ABD ve Çin çekişmesi "çip savaşı" ile zirveye çıktı

Huawei'e yönelik kısıtlamalar ile ortaya çıkan ABD-Çin teknoloji savaşı, son zamanlarda çip sektöründe atılan adımlarla adeta zirveye çıktı.

DÜNYA 19.10.2022, 15:27 19.10.2022, 17:13
ABD ve Çin çekişmesi "çip savaşı" ile zirveye çıktı

Çin ile ABD arasında yaşanan teknoloji mücadelesi "çip savaşı" ile zirveye ulaştı. 2019 yılında iki ülke arasında Çinli teknoloji şirketi Huawei'e yönelik yaptırımlarla dünya gündeminde yer edinen çekişme, çip kısıtlamaları ile tekrar tırmanışa geçti.

Çin öne mi geçiyor?

Bir zamanlar "kalitesiz mallar" olarak zihinlere kazınan Çin malı ürünler, Çin'in dijital süreçte yaptığı atılımlardan sonra tam aksi bir algı oluşturmaya başladı.

Çin de bu süreçte üstüne yapışan “kalitesiz ürün üreten ülke” damgasından kurtulmak amacıyla “Made in China 2025” planını açıkladı ve dünyanın en yüksek teknoloji üreten ülkesi olmayı hedefleri arasına aldı.

Pek çok teknoloji uzmanı, gelecek dönemde Çin’in büyük bir güç olacağını öngörüyor. Google’ın çatı şirketi olarak bilinen Alphabet’in eski yöneticisi Eric Schmidt, en geç 2025'e kadar Çin’in yapay zeka sektöründe ABD’yi geçmiş olacağını düşünüyor.

AI Superpowers isimli kitabın yazarı olan ve Google Çin’in eski yöneticisi olarak tanınan Kai-Fu Lee’ye göre mevcut durum, daha şimdiden Çin’in lehine dönmüş vaziyette.

Teknoloji şirketleri zirvede

Bundan 4-5 yıl öncesine kadar dünyanın en büyük 20 teknoloji şirketi arasında kendine yer bulamayan Çin’in Uluslararası marka değerlendirme kuruluşu Brand Finance’ın hazırladığı "Dünyanın En Değerli 500 Markası-Global Araştırması"na göre en değerli 20 şirket listesinde şu anda 7 şirketi mevcut.

ABD ise 9 şirketini listeye dahil ederken, listedeki en değerli 5 firmaya da ev sahipliği yapıyor. Bahsi geçen listenin büyük bölümü ise teknoloji şirketlerinden oluşuyor. Söz konusu listenin ilk 4 sırasında bulunan Microsoft, Google, Amazon ve Apple teknoloji şirketlerinin son süreçte ne kadar önemli noktaya geldiğini gösterir durumda yer alıyor.

Pentagon’dan istifa ettiği belirtilen baş yazılım sorumlusu Nicolas Chaillan'ın, yapay zeka konusunda Çin’in ABD’yi geçtiğini ifade etmesi ise ABD cephesinden gelen en çarpıcı itiraf olarak öne çıktı. Chaillan, “Çin’e karşı 15-20 sene içinde hiçbir rekabet ihtimalimiz yok. Şu an bu, bitmiş bir olay. Bence çoktan bitti.” sözlerini kullanmıştı.

Information Technology and Innovation Foundation adlı kuruluşa göre ise bilgi teknolojilerinin de yer aldığı birçok alanda Çin'in ABD'yi geçmesi bekleniyor.

Söz konusu Çip ihracatında Çin'in, açık ara bir şekilde üstünlüğü ön plana çıkıyor. Statista verilerine bakıldığında, Tayvan ve Hong Kong'u da içine alan Büyük Çin'e bakıldığında 2020’de Çin'in mikroçip ihracatı 400 milyar dolara çıktı. 2021'de ise Çin'in ihracatı 522 milyar dolara düzeyini gördü. Çin listede ilk sırada bulunuyor. ABD ise 44 milyar dolarlık 2020 çip ihracatını 53 milyar dolara yükseltti ve listede 7'nci sırada yer buldu.

ABD'den 52,7 milyar dolar değerinde çip yatırımı

Bütün gelişmelerden sonra ABD Başkanı Biden, çok kritik bir hamleyle Çin ve ABD arasındaki rekabette güç yitiren ABD teknoloji dünyasına karşı ciddi bir atak yaptı. Biden, yerli yarı iletken üretiminin artırılmasına ilişkin ağustos ayında 52,7 milyar dolarlık devlet destekli "Çip ve Bilim Yasasını" imzaladı.

Biden, ABD'yi, teknoloji ve bilim alanında Çin ile daha iyi bir şekilde rekabet edeceği bir noktaya getirmeyi planlayan yasaya yönelik, "Çip endüstrisinin geleceği Amerika'da üretilecek." sözlerini kullandı.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, geçen seneki açıklamasında, uluslararası stratejik oyunda teknolojik inovasyonların en kritik savaş alanı olduğunu söyledi. Ayrıca Çin, uzun süredir özel sektörü çip ve yapay zeka çalışmalarına yönlendirmek amacıyla yoğun çaba harcıyor.

Çin'de en önemli yatırımcı devlet

Çin ile ABD arasındaki rekabeti bu hafta yayımladığı sayısına taşıyan The Economist dergisi, Çin’in, 2014 yılında çip yatırımlarına 20 milyar dolarlık bir bütçeyle başladığını ve 30 milyar dolar ilave yatırım yaptığını belirtti. Dergiye göre Çin hükümeti, Çin'deki en büyük yatırımcı noktasında yer alıyor.

Yaşanan son gelişmelerden sonra çip savaşı bir anlamda en ateşli günlerini yaşamakta. ABD, Çin'in askeri gücü için ihtiyaç olan kritik teknolojilere erişimini önlemek için gelişmiş çiplerin ihracatına ilişkin yeni kısıtlamalar getirmesinden sonra iki cepheden de farklı hamleler geliyor.

South China Morning Post'taki bir makaleye göre, ABD devletinin, Çin'deki vatandaşlarını belli birtakım çip fabrikalarında çalışmayı yasaklamasının ardından Çin merkezli Naura Technology isimli şirket, ABD vatandaşlarının AR-GE konusundaki çalışmalarını durdurmalarını talep etti.

Bu kısıtlamaların bir adım daha iler giderek, Çin'de bulunan fabrikalardaki ABD'li işçilerin işlerini bırakması veya ABD vatandaşlığını kaybetmesiyle sonuçlanması da beklentiler arasında yer alıyor.

The Economist'e göre, Amerika'da çalışmakta olan dünyanın en iyi yapay zeka araştırmacılarının 3'te 2'si yabancı kökenli. Çin ise Çinli araştırmacıları ve mühendisleri büyük oranda istihdam ediyor.

Çip krizi en fazla hangi sektörleri etkiliyor?

Çip krizi sebebiyle birçok sektörde üretim konusunda ciddi problemler yaşanırken, bu kriz döneminde bazı sektörler daha çok yara aldı. Bunların başında ise otomotiv bulunuyor. Dünyanın en önemli araç üreticilerinden biri olarak bilinen ABD, çip krizinden etkilendi. Washington Post'un haberine bakıldığında, Amerika ve Avrupa’da 17 otomotiv fabrikası ya üretimlerine ara verdi ya da üretimlerini yavaşlattı.

Yorumlar (0)