Çin'den tepki

Çin, Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Doğu Cephesi Komutanlığı Sözcüsü Şi Yi, gemilerin Pekin'in kendi karasuları olarak değerlendirdikleri bölgeden geçişini protesto ederek, bunu "provokasyon" olarak değerlendirdi.

Sözcü Şi, Çin hava kuvvetleri ve donanmasının Kanada ve ABD gemilerinin geçişini takip ettiğini söyledi.

"PLA Doğu Cephesi askerleri her zaman teyakkuzdadır, Çin'in toprak bütünlüğü ile ulusal egemenliğini korumak üzere her türlü provokasyon ve tehdide kararlılıkla karşı duracaktır." 

Tayvan Boğazı'nı ve Tayvan Adası’nı kendi egemenlik alanı olarak gören Çin, ABD'nin bölgedeki askeri varlığına tepki gösteriyor. ABD donanmasının bölgedeki keşif ve seyir faaliyetleri iki ülke arasında gerilime yol açıyor. 

Tayvan Savunma Bakanlığı’ndan gelen açıklamada, gemilerin Boğaz'dan geçişini doğrularken, Tayvan etrafındaki sularda ve hava sahasında yaşananların "normal" olduğunu duyurdu.

Biden'ın sözlerinden sonra ilk askeri faaliyet

Geçiş, ABD Başkanı Biden'ın önceki gün verdiği röportajda, Çin'in saldırması durumunda ABD askerlerinin Ada'yı savunacağına yönelik söylediği sözlerden sonra ABD ordusunun bölgedeki ilk askeri faaliyeti olarak kayıtlara geçti.

Biden, sunucunun, "ABD güçleri Ada'yı savunacak mı?" şeklindeki sorusuna, "Evet, eğer benzeri görülmemiş bir saldırı yaşanırsa." cevabını vermişti. Sunucunun, "Ukrayna'dan farklı bir şekilde ABD güçleri, ABD ordusunun kadın ve erkek üyeleri, Çin'in işgal etmesi durumunda Tayvan'ı savunacak mı?" şeklindeki sorusuna da Biden, "Evet." cevabını vererek açıklamasını tekrarlamıştı.

Biden'ın sözlerinin, Washington'ın, Ada'yı ABD ordusu ile bilfiil savunacağına ilişkin resmi beyanda bulunmaktan kaçındığı, "stratejik muğlaklık" şeklinde isimlendirilen resmi politikaya aykırı düştüğü değerlendirmeleri yapılmıştı.

ABD Başkanı, Japonya'ya mayıs ayında yaptığı ziyaretinde benzer bir açıklama yapmış, bir gazetecinin, "Çin'in işgali durumunda ABD'nin Ada'yı askeri olarak savunacak mı?" şeklinde sorduğu soruya, "Evet, taahhüdümüz bu." sözleriyle cevap vermişti.

Biden'ın sözlerinden sonra ABD-Çin ilişkilerinde Tayvan ilişkili gerilimlerin arttığı gözlenmişti.

Pelosi'nin ziyareti ve askeri gelirim

2-3 Ağustos'ta ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin, Tayvan'a düzenlediği ziyaret gerilimi en yüksek seviyesine çıkarmıştı. Pekin sözcüleri, ziyaret öncesinde Pelosi'nin ziyaretinin gerçekleşmesi durumunda "askeri karşılık" dahil olmak üzere güçlü karşı önlemler alacakları uyarısında bulunmuştu.

Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafındaki 25 yıl aradan sonra Ada'yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olmuştu. Ziyaret, Ada'yı toprakları olarak değerlendiren Çin'in tepkisini çekmişti.

Çin ordusu, ziyaretten sonra Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün devam eden tatbikatlar Ada'nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar esnasında Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan çevresindeki sulara düşmüştü.

Ordu sözcüsü, tatbikatların 10 Ağustos'ta tamamlandığını açıklamış fakat Tayvan Boğazı'ndaki askeri devriye faaliyetinin süreceğini aktarmıştı.

Pekin, "Tek Çin ilkesine” dikkat çekerek, Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik temaslar kurmasına, Birleşmiş Milletler'de ve diğer kuruluşlarda temsil edilmesine tepki gösteriyor, kendisini tanıyan devletlerin Tayvan ile diplomatik temasları kesmesini şart koşuyor.